Gönderen Konu: Hz. Peygamber (s.a.s)'in Yüksek Ahlâkı (Okunma sayısı 580 defa)

webtasarim · « : Eylül 14, 2024, 08:04:47 ÖÖ »

Hz. Peygamber (s.a.s)'in Yüksek Ahlâkı

Peygamberler, insanlık tarihinin en üstün ahlâka sahip kişileridir. Onlar, şahıslarında hem içinde yaşadıkları topluma hem de daha sonra gelecek nesillere en iyi örnekleri sunarlar. Onların hayatları ve yaşayış tarzları fertler ve toplumlar için en ideal örnektir.

Sevgili Peygamberimiz, çocukluğundan itibaren en üstün ahlâki duygulara sahipti. Gerek çocukluk, gerekse gençlik yılları akranlarından çok farklı geçti. Kötülüklerin her çeşidinin son derece yaygın olduğu bir toplumda, Cenab-ı Hak, son peygamber olarak görevlendireceği Hz. Muhammed'i çocukluğundan itibaren Cahiliyenin bütün kötülüklerinden korumuştu. Bu üstün ahlâk sahibi insan, daha çocukluğunda kavminin takdirini kazanmış, kendisine "el-Emin/güvenilir kişi" lâkabı verilmişti. Herkes ona güvenir, doğruluğunu kabul eder, malını ona teslim ederdi. İlk vahyin gelişinden sonra Hz. Hatice'nin Peygamberimizi teselli için söylediği şu sözler, onun peygamberlikten önceki ahlâki durumunu ve toplumdaki mevkiini açıkça gösterir:

"Seni müjdelerim ya Muhammed! Hayır, Allah'a yemin ederim ki, O seni hiç bir vakit utandırmaz. Çünkü sen akrabanı koruyup gözetirsin. Borçluların borcunu verirsin. Doğruluktan ayrılmazsın. Fakirlere yardım eder, misafirleri ağırlarsın. Muhtaçların ihtiyaçlarını karşılarsın"[1]

Kur'an'ı Kerim, pek çok ayette Peygamberimizin ahlâkını metheder ve onu bize yegâne örnek olarak takdim eder. Bu ayetlerden birkaçı anlamı şöyledir"

"Şüphesiz ki sen üstün bir ahlâk üzeresin."[2]

"Allah'ın rahmeti sebebiyledir ki, sen onlara yumuşak davrandın. Eğer kaba, katı yürekli olsaydın, çevrenden dağılır giderlerdi."[3]

"Andolsun Allah'ın elçisinde sizin için, Allah’ı ve ahireti arzu eden ve Allah'ı çok anan kimseler için, uyulacak en güzel bir örnek vardır:"[4]

Hz. Aişe, Peygamberimizin ahlâkı hakkında öyle demiştir:

"Hz, Muhammed'in (sav.) ahlâkı Kur'an'dı. Darılırsa Kur'an darıldığı için darılır, beğenirse Kur'an beğendiği için beğenirdi. Kendi nefsi için intikam almazdı. Kızması ve beğenmesi Allah'ın rızası içindi."[5]

Sevgili Peygamberimiz, İslam dininin örnek insanıydı. Müslümanların nasıl olması gerektiğini canlı bir hayat olarak sergilemişti. Görevini bir hadislerinde şöyle özetlemiştir:

"Ben sadece üstün ahlâkı tamamlamak için gönderildim”[6]

Cenab-ı Allah, üstün ahlâkı tamamlamak üzere gönderdiği son peygamberini en güzel huylarla bezemişti. O, Allah'a şöyle dua ederdi:

"Allah’ım, yaratılışımı güzel kıldığın gibi ahlâkımı da güzelleştir. Beni kötü ve hoşa gitmeyen huylardan uzak tut. Allah'ım beni en güzel ahlâka yönelt. Ona yöneltecek yalnız sensin."[7]

Peygamberimiz bir hadislerinde şöyle buyurur:

"Bana en sevimlileriniz ve kıyamet gününde bana en yakın olacak olanlarınız, ahlâkı en güzel olanlarınızdır."[8]

Hz. Peygamber, en faziletli amelin güzel ahlâk olduğunu söylerdi. Ona göre din, güzel ahlâktan ibaretti. Cennete de ancak iyi ahlâk sahibi olanlar girebilirdi. Onun bazı hadislerinde anlatılan şu tavsiyeler önemlidir: Kötü ahlâk, iyilikleri yer bitirir, ibadet ve tâatleri boşa çıkarır. Sahibini cehenneme sevk eder. Nitekim kendisine gündüzleri oruçlu geceleri de namazlı geçiren, fakat kötü huylu, diliyle komşularına rahat vermeyen bir kadından bahsedilince: "Onda hayır yoktur ve o cehennemliklerdendir."[9] buyurmuştur.

Samimilik ve sadelik, Peygamberimizin en önde gelen vasfıydı. Son derece mütevazı idi.[10]

Sade giyinir, sade yer içer, sade yaşardı. Dünya malına gerektiğinden fazla önem vermezdi. Dünya ile olan alâkasını şöyle açıklamıştır:

"Benim dünya ile alakam yolda giderken bir ağaca rastlayıp, dinlenmek için o ağacın gölgesine sığınan, sonra yine yoluna devam eden bir yolcuya benzer."[11]

Evinin tüm mefruşatı bir yatak, bir hasır, bir toprak su kabı gibi birkaç basit eşyadan ibaretti. Birçok günlerini yemeksiz geçirdiği, aylarca evinde ateş yanmadığı olurdu. Hz. Aişe validemiz şöyle demiştir:

"Bir ay gelir geçerdi de biz Muhammed ailesinin odalarından hiçbirinde duman tüttüğünü görmezdik.[12]

Böyle günlerde bütün aile yalnızca hurma ile iktifa ederlerdi. Peygamberimiz hiçbir yemeği beğenmemezlik etmezdi. Arzusu olunca yer, olmuyorsa bırakırdı.

Temizliği çok severdi. "Temizlik imanın yarısıdır." derdi.[13]

Elbise ve vücut temizliğine çok önem verirdi.

Aynı şekilde oturduğu yerin ve çevrenin temizliğine de itina gösterir, ashabını da bu yönde teşvik ederdi. Kötü koku veren şeylerden hoşlanmazdı. Soğan ve sarımsak yiyenlerin, ağız kokuları gidene kadar cami ve cemaatten uzak durmalarını isterdi.

Yemekten evvel ve sonra ellerini yıkar, yemeğe mutlaka besmeleyle başlardı. Özellikle yemeklerden sonra diş fırçası olarak misvak kullanırdı. Saçını ve sakalını yıkayıp tarar, güzel kokular sürerdi. Ashabını da bu hususlarda uyarır, temizliğin her çeşidine dikkat etmelerini isterdi.

Boş vakit geçirmez, zamanı çok iyi değerlendirirdi.

Gündüzleri ailesinin ve toplumun işleriyle meşgul olur, geceleri ise az uyur, çok ibadet ederdi. Bütün gece uyumayı iyi karşılamaz, ashabına da bu yönde tavsiyelerde bulunurdu.

İki şey arasında serbest bırakıldığı zaman, Allah'ın hoşnutluğuna uygun olmak şartıyla, daima kolay olanını seçerdi. Günah olan işlerden son derece kaçınırdı.[14]

Hiç kötü söz söylemez, kimseye kötülük yapmazdı. Kimsenin gönlünü kırmaz, hiç kimseyi hor görmezdi. 10 yıl hizmetinde bulunan Enes b. Malik, bu süre içinde onun kendisine karşı "öf" dediğini bile duymadığını söylemiştir.[15]

Kendisine karşı her türlü kötülükleri yapanlara dahi nefsi için kızmaz, daima onlara hayır dua ederdi.

Herkese karşı adil davranır, hak sahibine hakkını verirdi.

Toplumun ayakta durmasını, adalet ilkesinin sağlam olmasına bağlardı. Düşmanlarına karşı bile âdil idi. Her konuda olduğu gibi, adalet konusunda da yegâne ölçüsü Kur'an'ın ortaya koyduğu ölçü idi. Ashabına da adaletli olmalarını, ölçü ve tartıda hakkaniyetten ayrılmamalarını tavsiye ederdi. Özellikle idarecilerin ve amirlerin adaletli olmalarına itina gösterirdi. Hâkimlerin öfkeli iken iki kişi arasında hüküm vermemelerini tavsiye ederdi. Bir Müslüman’ın, Müslüman kardeşine zulmetmemesi gerektiğini söylerdi. Bütün insanların bir tarağın dişleri gibi eşit olduklarını hatırlatırdı. Kadınlara karşı adalet ilkelerinin hassasiyetle korunmasını isterdi. Daha önceki ümmetlerin helak oluş sebeplerinin başında, adaletten ayrılmalarının geldiğini, dolayısıyla adaletten uzaklaşan toplumların da helak olacaklarını bildirmişti.

Peygamberimiz, doğru sözlü ve doğru işli idi. Hayatının her safhasında doğruluk onun şiarı olmuştu. Yalandan ve yalancılardan nefret ederdi. Doğru olanların ulaşacakları mükâfatlar, yalancıların kavuşacakları cezaları sık sık dile getirirdi. Düşmanları bile onun doğruluğunu kabul etmişlerdi. Peygamberimiz, iyi bir Müslüman’ın asla yalan söyleyemeyeceğini hatırlatırdı. Ashabına en sık tavsiye ettiği konulardan biri de doğruluk. Doğruluğun iyiliğe, iyiliğin de cennete götüreceğini, yalanın ise kötülüğe, kötülüğün ise cehenneme sevk edeceğini söylerdi. Yalan söylemeyi münafıklık alametlerinden biri kabul ederdi. Bir söz verildiği zaman bu sözde durulması gerektiğini söylerdi. Kişinin kendi aleyhine bile olsa, doğru söylemesi gerektiğini hatırlatırdı. Yalan şahitliğinin en büyük günahların önde gelenlerinden olduğunu söylemiştir.

Emanete riayet etmek, Peygamberimizin önemli prensiplerinden biriydi. "Emanete hıyanet edenler bizden değildir." derdi. Önce de geçtiği gibi herkes onun "emin olduğuna şahitlik ederdi. Herkesin bir sorumluluğunun bulunduğunu ve bu konuda hesaba çekileceğini ashabına sıkça hatırlatırdı. Emanete riayetin imanın temellerinden olduğunu bildirirken, sır saklamayı da emanet olarak vasıflandırır, özellikle buna önem verirdi.

Peygamber Efendimizin sabır konusundaki önderliği ise şaşılacak derecede ileridir. İslam’ı tebliğ ederken, müşriklerin yaptığı bütün kötülüklere karşı ne kadar sabırlı davrandığını daha önce açıklamıştık. Hayatı boyunca bütün eza ve cefalara ve kendisine karşı yapılan uygunsuz davranışlara sabretmesini bilmiştir.

Kur'an'ı Kerim, hem peygambere hem de mü'minlere sık sık sabrı tavsiye eder.

Peygamberimiz, 23 yıllık risalet döneminde sabrın en güzel numunelerini göstermiş, ashabını da bu yolda eğitmiştir. Müşriklerin işkencelerinden kendisine şikâyette bulunan arkadaşlarına sabretmelerini tavsiye etmiş ve bunun karşılığının cennet olduğunu müjdelemiştir.[16]

Peygamberimiz, konuştuğu zaman sözlerini ayıra ayıra söylerdi. Dinleyenler onun söylediklerini iyice anlar, hatta sözlerini ezberleyebilirlerdi. Söylediklerinin iyi anlaşılabilmesi için bazen sözlerini üç defa tekrarlardı. Başkalarının sözlerini dikkatle dinler, onların konuşmalarını kesmezdi. Herkes gülerken, o yalnızca tebessüm eder, asla kahkaha ile gülmezdi.[17]

Yolda giderken karşılaştığı herkese selâm verirdi. Selâm verenlerin de selâmlarını alırdı. Fakirleri sever, onları kendi sofrasına çağırır, bazen de zengin ashabı arasında dağıtırdı.

Hiçbir fakir ve muhtacı geri çevirmezdi. Eline bir mal ve para geçtiği zaman hemen dağıtırdı. Sadaka almaz, hediyeyi ise kabul ederdi. Ayrıca ashabına hediyeleşmeyi tavsiye ederdi. Zengin, fakir, büyük, küçük, efendi, köle ayrımı yapmazdı. Ziyaretine gelenleri nezaketle karşılar, iyi bir şekilde ağırlardı.

Herkese güler yüz gösterirdi. Misafirlerine bizzat kendisi hizmet ederdi.

Ev işlerinde hanımlarına yardımcı olurdu.[18]

Kendi işlerini çoğu kere kendisi görürdü. Yetimlere, acizlere, öksüz ve kimsesizlere çok şefkat gösterirdi. Çocukları çok sever, yolda karşılaştığı çocuklara selam verir ve onları okşardı. Son derece merhametliydi. Hem insanlara hem de hayvanlara karşı merhametli davranırdı.

Güler yüzlü, tatlı sözlü ve ince ruhluydu. Hastaları ziyaret eder, cenaze törenlerine katılırdı. Yapılan davetleri reddetmezdi. Üstün hayâ sahibiydi. Hayânın imandan olduğunu söylerdi.[19]

Cömertlikte dengi yoktu. Özellikle Ramazan ayında daha da cömert davranırdı.[20]

Sevgili Peygamberimiz, son derece cesurdu. Düşmanlarından zerre kadar korkmaz, Allah yolunda karşılaştığı her kötülüğü sabırla karşılardı. Ordunun dağılmaya yüz tuttuğu yerde, olduğu yerde kalarak sebat eder, onun bu cesareti ashabının yeniden etrafında toplamaya yeterdi. Kılıçlarının, kalkanlarının, yaylarının, oklarının, atlarının, develerinin isimleri dahi cesaret ve kahramanlık ifade eden isimlerdi.

Ahlâkı Kur'an olan Peygamberimiz, siyasi ve askeri deha sahibiydi. Bu sayede insanlık tarihinin en büyük inkılâbını gerçekleştirdi. Bu kadar kısa bir süre içinde onun başardığını gerçekleştiren bir başka lider veya kahraman görülmemiştir. Cehaletin karanlığına bürünmüş, kendi elleriyle yaptıkları putlara tapan, her şeyi onlardan bekleyen Arap toplumunu, 23 yıl gibi kısa bir süre içinde İslam dininin nurlu aydınlığına çıkarmayı başarmış, insanlık için en yüksek medeniyeti tesis etmişti. Bu medeniyeti, insan cesetleri üzerine değil, sevgi ve kardeşlik esası üzerine kurdu. Çünkü kendisine vahyedilen İslam dini, insanlığı kurtarmak gayesini güdüyordu. Sevgili Peygamberimiz, yaptığı savaşlarda kan dökülmemesi için büyük gayret gösterirdi. Bu savaşlarda şehit olan arkadaşlarıyla öldürülen düşman askerlerinin toplam sayısı 400'e dahi ulaşmıyordu.[21]

3 Zira o, kan dökülmemesi için gerekli bütün tedbirleri alıyordu. Onun gayesi insanları öldürmek değil, gerçek kurtuluşa kavuşturmaktı. Diğer din mensuplarını önce İslam’a çağırıyor, kabul etmedikleri takdirde İslâm'ın hakimiyetine girmeye davet ediyordu. Ancak bu iki teklif de kabul edilmezse savaşmak zorunda kalıyordu. Kendisiyle savaşanlara nefsi için kin beslemiyor, çoğunlukla onları affediyordu. Onun bu yüksek uygulamaları, çoğu kere, esirlerin İslam'ı gönül rızasıyla kabulüne sebep oluyordu.

---------------------------------------------------------------------

[1] Buhari, Bed'ül-vahy 3.

[2]Kalem sûresi, 68/4.

[3] Âl-i İmran sûresi, 3/159

[4] Ahzab sûresi, 33/21.

[5] Buhari, Menakıb 23; Müslim, Müsafirin 139. H. Peygamberin ahlâkı konusundaki rivayetler için bkz. Ali Yardım, Peygamberimiz’in Şemaili, 391-404.

[6] Muvatta’, Husnû'l-huluk 8, Ahmed b. Hanbel, Müsned, II, 381.

[7] Ahmed b. Hanbel, Müsned, I, 403.

[8] Tirmizi, Sünen, Birr 71.

[9] Hûfi,s.59

[10] Hz. Peygamberin tevazuu hakkında bkz. Kadi İyâz, Şifâ-i Şerif, s.102-103; Yardım, 405-414, İbrahim Bayraktar, Hz. Peygamberin Şemâili, s. 80-82.

[11] Tirmizi, Sünen, Zühd 44; Ahmed b. Hanbel, Müsned, I,391,441.

[12] İbn Mâce, Zühd 10.

[13] Müslim, Taharet 1;Tirmizi, Daavât 86

[14] Buhari, Menâkıb 23, Edeb 80; Müslim, Fezâil 77, 78.

[15] Buhâri, Savm 53, Menâkıb 23; Müslim, Fezâil 82.

[16] Hz. Peygamber'in sabrı ve sebatı hakkında geniş bilgi için bkz., Kâdı İyâz, s. 86-90; Bayraktar, 91-92.

[17] Buhari, Edeb 68 Müslim, İstiska 16.

[18] Buhari, Ezan 44, Nafakât 8

[19] Buhari, İman 3.

[20] Buhari, Menakıb 23

[21] Geniş bilgi için bkz. Hamidullah, Hz. Peygamberin Savaşları, 21

İNTERNET RADYOMUZ. 24 SAAT YAYINDADIR.

RADYO FANİDUNYA FM
Yükleme linklerini görebilmek için üye olmanız gerekmektedir. Üye Ol veya Giriş Yap

Gönderen Konu: Hz. Peygamber (s.a.s)'in Yüksek Ahlâkı (Okunma sayısı 580 defa)

webtasarim

Hz. Peygamber (s.a.s)'in Yüksek Ahlâkı

BENZER KONULAR