MENOPOZ NEDİR
Menopoz, tüm kadınların ileri yaşlarda yaşadığı normal bir süreçtir. Menopoz ve menopoz geçişi, kendine özgü sağlık sorunları olan belirgin bir geçiş aşamasıdır.
Tıbbi terminolojide, “menopoz” kelimesi, bir kadının sahip olduğu son adet dönemine işaret eder.
Menopoz nasıl anlaşılır?
Menopoz, adet döneminin ardışık olarak 12 ay boyunca gerçekleşmemesi halinde anlaşılır. Bu noktadan sonra bir kadın “postmenopozal” olarak kabul edilir.
Doğal menopoz yaşı yaklaşık 45 ila 55 yaşları arasındadır. Kadının 40 yaşından önce menopoza girmesi erken ve anormal olarak kabul edilir. Çoğu kadın 51 yaşına kadar menopoza girmektedir.
Menopoz belirtileri nedir?
Menopoz sırasında vücut değişmeye başladığında, ilk olarak yumurtalık fonksiyon ve hormon üretiminde düşüş yaşanır. Östrojen düşüşünün vücut ve duygular üzerinde büyük etkisi vardır.
Menopoz belirtileri her kadında farklı seyretmektedir. Bazı kadınlar tüm belirtileri en yoğun şekilde yaşarken bazıları da hiçbir problem yaşamadan menopoz döneminden geçmektedir.
Bu doğal döngüye eşlik eden fizyolojik değişimler şöyle sıralanabilir:
Sıcak basması: Menopozun en sık görülen semptomudur. Kadınların %80’i aşırı sıcaklık hissiyle beraber cilt ve yüz kızarmaları yaşamaktadır. Sıcak basmaları, hormonal değişikliklerin bir sonucu olarak ortaya çıkar. Sıcaklık hissi genellikle beş dakika kadar sürmektedir ve günde birçok kez tekrarlanmaktadır. Sıcak basmaları; sıcak havalarda, sıcak yiyeceklerin veya içeceklerin yutulmasından sonra ve stres ve gerginlik dönemlerinde daha belirgin olma eğilimindedir. Bu belirti birkaç yıl boyunca devam edilebilir.
Uyku bozuklukları: Gece terlemeleri, kaygı, yorgunluk, unutkanlık ve depresyona neden olabilen menopoz belirtileri uykusuzluğa yol açabilir.
Düzensiz dönemler: Menopoz döneminde, adet döngüleri bir anda son bulmamaktadır. Yumurtlama tamamen durmadan önce, adet döngüsü genellikle daha düzensiz hale gelir ve dönemler daha uzun sürebilir. Düzensiz dönemler menopoz öncesi iki ila sekiz yıl arasında sürebilir. Bir yıl boyunca kanama olmadığında ise, bir kadının menopoz geçişinin gerçekleştiği söylenebilir.
Ruh hali değişimleri, unutkanlık ve diğer psikolojik belirtiler: Ruh hali, sinirlilik, anksiyete, depresyon, unutkanlık ve konsantrasyon güçlüğü gibi psikolojik belirtiler genellikle menopozla ilgili semptomların odak noktasıdır. Menopoz semptomları, altta yatan bir psikolojik problemi hızlandırabilir, ancak buna neden olmaz.
Vajinal kuruluk ve cinsel rahatsızlık: Vajinal kuruluk ve buna bağlı olarak yaşanan cinsel rahatsızlık yaygın bir semptomdur. Azalmış östrojen, epitel duvarının incelmesine yol açabilir ve vajinal duvarın alttaki dokuları daha az elastik hale gelebilir. Vajinal kuruluk menopozdan sonra da devam edebilir ve mikroorganizmalara karşı lokal korumadan dolayı enfeksiyon riskini artırabilir.
Gastrointestinal semptomlar: Östrojen seviyelerindeki değişiklikler sıklıkla yağ dağılımındaki değişiklikle ilişkilidir. Bazı kadınlarda iştah artması veya azalması, mide bulantısı, şişkinlik, kabızlık ishal görülebilir.
İdrar kaçırma: Azalan östrojen seviyeleri, mesaneyi ve idrar yolunu kontrol eden pelvik taban kaslarını zayıflatabilir. Bu değişiklikler ağrılı idrara çıkma, geceleri sık idrara çıkma ve acil olarak idrar yapma ihtiyacına yol açabilir. Ayrıca öksürük, hapşırık, zıplama, gülme gibi anlarda idrar kaçırma gerçekleşebilir.
Menopoz önlenebilir mi?
Menopoz; yaşlanmanın doğal ve normal bir parçasıdır; önlenmesi mümkün değildir. Bununla birlikte, menopozla ilişkili olan bazı komplikasyon ve semptomlar; sağlıklı bir yaşam tarzı, menopoz hormon tedavisi (MHT) ve diğer tedavilerle birlikte daha kolay atlatılabilmektedir.
Kardiyovasküler hastalık, osteoporoz, üriner inkontinans ve kilo alma riskinin özellikle menopozdan sonra arttığı da unutulmamalıdır. Riskleri değerlendirmek ve önlem almak için düzenli olarak doktor kontrolü önerilmektedir.
Menopoz tedavisi nasıl yapılır?
Menopoz, tedavi yapılarak yok edilen bir hastalık değil; yalnızca doğru yönetilmesi gereken bir süreçtir. Menopoz sabit bir formüle göre yönetilemez, her kadın bireysel düzeyde değerlendirilmelidir. Müdahale türü semptomlara, ihtiyaçlara, menopoz aşamasına ve bir histerektomiye sahip olup olmadığına bağlı olacaktır.
Menopoz döneminde yapılabilecek önemli uygulamalar şöyledir:
Zararlı alışkanlıklardan uzak durmak, sağlıklı beslenmek, ideal kiloda olmak, stresten kaçınmak, egzersiz yapmak gibi faaliyetler; menopozun getirmiş olduğu olumsuzlukların en hafif şekilde atlatılmasında oldukça etkilidir.
Semptomları hafifletmek için düşük dozda östrojen veya hem östrojen hem de progesteron içeren kombine ilaçların alınması gerekebilir.
İdrar kaçırma ve mesane problemlerinin azaltılmasına yönelik olarak kegel egzersizleri yapılmalıdır.
Ruh hali değişimleri ve stres yönetimi için gerekli durumlarda psikolojik destek almak faydalı olabilir.
Menopozun olumsuz etkilerini azaltmak için tüketilecek besinler: Keten tohumu, civan perçini, papatya, maydanoz, ada çayı, hayıt tohumu çayı.
Menopozdan sonra da mutlaka her kadının yılda bir kez muayene olması gerekir.
Op. Dr. Havva Pars Ağargün.
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı - Tüp Bebek.
FANİ DUNYA FORUM HABERLER
