ALLAHIN SEVGİSİNİ KAZANMA YOLLARI
Âlemlerin Rabbi Allah tarafından sevilen Rabb ve İlâh olarak yalnızca Allaha iman edip Allahı seven muvahhid müminler, bu imanlarının gereği olan salih amelleri işleyerek, Rabbleri Allah katında sevgilerini kuvvetlendirir, derecelerini yükseltir, kıymetlerine kıymet katarlar
Salih amel, Allaha itaat ederek ve Rasulullah (s.a.s.)in sünneti üzerine yaşamaktır. Bu şekilde yaşayanlar, Allahın muhabbetini kazanırlar
Mümin müslüman kul, üzerine düşen kulluk görevini sünnet ölçüsünce yerine getirince, Allahın rızasını elde eder
Allah Teâlâ, razı olduğu kulunu sever, salih kullarıyla beraber cennetine koyar
1
Kadın olsun, erkek olsun muvahhid mümin kul, Rabbi Allaha asla şirk koşmadan yaptığı sünnet üzere ibadetlerinde, elbette imkânları nisbetinde gayret etmelidir. Allah Teâlâ, kendisine ne imkân vermiş ise o oranda amel etmelidir
Çünkü Allah, kulunun gücünü aşan hiçbir şeyi teklif etmez
Kullarını, imkânları ölçüsünce mükellef kılmış, onlara kolaylık dilemiş, zorluk dilememiştir
Yegâne Rabbimiz Allah'ın, hangi kullunu ve hangi amelleri sever olduğunu, önderimiz ve hayat örneğimiz Rasulullah (s.a.s.)in beyanlarıyla gündeme getirelim!..
1. Nasûh tevbe ile tevbe edenler
Allah Teâlâ, gerçek bir tevbenin şartlarına riâyet ederek, tevbe eden kullarını sever. Allahın haram kıldığı, yasakladığı ve razı olmadığı şeyleri yapanlar elbette Allaha karşı isyankâr olmuş, böylece günahkârlardan birileri hâline gelmişlerdir
Günah kirleriyle kirlenenler, nasûh tevbe suyu ile yıkanmalı ve günahlardan tertemiz olmalıdır
Şabî (rh.a.):
Günahtan tevbe eden, günahsız gibidir, dedi ve şu ayeti okudu:
Şüphesiz Allah, tevbe edenleri sever, temizlenenleri de sever. (Bakara 2/222)
Tevbe; günahlardan, hatâlardan, kusurlardan ve yanlışlıklardan temizlenmek, Allaha tam itaat etmeye dönmektir
Bu dönüş, Allahın sevdiği bir hâldir
Günahlardan tevbe edip geri dönmek ve bir daha günahlara dönmemeye kesin karar vermek, Allahın rızasını ve muhabbetini kazandıran salih bir ameldir
Enes b. Malik (r.a.)ın rivayetiyle Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurur:
Allah, genç tevbekârı sever.3
2. Kendisini ibadete veren müttakî kullar
Âmr b. Sad (rh.a.) anlatıyor:
Sad b. Ebi Vakkâs, develerinin arasında idi. O, bu hâlde iken oğlu Ömer geldi.
Sad, Onu görünce;
Şu binekle gelenin şerriden Allaha sığınırım, dedi.
Ömer, bineğinden indi ve babasına:
Sen, develerinin ve koyunlarının arasına indin de halkı, mülk (iktidar) hususunda aralarında çekişmeye terk mi ettin? dedi
Bunun üzerine Sad, Onun göğsüne vurarak:
Sus! Ben, Rasulullah (s.a.s.)i:
Şüphesiz ki Allah, müttakî, zengin ve kendini ibadete veren kulu sever buyururken işittim, dedi.4
Hadisin şerhinde şunlar beyan edilmiştir:
Bu hadisteki zenginlikten murad, gönül zenginliğidir. Makbul olan zenginlik de budur.
Lâkin zenginlik gönül zenginliğidir5 buyrulmuştur.
Kadî Iyâz, buradaki zenginlikten mal kasdedildiğine işaret etmiştir.6
Allah, indirdiği hükümlerle hükmeden emrini yerine getiren, yasakladıklarından kaçınan, katıksız imanı ile salih ameller işleyen müttakî kulunu sever
Böyle bir kul, dünya malınca da zengin olsa ve bu zenginliği Allah yolunda harcasa ne iyi olur
Çünkü o kul, müttakî olduğu için malı, helâl yollardan kazanır ve Allahın razı olduğu helâl yollara harcar
Ayrıca bu muttakî kul, kendi işinde-gücünde olup diğer insanlara asla zararı dokunmadan Allahın emrettiği ve Rasulullah (s.a.s.)in gösterdiği gibi ibadetiyle meşgul olması, Allahın muhabbetini kazanmasına vesile olur
Mal helâl, kul salîh!.. Ne de birbirine yakışır!..
3. Güzel olan ve güzeli seven kullar
Abdullah ibn Mesud (r.a.) anlatıyor:
Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurdu:
Kalbinde zerre kadar kibir olan kimse cennete giremez.
Sahabînin biri:
İnsan elbise ve ayakkabısının güzel olmasını arzu eder, dedi.
Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurdu:
Allah güzeldir, güzeli sever. Kibir ise hakkı kabul etmemek ve insanları küçümsemektir.7
Eşi ve benzeri olmayan en güzel isim ve en güzel sıfatlar sahibi Allah Teâlâ, iman ehli kulunun hem içi, hem de dışının güzel olmasını sever
Mümin şahsiyet, hem içi, hem de dışı güzel ve temiz olan kişidir
Olduğu gibi görünür ve göründüğü gibi olur
Mümin müslüman kul, içini iman, tevhid, ihlâs nûruyla tertemiz edip güzelleştirdiği gibi, dışını da Allahın kendisine bağışlamış olduğu, nimetlerle süsler, temiz edip güzelleştirir
İsraf etmeden, kibir ve gurura kapılmadan, müslümana yakışan bir vakar ile giyinir
Allahın kendisine verdiği iman ve hidayet nimeti onun içini süslediği gibi maddi nimetler de dışını süsler ve o kul, Allaha aid olduğunu her hâliyle beyan eder
Amr b. Şuayb babasından, o da dedesinden rivayet ettiğine göre Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurur:
Şüphesiz ki Allah verdiği nimetinin eserini kulunun üzerinde görmeyi sever.8
Ebul Ahvasın babası Mâlik b. Nadle anlatıyor:
Eski bir elbise ile Rasulullah (s.a.s.)in yanına varmıştım.
Bana;
Senin malın-mülkün var mı? diye sordu.
Evet, cevabını verdim.
Hangi (cins) maldır? diye sordu.
Allah, bana deve, koyun, at ve köle verdi, diye cevab verdim.
Allah, sana bir mal verdiği zaman, Allahın nimetinin ve ikramının iz(ler)i senin üzerinde görülsün buyurdu.9
İnsanın sahib olduğu nimetlerin gerçek sahibi Allahdır
Allah, insan kullarına faydanlanmaları ve hayatlarını devam ettirmeleri için nimetlerinden bağışlar. Durumlarına, hâllerine göre kendilerine nimetler verir
Kullar, Rabblerinin kendilerine bağışlamış olduğu bu nimetlere şükretmeleri gerekir ve nimetlerin inkâr edilmemesi, gerek üzerlerinde, gerek evlerinde, gerekse sofralarında görünmesi lazımdır
Elbette israf etmeden zenginin zengin görünmesi, fakirin fakir görünmesi tabiî bir hâldır
Allah, kendilerine imkân vermiş ise ona göre davranmalıdırlar
Allahın sevdiği güzellikte olan mümin kullar, güzel olmayı sever ve güzelliklerle ziynetlenirler
Allah güzeldir, güzel olanı sever, dolayısıyla içi ve dışı güzel olan mümin kulları sevmiş olur
Allahın sevdiği bir kul olabilmek için bu temizliğe ve güzelliğe dikkat edilmelidir!..
4. Kolaylık gösteren güler yüzlüler
Ebu Hüreyre (r.a.) rivayet eder.
Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurur
Şüphesiz Allah, kolaylık gösteren ve güler yüzlü kimseyi sever.10
Mümin müslüman kardeşine karşı güler yüzlü olan ve insanlarla muamelede bulunurken, her hâlinde kolaylık gösteren, işi yokuşa sürmeyen, olunur olanı gündeme getiren Tevhid ehli bir kul
Güler yüzlü oluşu, onun için bir sadaka, kolaylık göstermesi bir hayırdır
Bu sadaka ve bu hayır onu, Allahın sevdiği hayırlı kullardan eder
Bu hayırlı kul, Allah tarafından sevildiği ve kıymet kazandığı gibi, insanlar tarafından da sevilir ve toplum nazarında kıymet kazanır
Ebu Hüreyre (r.a.)dan
Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurur:
Allah, bir kulu sevdiği zaman Cibrile:
Allah, falanı seviyor, onu sende sev! diye nidâ eder.
Cibril de o kulu sever. Akabinde Cibril, gök ahâlisine:
Allah, falan kulu seviyor, onu sizde sevin! diye nidâ eder.
Gök ahâlisi de o kimseyi sever. Sonra yerde (ki insanların gönlüne) o kimse lehine kabul ve sevgi konur (da onu tanıyan müslümanlar tarafından sevilir).11
Rabbimiz Allah şöyle buyurur:
İman edenler ve salih amellerde bulunanlar ise Rahmân (olan Allah), onlar için bir sevgi kılacaktır.12
Bu mümin salih kullar, yegâne Rabbleri Allah tarafından koruma altına alınır ve hayırlı işlerde çalışması kolaylaştırılır
Böylece dünyada izzet sahibi olurken, ahirette cennetin varislerinden olur
Katâde b. En-Nûmân (r.a.)dan,
Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurur:
Allah, bir kulu sevdiği zaman onu, dünyadan korur. Tıpkı sizden birinizin, hastasını sudan korumaya devam etmesi gibi.13
Enes b. Mâlik (r.a.) anlatıyor:
Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurdu:
Allah, bir kula hayır murad ederse, onu çalıştırır.
Bunun üzerine:
Ya Rasulallah, O (kulu)nu nasıl çalıştırır? diye sordu.
Rasulullah:
Ölümünden önce onu salih amel işlemeye muvaffak kılar buyurdu.14
5. Hayâ sahibi edebli müminler
Yalâ (r.a.) anlatıyor:
Rasulullah (s.a.s.), açıkta yıkanan bir adam gördü. Minbere çıktı. Allaha hamd ve senâ ederk şöyle buyurdu:
Allah Azze ve Celle Hâlîmdir, hayâ sahibidir, ayıpları ve kusurları örter. O, hayâyı ve örtünmeyi sever. Sizden birisi yıkanmak istediği zaman kapalı yerde yıkansın (örtünsün).15
Allah, katıksız iman sahibi, hayâlı ve edebli mümin müslüman kullarını sever... Müminler, hayânın imandan olduğunu bilip inanırlar
Hayat nizamı İslâmın temel ahlâkı hayâdır
Hayâ, yani utanma duygusu!...
Ebu Hüreyre (r.a.)dan,
Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurur:
İman, altmıştan fazla şubedir. Hayâ da imandan bir şubedir.16
Abdullah İbn. Ömer (r.anhuma) anlatıyor:
Rasulullah (s.a.s.), bir gün Ensardan bir kimsenin yanından geçiyordu. Ensarî, kardeşinin hayâdan menediyordu.
Rasulullah (s.a.s.):
Ona ilişme! Çünkü hayâ imandandır buyurdu.17
Enes (r.a.)dan,
Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurur:
Şüphesiz her dinin (mensublarına özgü) bir huyu-karekteri vardır. İslâm (mensublarına özgü) huyu-karakteri de hayâdır.18
Hayâ sahibi müminler, Allah Teâlanın sevdiği kullardır
Onlar cahiliyye toplumlarında yaşamaya mecbur edilecek olurlarsa, cahiliyyeye aid bütün değersizlikleri ayakları altına alır, onlara asla uymaz, hayâsını korur, hayâsızlıkla mücadele eder, hayâsızlaştırılan toplumun hayâ sahibi olması için gayrette bulunarak çalışırlar
6. Yumuşak huylu olanlar
Rasulullah (s.a.s.)in zevcesi Âişe (r.anha) rivayet eder:
Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurur:
Ya Âişe şüphesiz ki Allah, Refikdir. Rıfkı (yumuşak huyluluğu) sever. Rıfk karşılığında, şiddet ve başkası için vermediğini verir.19
Müminlerin annesi Âişe (r.anha) anlatıyor:
Yahudîler, Rasulullah (s.a.s.)e selâm verirlerdi de es-Sâmu aleyküm/ölüm üzerinize derlerdi. (Ben) Âişe, onların bu sözlerini fark edip, anladı da:
Aleykumus-Sâmu vel-lânetu/ölüm ve lanet sizin üzerinize olsun! dedim.
Bunun üzerine Rasulullah:
Yavaş ol ya Âişe muhakkak ki Allah, her şeyde yumuşak muâmele etmeyi sever buyurdu.
Âişe:
Ya Rasulullah, onların söylemekte oldukları sözü işitmedin mi? dedi.
Rasulullah:
Sen de benim bu sözü onlara reddettiğimi işitmedin mi? Ben, onlara: Ve aleyküm/sizin üzerinize de, şeklinde söylüyorum buyurdu.20
Şerhde şunlar beyan edilmiştir:
Bu hadisler, yumuşak davranmanın faziletine ve şiddet göstermenin kötülüğüne delildirler. Yumuşak davranmak her hayrın sebebidir. Bu sayede Allah Teâlâ, kuluna başka bir şeyden dolayı vermediği sevabı verir.
Kadî Iyâza göre hadisin mânâsı:
Yumuşak ve mülayım davranmakla insan, başka suretle eremediği muradına kolaylıkla erer demektir.21
Ubeydullah b. Muâz babasından rivayetinden.
Babam dedi ki:
Rasulullah (s.a.s.), Eşecce Abdul Kaysın Eşeccine:
Hakikaten sende Allahın sevdiği iki özellik vardır: Hilm (yumşak huyluluk) ve ihtiyatkârlık.22
Bu hadisin izahında şarihler şöyle diyorlar:
Hadis-i şerifte, Allah Teâlânın sevdiği belirtilen özelliklerden yumuşak huyluluk diye tercüme ettiğimiz hilm, gazab sıfatının zıddı bir huydur. Hilm, akıl mânâsına da gelmektedir. Hilmin zıddı olan sertlik ve katılık, insanları inciten, korkup nefret etmelerine ve dağılıp gitmelerine yol açan kötü bir huydur. Halîm, yani yumuşak başlı bir insan olan Rasulullah (s.a.s.)in bu huyunu takdir eden Allah Teâlâ:
Allahdan bir rahmet dolayısıyla onlara yumuşak davrandın. Eğer kaba ve katı yürekli olsaydın, onlar çevrenden dağılır giderlerdi. (Âl-i Îmrân, 3/159) buyurmuştur.
Şüphesiz hilmin de bir ölçüsü vardır. Halîm olacağım diye zulme boyun eğmek doğru değildir. Halk arasında hilm-i himarî (eşek yumuşaklığı) denilen böylesi yumuşaklık kötü kimselerin kötülük yapma arzusunu ve cesaretini kamçılayacağı için son derece yanlıştır. Yeri gelince haksızlığa baş kaldırmak bir fazilettir.
Sertlik göstermek, gereken yerde sert, yumuşak huylu olmak, gereken yerde mülâyim davranmalı, bu huyların her birini yerli yerinde kullanmalıdır.23
7. Toplumsal muâmelelerde cömert ve hoşgörülü olanlar
İnsanlar, birlikte yaşamak, birbirlerine yardım etmek ve birbirlerinin işlerini görüp, birbirlerini tamamlamakla mükelleftirler
İnsan, toplumsal bir varlıktır
Bunun için Allahın, birbirleriyle muâmelede bulunurken, cömert ve hoşgörülü davranan, âdil ve haklara riâyet eden kullarını sevdiğini beyan eder önderimiz Rasulullah (s.a.s.)!... Böyle davranıldığı taktirde toplumda huzur ve barış gündeme gelir
İnsanlar, birbirine güvenir, aralarında saygı ve sevgi oluşur
Ebu Hüreyre (r.a.)ın rivayetiyle Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurur:
Allah, satışında cömert ve hoşgörülü alışında cömert ve hoşgörülü, ödemesinde cömert ve hoşgörülü kimseleri sever.24
Cabir b. Abdillah (r.anhuma)dan Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurur:
Satarken, satın alırken, alacağını taleb ve borcunu öderken, cömertlik ve kolaylık gösteren kimseye Allah rahmet eylesin.25
Emirul-müminin İman Osman b. Affan (r.a.)dan,
Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurdu:
Alırken ve satarken, borcunu öderken ve alacağını isterken kolaylık gösterip iyi davranan kimseyi, Allah cennete koyar.26
Cabir (r.a.)dan.
Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurdu:
Allah, geçmiş ümmetler içerisinde bir adamı bağışlamıştı. Bu adam, satarken cömert ve hoşgörülü, alırkende yine cömert ve hoşgörülü, hakkını isterken yine cömert ve hoşgörülü idi.27
8. Farz ve nâfile ibadetlere devam edenler:
Ebu Hüreyre (r.a.) rivayet eder.
Rasulullah (s.a.s.) şöyle buyurur:
Allah şöyle buyurdu:
Her kim Beni tanıyan ve ihlâs ile Bana ibadet eden bir kuluma düşmanlık ederse, Ben de ona savaş açarım.
Kulum Bana, kendisine farz kıldığım şeylerden daha sevgili olan bir şeyle yaklaşamaz. Kulum Bana, nâfile ibadetlerle de yaklaşmaya devam eder. Nihayet Ben, onu severim. Ben kulumu sevince de artık onun işitir kulağı, görür gözü, tutar eli, yürür ayağı olurum. Diliyle de her ne isterse muhakkak onları da kendisine ihsân ederim. Bana sığınmak isteyince de muhakkak kulumu sığındırır, korurum.28
Ve Rabbimiz Allah, hayat kitabımız Kurân-ı Kerimde buyurur:
Kim Rabbine kavuşmayı umuyorsa, artık salih bir amelde bulunsun ve Rabbine ibadette hiç kimseyi ortak tutmasın.29
İnsan, yaratılış gayesi olan şirk koşmadan Allaha ibadet etmeyi gerçekleştirecek olursa, Allahın muhabbetini elde eder
Kendisine farz kılınan ibadetleri hakkıyla yaptığı taktirde, Allahın sevgisini kazanır
Farzlarla beraber nâfile ibadetleri işlemekle Allaha nâmen yaklaşır ve Allah, onu sever
Allahın sevgisini ve yakınlığını kazanmış olan mümin insan, en büyük yardımcı ve desteği bulmuştur
Bundan dolayı dilekleri yerine gelir ve korunmuş olur
Rabbimiz Allah buyurur:
İman edenlere yardım etmek ise, Bizim üzerimizde bir haktır.30
-------------------------------------------------------------------
1- Rabbimiz Allah şöyle buyurur:
Ey mutmain (tatmin bulmuş) nefis,
Rabbine, razı edici ve razı edilmiş olarak dön.
Artık kullarımın arasına gir.
Cennetime gir. Fecr, 89/27-30.
2- İbn Ebid-Dünya Külliyatı içinde-Hadislerde Tövbe, çev. Eyüp Sönmez, İst. 2013, C. 2, Sh. 610, Hbr. 183.
3- İbn Ebid-Dünya Külliyatı, C. 2, Sh. 610, Hbr. 184.
4- Sahih-i Müslim, Kitabüz-Zühd, Hds. 11 (2965).
Ayrıca bkz. Ahmed b. Hanbel, Müsned, C. 1, Sh. 168.
5- Sahih-i Buhârî Kitabur-Rikâk, B. 15, Hds. 33. Ebu Hüreyreden.
Sahih-i Müslim, Kitabüz-Zekat, B. 40, Hds. 120.
6- Ahmed Davudoğlu, Sahih-i Müslim tercüme ve şerhi, İst. 1980, C.11, Sh. 434.
7- Sahih-i Müslim, Kitabül- İman, B. 39, Hds.147.
Sünen-i Tirmizî, Kitabul-Birri ves-Sılâ, B. 60, Hds. 2067.
Kuzâî, Şihâbül-Ahbâr Tercümesi çev. Prof. Dr. Ali Yardım, İst. 1999, Sh. 202, Hds. 676.
8- Sünen-i Tirmizî, Kitabul-İstizann vel Adab, B. 87, Hds. 2972.
9- Sünen-i Ebu Davud, Kitabul-Libas, B. 14, Hds. 4063.
Sünen-i Nesâî, Kitabuz-Zine, B. 55, Hds. 5188-5189.
10- Kuzâî, A.g.e. Sh. 204, Hds. 685.
Ayrıca bkz. Beyhakî, Şuabul- İman, C. 6, Sh. 254, Hds. 8055-8056.
11- Sahih-i Buhârî Kitabul-Bedil-Halk, B. 6, Hds. 19.
Kitabut-Tevhid, B. 34, Hds. 111.
Kitabul-Edeb, B. 41, Hds. 69.
Sahih-i Müslim, Kitabül-Birri ves-Sılâ, B. 48, Hds.157.
Sünen-i Tirmizî, Kitabu Tefsirul-Kurân, B. 20, Hds. 3370.
İmam Mâlik, Muvatta, Kitabuş-Şarr, Hds. 15.
Beyhakî, Kitabüz-Zühd, çev. Enbiya Yıldırım, İst. 2000, Sh. 225, Hds. 784-785.
12- Meryem, 19/96.
13- Sünen-i Tirmizî, Kitabut-Tıbb, B. 1, Hds. 2107.
İmam Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, çev. Rıfat Oral, Konya, 2003, C. 1, Sh. 162, Hds. 83/125.
İmam Hafız el-Munzirî, Hadislerle İslâm-Terğib ve Terhib, çev. A. Muhtar Büyükçınar, Vdğ. İst. T.y. C. 6, Sh. 174, Hds. 6. Taberânî, İbn Hibban ve Hakimden.
14- Sünen-Tirmizî, Kitabul-Kader, B. 8, Hds. 2229.
Beyhakî, Kitabüz-Zühd, Sh. 231, Hds. 814.
15- Sünen-i Nesâî, Kitabul- Gusl, B. 7, Hds. 405-406.
Sünen-i Ebu Davud, Kitabul-Hammam, B.30, Hds. 4012.
İmam Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, C. 3, Sh. 121-122, Hds. 441/749. 442/750.
16- Sahih-i Buhârî Kitabul-İman, B. 2, Hds. 2,
Sahih-i Müslim, Kitabül-İman, B. 12, Hds. 57.
Sünen-i İbn Mace, Mukaddime, B. 9, Hds. 57.
17- Sahih-i Buhârî Kitabul-İman, B. 15, Hds. 17.
Sahih-i Müslim, Kitabül-İman, B. 12, Hds. 59.
Sünen-i Ebu Davud, Kitabul-Edeb, B. 6, Hds. 4795.
18- Sünen-i İbn Mace, Kitabüz-Zühd, B. 17, Hds. 4181.
İmam Mâlik, Muvatta, Kitabu Hüsnül-Halk, Hds. 9.
Kuzâî, A.g.e. Sh. 197, Hds. 656.
19- Sahih-i Müslim, Kitabül-Birri ves-Sılâ, B. 23, Hds. 77.
Sünen-i Ebu Davud, Kitabul-Edeb, B. 11, Hds. 4807.
20- Sahih-i Buhârî Kitabud-Daavat, B. 58, Hds. 88.
Kitabul-Edeb, B. 35, Hds. 54.
Sahih-i Müslim, Kitabus-Selâm, B. 4, Hds. 1011.
Sünen-i İbn Mace, Kitabul-Edeb, B. 9, Hds. 3689.
21- Ahmed Davudoğlu, A.g.e. C. 10, Sh. 547.
22- Sahih-i Müslim, Kitabül-İman, B. 6, Hds. 25-26.
Sünen-i Tirmizî, Kitabul-Birri ves-Sılâ, B. 65, Hds. 2080.
Sünen-i İbn Mace, Kitabüz-Zühd, B. 18, Hds. 4187-4188.
23- İmam Nevevî, Riyâzüs-Sâlihîn, tercüme ve şerh: Prof. Dr. M. Yaşar Kandemir, Vdğ. İst. 2011, C. 3, Sh. 571-572.
24- Sünen-i Tirmizî, Kitabul-Buyû, B. 74, Hds. 1335.
25- Sahih-i Buhârî Kitabul-Buyû, B. 16, Hds. 28.
26- Sünen-i Nesâî, Kitabul-Buyû, B. 104, Hds. 4671.
27- Sünen-i Tirmizî, Kitabul-Buyû, B. 74, Hds. 1336.
28- Sahih-i Buhârî Kitabur-Rikak, B. 38. Hds. 89.
Beyhakî, Kitabüz-Zühd, Sh. 228, Hds. 798.
İbn Ebid-Dünya, Hadislerde Evliyâ-el- Evliyâ, çev. Abdulkadir Kabakçı, İst. 2006, Sh. 39, Hds. 45.
Ebu Nuaym el-İsfahânî, Sahabeden Günümüze Allah Dostları-Hilyetül-Evliyâ, çev. Said Aykut, Vdğ. İst. 1995, C.1, Sh. 56.
29- Kehf, 18/110 30.
30- Rum, 30/47.