Gönderen Konu: İstikamet Sahibi Ol (Okunma sayısı 136 defa)

melek · « : Kasım 07, 2024, 11:12:30 ÖÖ »

İstikamet Sahibi Ol

Muvahhid bir Mü'min Müslüman kişinin, yegâne hayat nizamı İslâm'ın reddettiği her türlü aşırılıktan sakınarak, emredildiği gibi doğruluk üzere bulunması anlamına gelen istikâmet sözlükte, "doğru, düzgün, dengeli, sabit ve kararlı" mânâlarında kullanılmaktadır… Kavm kökünden mastar olan İstikâmet dilde, "doğruluk, dürüstlük, adâlet, itidal, itaat, sadakat ve dürüstçe yaşamak" anlamında kullanılmasıyla bilinir… Arapça sözlüklerde, istikâmet kelimesiyle ilgili olarak genellikle, "dini ve ahlâkî hükümlere uygun bir hayat sürme, her türlü aşırılıktan sakınma, Allah'a itaat edip, Rasulullah Muhammed (s.a.s.)'in sünnetine uyma" şeklinde özetlenebilecek açıklamalar yapılmıştır.

Râgıb el-İsfahânî (rh.a), istikâmet kelimesinin, düzgün bir çizgi gibi dosdoğru yol hakkında kullanıldığını ve bundan dolayı hak ve hakikat yoluna " Sırâtı müstakîm,, denildiğini ifade ettikten sonra istîkâmetin insanla ilgili olarak "dosdoğru yol üzerinde sapmadan ilerleme,, demek olduğunu belirtir.(1)

İstikâmet, imanda ve amelde, yegâne Rabbimiz Allah'ın emrettiği ve razı olduğu gibi davranmaktır… İstikâmet, Allah'ın emrettiği ve razı olduğu kulluk vazifelerini, yegâne önderimiz ve hayat örneğimiz Rasulullah (s. a.s.)'in Sünnetinde olduğu gibi yaşamaktır…

İstikâmet, gerek akîde de, gerekse yaşantıda tağutu bütün yönleriyle reddedip, her hâlinde İslâm üzere olmaktır… Şirkten, Küfürden, bid'at ve hurafelerden tamamen tertemiz olmak, böylece Tevhide, imana ve İslam'a sarılmak, emrolunan ibadetleri gösterildiği şekilde yapmak istikâmet üzere olmak demektir…

Akîde de, tağutu her yönüyle reddeden ve amelde bid'at ile hurafeden arınarak sünnet üzere yaşamak, istikamet sahîbi olmanın gereğidir… Allah'ın emir ve nehiyleri olan Kur'ân-ı Kerim ve Onun hayata uygulanış şekli olan Rasulullah (s.a.s.)'in Sünneti, Muvahhid Mü'minlerin bütün hayatını kuşattığı ve yönlendirdiği zaman, istîkâmet üzere olmak kâmil mânâda gündeme girer…

Akîde de istîkâmet, Sahih iman sahibi olmakla, amelde istikâmet ise, bid'at ve hurafeden tamamen uzaklaşarak sünnet üzere bulunmakla gerçekleşir…İmanda ve amelde gereği gibi dosdoğru olanlar istikamet sahibidirler…

Süfyan b. Abdullah es-Sekafî (r.a.) anlatıyor:

Ya Rasulullah, İslam Hakkında bana öyle bir söz söyle ki onu, senden sonra hiç kimseye sormayayım dedim.

Rasulullah (s.a.s.): “Allah'a iman ettim, de ve dosdoğru (istikâmet sahibi)ol!,, buyurdu.(2)

Bu hadisi şerif, Kadı Iyâz (rh.a)'in dediği gibi, "Cevâmiu'l-Kelim,, dendir. Çünkü Rasulullah (s.a.s.), yirmi üç senede bütün tafsilâtıyla anlattıklarını Bunda hulâsa etmiştir. İstikâmetin iman üzerine "Sümme ile atfedilmesi,onun derecesinin, ikrar derecesinden uzak olduğuna işaret içindir. Ancak buradaki uzaklık, zaman itibariyle değil, rütbe farkı itibariyledir ve istikâmetin rütbesi daha yüksektir. Zira istikâmet, taatlere ve sadakata devamdır.,, (3)

"Allah'a iman ettim,, cümlesini, katıksız olarak kalben tasdik ve dil ile ikrar eden bir muvahhid Mü'min, istikâmet sahibi olmakla vücûd organlarıyla, yani gereği gibi amel etmekle bu ikrarındaki sadakatını isbat etmiş olur…

Enes (r.a.)'ın rivayetiyle Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurur:

"İman, temenni ile dış görünüşle değildir. O, kalbte yer eden ve davranışların doğruladığı şeydir.,,(4)

"Vasat,, ve "merhamet edilmiş. Ümmet'in mutlak müctehid imamlarından İmam Hasan el-Basrî (rh.a.) şöyle demiştir:

Muhakkak ki iman, temenni (birtakım lafta kalan şeylerle oyalanma) ile değildir. Hoşlanmayla da değildir. Fakat O, kalbe yerleşen ve amellerin tasdik ettiği bir şeydir! (5)

Sarsılmaz ve değişmez sapasağlam Ehli Sünnet ve'l-Cemaat akîdemize göre, "amel, imandan bir cüz değildir,, Bu akidevî kaîdemiz, "gerek sözünle, gerekse hâl ve hareketinde şirk ve küfür olan her şeyi isteyebilirsin, bunlar amel olan şeylerdir, imanına bir zarar vermez,, anlamına gelmez ve bu şekilde yorumlanamaz!... "Elfazı küfür ve ahvâlı küfür,, her ne kadar amelî şeyler iseler de, akîdeyi bozan ve imanı sakatlayıp yok olmasına vesile olan şeylerdir… Muvahhid Mü'min olan kişi, söz ve ameline çok dikkat etmeli, imanı zedeleyici, Tevhidi bozucu söz ve fiillerde bulunmamalıdır… Sözü ve hâli, imanını yalanlamamalı, aksine imanını tasdik edici olmalıdır… İstikâmet üzere olmanın gereği budur!...

İmam Hasan el-Basrî (rh.a.) şunları da beyan etmiştir:

Bir kul, cennet ve cehennemin varlığına kesin olarak inanırsa, mutlaka Allah'dan korkup solar. İstikâmet üzere olur. Ölünceye kadar da iktisadlı davranır!

Cennet, yakînî inanç sayesinde cehennem ateşinden kurtulabiliriz. Yakînî inanç ile farizalar en mükemmel şekilde edâ edilir. Yakînî inançla hak yolda sabır ve sebat gösterilir. Allah'ın verdiği afiyette çok hayır vardır.(6)

İstikâmet sahibi olmak, hayatın her merhalesinde ve her yönünde Kur'ân ve Sünnet'e tabi olup İslam üzere sebat etmekle olur… Gerek ferdî, gerek ailevî ve gerekse toplumsal hayatı, Kur'ân ve Sünnet'e tabi kılmak, istikâmet üzere olmanın vazgeçilmez şartıdır…

Kadın olsun, erkek olsun muvahhid Mü'min şahsiyet, dünya işlerinin bütününü ahirete göre ayarlar, ekonomide, hukukta, siyasette ve ticarette, yegâne Rabbi Allah'ın rızasını gözeterek, O'nun emir ve nehiylerine göre davranır!... Rabbi Allah'ın koyduğu helâl ve haram sınırlarını hakkıyla korur… Bu sınırları asla çiğnemediği gibi, başkalarının çiğnemesine de kesinlikle razı olmaz ve çiğnetmemek için bütün imkanlarıyla çalışır!..
Ebu'd Derda (r.a.)'ın rivayetiyle Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurur:

"Allah, bazı şeyleri farz kılmıştır, onları kaçırmayın. Bazı sınırlar çizmiştir, onları çiğnemeyin. Bir çok şeyleri de unutmadan münezzeh olduğu hâlde sükût etmiştir. Onlara, kendinizi zorlamayın. Allah'dan bir rahmet olarak, o ruhsatları kabul edin.,, (7)

Allah'ın çizmiş olduğu sınırlarını korumak, O'nun hükümleriyle amel etmek ve gerek ferdî hayatını, gerek ailevî hayatını, gerekse toplumsal hayatı O'nun rızasına uygun düzenlemekle olur… Çünkü hayatın her merhalesi ve her yönüyle ilgili Allah Teâlâ'nın emirleri ve nehiyleri vardır… Yegâne hayat nizamı İslâm, bütün hayatı kuşatmıştır… İslâm'ın boş bıraktığı hayatî hiçbir yön yoktur… Hayatî tüm meselelere mutlaka en adil ve en hayırlı bir cevap olup, o meseleyi çözüme kavuşturmuştur… Hangi konu olursa olsun, önce onu ortaya koymuş, o konuda insanları aydınlatmış, hak yolu göstermiş ve en doğru çözümü sunmuştur…

Allah ve Rasulü'nün beyan buyurduğu hüküm ile hükmetmek, hiçbir ve tercihi söz konusu etmeden amel işlemek, her muvahhid Mü'minin kulluk vazifesidir…

"Allah ve Rasulü,bir işe hükmettiği zaman mü'min bir erkek ve mü'min bir kadın için o işte kendi isteklerine göre seçme hakkı yoktur. Kim Allah'a ve Rasulüne ederse, artık gerçekten o, apaçık bir sapıklıkla sapmıştır.,, (

"Aralarında hükmetmesi için, Allah'a ve Rasulüne çağrıldıkları zaman mü'min olanların sözü: "İşittik ve itaat ettik,, demeleridir. İşte felaha kavuşanlar bunlardır.”

İşte gerçek İstikâmet!.. İşte istikâmet sahibi olanlar!.. Allah ve Rasulü(s.a.s.)'in hükmüne tam teslim olup akîde ve amel konusunda emredileni itirazsız yapanlar!..

İmam Abdulkerim Kuşeyrî (rh.a.), meşhur “Risâle’’ sinde şöyle diyor:

"İstikâmet: Her şeyin kendisi ile kemâl bulduğu ve tamam olduğu (ahlâkî ve dini) bir derecedir. Her nevi hayrın husule gelmesi ve nizama konulması, istikâmet üzere bulunmayanın gayreti boşa gider, cehdi zayi olur. Allah Teâlâ: "İpliği güzel bir şekilde eğirdikten sonra tekrar bozan kadın gibi olmayınız…" (Nahl, 16/32) buyurmuştur. (10)

Rabbimiz Allah şöyle buyuruyor:

"Artık sen de, beraberindeki tevbe edenler de emrolunduğun gibi dosdoğru ol. Ve aşırı gitmeyin. Şübhesiz O (Allah), bütün yaptıklarınızı çok iyi görendir." (11)

Dosdoğru ol, yani istikamet üzere ol! Fakat kendince bir anlayışla değil, Rabbin Allah'ın emrettiği gibi bir istikamet üzere ol! Dosdoğru olmak ancak Allah'ın emrettiği gibi olmakla gerçekleşebilir!

İmam Gazalî (rha) şöyle diyor:

"Doğru yolda ve ortada istikamet çok zordur. Fakat insan tam mânâsı ile istikâmet edemezse de, istikamete yaklaşmaya gayret etmelidir. Felâh ve necatı (kurtuluşu) arzu eden, iyi bilmelidir ki, kurtuluş ancak Salih amellerle mümkündür. Salih ameller ise, güzel ahlâktan doğar. Herkes, kendi sıfat ve ahlâkını araştırsın ve sıralasın, sonra da teker teker tedavilerine baksın." (12)

Sevban (r.a.)'ın rivayetleriyle Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyuruyor:

"(Her işte) doğrudürüst (istikâmet üzere) olunuz. Bunu, tam tutup başaramayacaksınız. (O hâlde) biliniz ki, sizin en hayırlı ameliniz namazdır. Ve kâmil Mü'minden başkası abdesti muhafaza etmez.,, (13)

Huzeyfe (r.a.) şöyle demiştir:

Ey Kur'an okuyucuları topluluğu, (Allah'ın emrine yapışmanız sûretiyle) dosdoğru yola giriniz! (Eğer dosdoğru yola girerseniz) şübhesiz sizler, açık bir öne geçişle öne geçirilmiş olursunuz. (Eğer muhalefet edip de) dosdoğru yoldan sağa ve sola giden yolları tutarsanız, muhakkak pek uzak bir sapıklıkla sapmış olursunuz!(14)

Rabbimiz Allah şöyle buyuruyor:

"Şübhesiz: “Bizim Rabbimiz Allah'dır,, deyip sonra dosdoğru bir istikâmet tutturanlar (yok mu), artık onlar için korku yoktur ve onlar, mahzun da olmayacaklardır.

İşte onlar, cennet halkıdır, yapmakta olduklarına karşılık olmak üzere, içinde ebedî olarak kalacaklardır.,, (15)

"Şübhesiz: ‘Bizim Rabbimiz Allah'dır, deyip sonra dosdoğru bir istikâmet tutturanlar (yok mu) onların üzerine melekler iner (ve derki: ) “Korkmayın ve hüzne kapılmayın, size va'dolunan cennetle sevinin.,, (16)

İmam Ebu Bekr es Sıddîk (r.a.)' dan: "Sonra dosdoğru bir istikamet tutturanlar,, buyruğunu, Allah'a hiçbir şeyi ortak koşmayanlar, diye açıkladığı rivayet edilmiştir.
el-Esved b. Hilâl'in, O'ndan rivayet ettiğine göre, arkadaşlarına şöyle sormuş:

Şu, "Bizim Rabbimiz Allah'dır, deyip sonra dosdoğru bir istikâmet tutturanlar,, ayeti ile "iman edenler ve imanlarına da zulüm karıştırmayanlar.,, (En'âm, 6/82) ayetleri hakkında ne diyorsunuz?

Arkadaşları:

Dosdoğru olanlar, günah işlemeyenler, imanlarına zulüm karıştırmayanlar da, imanlarına hiçbir günah bulaştırmayanlar da, imanlarına hiçbir günah bulaştırmayanlar, demektir dediler.

Bunun üzerine Ebu Bekr (r.a.) şöyle dedi: Andolsun, siz, bu ayeti olmadık şekilde yorumladınız.

"Şübhesiz: 'Bizim Rabbimiz Allah'dır, deyip sonra dosdoğru bir istikâmet tutturanlar,, başka hiçbir ilâha iltifat etmeyenler, yönelmeyenler, demektir.

"İmanlarına zulüm karıştırmayanlar,, ise, imanlarına şirk karıştırmayanlar demektir. "İşte onlaradır güvenlik ve onlardır hidayete ermiş olanlar.,, (En'âm 6/82)

İmam Ömer İbnü'l-Hattab (r.a.)' dan da, minber üzerinde hutbe irad ederken şöyle dediği rivayet edilmektedir: "Bizim Rabbimiz Allah'dır, deyip…,, hakkında şöyle dedi:
Allah'a yemin ederim, O'na itaat için dosdoğru yol üzerinde gidenler, sonra da tilkilerin sağasola kıvrılıp gittikleri gibi kaçışmayanlar demektir.

İmam Osman b.Affan (r.a.) ise: Sonra Allah için amellerini ihlâs ile yapanlar, diye açıklamıştır.

İmam Ali (r.a.) da : Sonra farzları edâ edenler, diye açıkladığı rivayet edilmiştir.

İbn Zeyd ve Katâde: Allah'a itaat üzere dosdoğru olanlar, demişlerdir.

İmam Hasan el-Basrî (rh.a.): Allah'ın emri üzere dosdoğru yürüyerek, O'na itaat olan işleri yapıp, O'na masiyet olan işlerden kaçınanlar,demektir, diye açıklamıştır.

Mücahid ve İkrime ise şöyle demişlerdir: Ölünceye kadar, "Allah'dan başka hiçbir ilâh yoktur,, şehadeti üzerinde dosdoğru gidenler, demektir!

Süfyan es-Sevrî: Söylediklerine uygun olarak amelde bulunanlar, diye yorumlamıştır.
Er-Rabî' ise: Allah'dan başkasından yüz çevirenler, demiş.

Fudayl b. İyad ise: Fani olana rağbet etmediler, ebedî olana yöneldiler, açıklamasında bulunmuştur.

Bunun, ikrarları ile dosdoğru oldukları gibi, gizli hâllerinde de dosdoğru olanlar, anlamında olduğu söylenmiştir.

Yine: Sözleriyle dosdoğru olduğu gibi, fiilleriyle de dosdoğru yürümüşlerdir, diye de açıklanmıştır.

İmam Hasan el-Basrî (rh.a.), bu ayeti Kerimeyi okudu mu: Allahım, Sen, bizim Rabbimizsin! İstikâmeti bize ihsan et! diye duâ ederdi.

İmam Kurtubî (rh.a.) diyor ki: Bu görüşler, her ne kadar biri diğerini kapsıyor ise de şöyle özetlenebilir:

Onlar, Allah'a itaat üzerinde itikaden sözleriyle fiilleriyle mutedil olanlar, dengede olanlar ve böylece devam edenlerdir. (17)

Yegâne hayat nizamı olan İslâm'ın hayattan uzaklaştırıldığı ve hayata müdahale etmesinin tamamen yasakladığı işgal altındaki İslam topraklarında, müstekbir tağutların egemenliğinin bütün zulmüyle devam ettiği bir zamanda, istikâmetten sapmak an meselesi olmuştur… Hava çok dumanlı ve zemin çok kaygan!.. Böyle bir ortamda istikâmet sahibi olanlar, imanları katıksız, amelleri riyâsız ve şirksiz olanlardır… Gerçek muvahhid Mü'minler bunlardır!..

Bundan dolayı, Ebu Ali Cürcanî şöyle demiştir: İstikâmet sahibi ol, kerâmet sahibi olma! Zira nefsin Kerâmeti taleb hususunda hareket hâlindedir. Aziz ve Celîl olan Rabbin ise, senden istikâmet taleb etmektedir. (18)

----------------------------------------------------------------------

Dipnotlar:

1) Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İst. 2001, C.23, sh. 348.

2) Sahihi Müslim, Kitabu'l-İman, B.13, Hds.62. Süneni Tirmizî, Kitabu'z-Zühd, B. 47, Hds. 2522. Süneni İbn Mace, Kitabu'l-Fiten, B. 12, Hds.3972. Ayrıca bkz. Ahmed b. Hanbel, Müsned, C. Sh. 413. C. 413. C.4, sh.385.

3) Ahmed Davudoğlu, Sahihi Müslim Tercüme ve Şerhi, İst. 1977, C.1, Sh.254.

4) İmam Suyutî, Camiu's-Sağir Muhtasarı Tercüme ve Şerhi, çev.İsmail Mutlu, vdğ. İst. 1996, C3, sh. 232, Hds.3298(7570). Deylemî, Müsnedü'l-Firdevs'den. Münâvî,Feyzü'lKadir, C.5, sh. 355, Hds. 7570. Not: Hadis, zâiftir.

5) Abdullah İbnü'lMübarek, Kitabüz-Zühd,Çev. M.Adil Teymur, İst. 1992, Sh.337,Hbr.1565.

6) İbn Kesir, El-Bidaye ve'n-Nihaye Büyük İslam Tarihi,Çev.Mehmet Keskin, İst.1995, C.9, Sh.443.

7) Taberânî, Mu'cemüssağir Tercüme ve Şerhi,Çev.İsmail Mutlu, İst.1997, C.2.sh.469, Hds.767.

Ahzab, 33/36.

9) Nur, 24/5152

10) Abdulkerim Kuşeyrî, Kuşeyrî Rîsâlesi, çev. Süleyman Uludağ, İst.1991,sh.350.

11) Hud, 11/12.

12) İmamGazalî,İhyâu'Ulumi'd-Din,çev.Ahmet Serdaroğlu,İst. 1989, C.3, sh.145.

13) Süneni İbn Mace,Kitabu't-Tahare, B.4, Hds.277-279.,B.12, Hds. 3972. Sahihi Dârimi,Kitabu't-Tahare, B2, Hds.662. İmam Malik, Muvâttâ, Kitabu't Tahare, Hds.36. Ayrıca bkz. Ahmed b. Hanbel, Müsned, C.5, Sh.227-280. 14) Sahihi Buhârî,Kitabu,l-İ'tisam, B.2,Hds.

14. 15) Ahkaf, 46/1314.

16) Fussilet, 41/30.

17) İmam Kurtubî, el-Câmiu- Li Ahkâmi'l-Kur'ân, çev.M. Beşir Eryarsoy, İst. 2002, C.15, Sh.335-337. Ayrıca bkz. Abdulkerim Kureyşî, A.g.e. Sh.351.

18) Abdulkerim Kureyşî, A.g.e. Sh.351.

İNTERNET RADYOMUZ. 24 SAAT YAYINDADIR.

RADYO FANİDUNYA FM
Yükleme linklerini görebilmek için üye olmanız gerekmektedir. Üye Ol veya Giriş Yap

FANİ DUNYA FORUM HABERLER

Gönderen Konu: İstikamet Sahibi Ol (Okunma sayısı 136 defa)

melek

İstikamet Sahibi Ol

BENZER KONULAR