Gönderen Konu: Toplumsal Hayatın İçinde Kadının Yeri (Okunma sayısı 222 defa)

melek · « : Şubat 27, 2021, 04:35:19 ÖS »

Toplumsal Hayatın İçinde Kadının Yeri

“Erkek olsun, kadın olsun her kim iman etmiş olarak dünya ve ahiret için yararlı iyi işler yaparsa işte onlar da cennete girerler ve zerre kadar haksızlığa uğratılmazlar.” (Nisâ, 4/124)

Hucurât suresi 13. ayette bir erkek ve dişiden yarattığı insanlar arasındaki farkın Allah’a yakınlık ve O’nun kurallarını benimsemekle ilgili olduğunu bildiren yüce Allah, Nisa suresi 124. ayette de kadın ve erkeği, iman ve salih amel ortak paydasında bütünlemiştir. Ayet, Allah’ın kullarını cinsiyetleriyle değil “yaratıcıya iman ve bunun somut göstergesi olan güzel işler” üzerinden değerlendirdiğini göstermesi bakımından dikkat çekicidir. İnsana değer katan, kendi iradesiyle ortaya koyduğu fiilleridir. Ayette geçen salih amel kavramı, kulun Rabbi ile ilişkisindeki itaatidir (İbn Abbas, Tenvîru’l Mikbâs, 106) ve bunun karşılığı cennettir. Üstelik hiç kimse bu konuda zulme uğramayacaktır. Zulmün en az hâlini ifade eden nekîr kelimesi hurma çekirdeğindeki çizgi anlamında olup Allah’ın, kullarının hakkını en ince detayına kadar gözeteceğine işaret etmektedir.

İnsan, belli bir sosyal çevre içinde yaratılmıştır. Anne, baba ve ailenin diğer bireylerinden oluşan bu çevre zamanla genişleyerek insanın maddi manevi ihtiyaçlarını giderdiği bir ortama dönüşür.

Sosyal hayat insanların bir arada yaşadıkları, paylaşımda bulundukları, birlikte üretip birlikte sorun çözdükleri bir ortamdır ve her ferdin üzerine düşeni yerine getirmesiyle düzene kavuşur. Bugün modern olarak isimlendirilen dünyada bile göz ardı edilen adalet, sorumluluk bilinci, eşit haklara sahip olma vb. durumların on beş asır önceki dünyada nasıl ele alındığını tarih kaynakları bize bildirmektedir. Görülen o ki sadece Arap yarımadasında değil, civar bölgelerde de haklı haksız ayrımı yapılmamış, güçlü olan söz sahibi olmuştur. Kur’an ilk olarak daha önce ilahi bir dine muhatap olmamış (Yâsîn, 36/6), puta tapıcılığı benimsemiş ve toplumsal kurallarını güçlünün haklılığı üzerine inşa etmiş bir halka indirilmiştir.

Fakirin, zayıfın ve özellikle de kadının değer görmediği bu toplumu değiştirmek, dönüştürmek nüzulü yirmi üç seneye yayılmış ayetler ve Hz. Peygamber’in örnekliği ile gerçekleşmiş, devrim niteliğindeki esaslar zaman içinde yavaş da olsa yerleşmeye başlamıştır. İslam’dan önce varlığı ikinci sınıf statüsünde sayılan kadın, İslam’la birlikte haklarını öğrenmiş ve bunları elde etme konusunda bizzat Peygamberimiz tarafından desteklenmiştir. Hz. Peygamber’in Medine’ye hicretinden sonra toplumda dinî ve siyasi birliği sağlama amacına yönelik gerçekleştirdiği biat faaliyeti, hem erkekleri hem de kadınları kapsamıştır. Yönetime dâhil olma sayılabilecek bir şekilde kendisine söz hakkı verilen kadınlar, başta Allah’a hiçbir şeyi ortak koşmamak üzere hırsızlık ve zina yapmayacaklarına, birbirlerine iftira etmeyeceklerine, çocuklarını öldürmeyeceklerine, dine ve akla uygun konularda Peygamber’e karşı gelmeyeceklerine söz vermişlerdir (Mümtehine, 60/12). Bu durum, kadının Hz. Peygamber döneminde yönetime katkı sağlayacak kadar sosyal hayatın içinde olduğunun bir örneğidir. Hz. Peygamber (s.a.s) döneminde kadınlar ticarette aktif olarak yer almışlardır. O dönemde kadınların tercih ettikleri meslekler arasında terzilik, attarlık, dericilik, dokumacılık vb. sayılabilir. Bununla birlikte Şifa el-Adeviyye gibi idari kabiliyeti yüksek bir hanım, Peygamberimiz tarafından çarşı pazarda denetleyici olarak atanmış, kendisine alıcı satıcı arasında çıkan meseleleri karara bağlayacak yetki verilmiştir (Ahmet Acarlıoğlu, “Hz. Peygamber Döneminde Kadının Çalışma Hayatındaki Yeri” Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 217-220).

Medine döneminde gerçekleşen savaşlarda ateş hattının gerisinde hizmet veren pek çok hanım sahabe vardır. Bu hanımlar yaralıları tedavi etme, su taşıma gibi cephe gerisi görevlerin yanında ihtiyaç hâlinde cephenin içinde yer alma ve düşmanla çarpışma gibi durumlarla karşılaşmışlardır.

Ümmü Atiyye’nin “Peygamberle birlikte yedi gazveye katıldım. Onların geride bıraktıkları yüklerine bakıyor, yemek pişiriyor, yaralıları tedavi edip hastalara bakıyordum.” (Müslim, Cihad, sözleri Asr-ı saadette yaşayan hanımların savaş gibi olağandışı durumlarda bile aktif roller üstlendiklerinin delilidir. Sevgili Peygamberimizin “İlim öğrenmek her Müslüman üzerine farzdır.” (İbn Mâce, Mukaddime, 17) hadisi, ilk Müslümanlar tarafından eğitim ve öğretim faaliyetinin hanımlara da zorunlu olduğu şeklinde yorumlanmış, hanım sahabiler özellikle Medine’de ilim tahsili konusunda aktif hâle gelmişlerdir. Din hakkında bilmediklerini öğrenmek üzere Hz. Peygamber’in sohbetlerine katılmak için kendisine müracaat ettiklerinde onlara özel vakit ayıran Efendimiz, bazen de mescitte erkek sahabilerle birlikte hanımlara vaaz vermiştir.

Okuryazarlığıyla tanınan Şifa binti Abdillah, Hz. Peygamber’in talebi üzerine eşlerine okuma yazma öğretmiş; Hz. Aişe başta olmak üzere pek çok hanım, hadis ve fıkıh ilimleri tahsil ederek adlarından sıkça söz ettirmişlerdir. Mescitlerin cemaatle namaz dışında pek çok fonksiyonunun olduğu ilk dönemlerde hanımların mescide gelmelerini teşvik eden Peygamberimiz, “Allah’ın kadın kullarının Allah’ın mescitlerine gelmelerine engel olmayın.”(Müslim, Salât, 136) buyurmuştur.

Eşinin mescide gitmesine karşı çıkan ve bunu açıkça dile getiren Hz. Ömer’e rağmen eşi Âtike binti Zeyd, sabah ve yatsı namazları dâhil olmak üzere namazlarını mescitte kılmaya devam etmiştir (DİB, Hadislerle İslam, 4/229). Hanımlar bayram sevincini, toplumun diğer fertleriyle birlikte bayram namazına katılarak mescitlerde yaşamışlardır. “Allah’ın sizi birbirinizden üstün kıldığı şeyleri iç çekerek arzulamayın. Erkeklerin kazandıklarından nasibi vardır, kadınların da kazandıklarından nasibi vardır!” (Nisâ, 4/32) ayeti Hz. Peygamber’in eşi Ümmü Seleme’nin biraz merak biraz sitem içeren “Erkekler cihada katılıyor, biz katılamıyoruz.” sözleri üzerine nazil olmuştur (DİB, Kur’an Yolu, 2/54). Ayet “Allah’ın kendilerine verdiği üstünlükler nedeniyle kadınlar erkekleri, erkekler kadınları kıskanmasın!” demek isterken yaratılıştaki farklılıkların bir hikmeti olduğunu dile getirmektedir (Mevdûdî, Tefhîmu’l Kur’ân, 5/155).

Unutulmamalıdır ki dinde nimet/ külfet dengesi vardır ve Allah bize hangi gücü takdir etmişse o kadar sorumluluk yüklemiştir. Bütün bunlar bizi insanlık nimetinin öncelendiği bir dinin mensupları olarak değerimizi takdir etmeye yönlendirmeli, yürüdüğümüz yoldan hesaba çekileceğimizin bilinciyle Allah’ı razı edecek işlerin peşinden koşmalıyız. Sonuçta yaptıklarımızın karşılığı hem dünya hem de ahirette bize dönecektir.

FANİ DUNYA FORUM HABERLER

Gönderen Konu: Toplumsal Hayatın İçinde Kadının Yeri (Okunma sayısı 222 defa)

melek

Toplumsal Hayatın İçinde Kadının Yeri

BENZER KONULAR