Gönderen Konu: İslâm Dininin Ana Kaynakları (Okunma sayısı 395 defa)

fanidunya NET · « : Mayıs 03, 2024, 07:21:33 ÖÖ »

İslâm Dininin Ana Kaynakları

İnsanların dünya ve âhiret saadetini isteyen İslâm dininin, bütün hükümleri dört ana kaynaktan elde edilmektedir. İslâm dininin en önemli iki referans kaynağı Kur’an-ı Kerim ve hadis-i şeriflerdir. Bu iki temel kaynaktan sonra gelen icmâ-i ümmet ve kıyas-ı fukaha ile temel referanslar tamamlanmış olur.

“Edille-i şer’iyye” veya “edille-i erbaa” dediğimiz bu dört ana kaynaklar yani şer’i deliller “aslî deliller”dir. Bunların dışında “fer’î delil” dediğimiz bazı deliller de vardır. Bunlar şunlardır: “Mesalih-i mürsele, istihsan, örf-adet, şer’u men kablena (Hz. Peygamberden önceki dinlerin hükümleri), sahabe kavli ve istishab”.

1-KİTAP: Kitaptan kasıt Kur’an-ı Kerim’dir. Kur’an-ı Kerim, Allah-u Teâlâ tarafından Hz. Muhammed Aleyhisselâtu Vesselam’a Cebrail Aleyhisselam vasıtasıyla Arapça olarak indirilmiş ve 22 yıl 2 ay 22 günde tamamlanmıştır. Peygamber Efendimizin (S.A.V.) ezberlediği ayetler vahiy kâtibi sahabeler tarafından yazılmış, yazılan mushaflar bize kadar tevatür yoluyla nakledilmiştir. Kur’an-ı Kerim, Fatiha Suresi ile başlayıp Nas Suresi’yle sona ermektedir. Daha önce gönderilen kitaplar “inanç, ibadet ve ahlak” esaslarını muhtevi iken, Kur’an-ı Kerim, hayatın her alanına dair kurallarla indirilmiştir.

İnanç esaslarından, ibadetlere, ahlak esaslarından insanlar arasındaki münasebetlere, devlet yönetimine; yaratılış öncesi, yaratılış, yeryüzüne indiriliş, kâinattaki mükemmel ahenk, yıldızlar, gezegenler, canlılar, yeryüzü ve üzerinde yaşayan insanlar, ölüm ve ötesi gibi birçok konuyu ihtiva eden Kur’an-ı Kerim, hayatın her alanına dair görüşleri olan ve müdahil olan bir kitaptır.

Kur’an-ı Kerim’deki “inanç hükümleri”, Allah’a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, ahiret gününe, kaza ve kadere imanı ihtiva eder. “Ahlakî hükümler” beşeri münasebetleri düzenler. İslâm’ın getirdiği ahlak hükümleri tam ve kâmil manada uygulansa insanlık çok farklı bir konuma gelir; bunda hiç şüphe yok.

“Amelî hükümler” ise, ibadet ve muamelatı ihtiva eder ki, tam ve kâmil manada uygulansa yeryüzü esenlikler yurduna dönüşür.

2-SÜNNET: Kur’an’ı telakki edip, insanlığa tebliğ eden son Peygamber Hz. Muhammed Aleyhisselâtu Vesselam’ın söz, fiil ve takrirleridir. Peygamber Efendimizin (S.A.V.) sözleri, fiilleri yani uygulamaları ve takrirleri yani gördüğü yahut işittiği bir işi ikrar ve kabul etmesi Kur’an-ı Kerim’den sonra ikinci büyük delildir.

Sünnetin Kur’an-ı Kerim’den sonra ikinci kaynak ve delil olduğunda görüş birliği vardır. Sünnetin şer’i delil olduğu ayetlerle sabittir. “Peygamber size neyi verirse onu alın; size neyi de yasaklarsa, ondan da uzak durun” (Haşr Sûresi, 7), “Hayır! Rabbine andolsun ki onlar, aralarında çıkan çekişmeli işlerde seni hakem yapıp, sonra da verdiğin hükme, içlerinde hiçbir sıkıntı duymaksızın, tam bir teslimiyetle boyun eğmedikçe iman etmiş olmazlar” (Nisa Sûresi, 65), “Peygambere itaat eden Allah’a itaat etmiş olur” (Nisa Sûresi, 80).

Peygamber Efendimizin (S.A.V.), “Bir kimse uyuyarak veya unutarak namazını geçirirse, hatırlayınca kılsın” (Ebu Davut, Salat 11) sözlü sünnete örnektir. “Ben namazı nasıl kılıyorsam siz de öyle kılın” (Buhari, Ezan 18) uygulaması fiilî sünnete örnektir. “Yolculuk esnasında su bulamadığı için teyemmümle namaz kılan sahabenin namazdan sonra su bulduğu halde namazı iade etmemesini” Peygamber Efendimizin (S.A.V.) uygun bularak tasvip etmesi ise takriri sünnete örnektir.

3-İCMÂ’: İcmâ, sözlükte bir işe azmetme ve bir konuda görüş birliğine varma anlamına gelir. Terim olarak ise, Ashab-ı Kiram’dan günümüze kadar Kur’an ve sünnetten istihsal (istimbat) edilen dini ilim/hükümlerin, en yetkili âlimlerin (müçtehit) görüşlerinin bir noktada toplanmış haline “İcmâ-i Ümmet” denir. Yani ittifak edilen esaslar, hükümler, kurallar takarrür etmiş, değiştirilmesi düşünülmeyecek kadar kesin bilgilerdir. Bunu değiştirmeye kalkışmak bir bid’at hatta ilhad olduğu kesindir.

Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurulmaktadır: “Kim, kendisine hidayet (doğru yol) besbelli olduktan sonra peygambere karşı çıkar, müminlerin yolundan başkasına uyarsa, onu yöneldiği yolda bırakırız ve cehenneme sokarız. Orası ne kötü bir varış yeridir” (Nisa Sûresi, 115).

“Ümmetim dalâlet üzerinde birleşmez” (İbni Mace, Fiten ve Ahmed bin Hanbel’in Müsned’indeki “Müslümanların güzel gördüğü şey, Allah katında da güzeldir” hadis-i şerifler icmâ-i ümmetin delil olduğunu göstermektedir.

4-KIYAS: Sözlükte “bir şeyi başka bir şeyle ölçmek, karşılaştırmak” anlamına gelir. Terim olarak ise “hakkında ayet ve hadislerde bir hüküm bulunmayan bir meseleyi ortak özelliklerinden dolayı, hakkında hüküm bulunan bir mesele ile karşılaştırmak, onun hükmünü buna da vermek” demektir. Kıyas-ı fukaha, dördüncü temel referanstır. Kıyasın şer’î bir delil oluşu ayet, hadis ve sahabe uygulamalarıyla sabittir.

Şarap, Kur’an-ı Kerim’de yasaklanmıştır. Sonraki devirlerde “bira, rakı, votka, viski ve şampanya” gibi değişik adlarla içkiler ortaya çıkmıştır. Kur’an-ı Kerim malumat kitabı olmadığı için her bir türün ismi tek tek zikredilmez. Şarabın sarhoşluk verdiği için yasaklandığı belli olduğundan, yeni içkilerin de sarhoşluk verici özellikleri var olduğundan, şarabın hükmü, ortak illet olan sarhoş etme özelliği yönüyle kıyas yoluyla diğer içkilere şamil olur, bağlanır.

Kitap, sünnet, icma-i ümmet ve kıyas-ı fukaha, Müslümanların yolunu aydınlatan kandillerdir. Bu delillerin yok sayılması ve bertaraf edilmesi, ucu Kur’an-ı Kerim’e kadar uzanacak tahrifat girişimlerinin önünü açacaktır.

Bu bakımdan Müslümanların dinini öğrenirken temel referans kaynaklarını ifade eden “Edille-i Şer’iyye” dediğimiz “Kur’an-ı Kerim, sünnet-i seniyye, icma-i ümmet ve kıyas-ı fukaha”yı en temel referans bilmeli, bunları temel referans gören âlimlerin eserlerini okumalıdır. Peygamber Efendimiz (S.A.V.), “… Dininizi kimlerden aldığınıza dikkat edin” (Müslim, Mukaddime, 7) buyurmaktadır.

Siyami Akyel.

İNTERNET RADYOMUZ. 24 SAAT YAYINDADIR.

RADYO FANİDUNYA FM
Yükleme linklerini görebilmek için üye olmanız gerekmektedir. Üye Ol veya Giriş Yap

Gönderen Konu: İslâm Dininin Ana Kaynakları (Okunma sayısı 395 defa)

fanidunya NET

İslâm Dininin Ana Kaynakları