Gönderen Konu: Çocuk Eğitiminin Köşe Taşlari - Bilgi-İlgi-Sabır-Duā (Okunma sayısı 134 defa)

melek · « : Haziran 21, 2022, 01:45:59 ÖS »

Çocuk Eğitiminin Köşe Taşlari - Bilgi-İlgi-Sabır-Duā

Çocukluk, insan gerçeğinin en önemli evresini ve ilk basamağını oluşturur. Sonrasında hayâta attığımız her adımda bu ilk safhanın izi çıkar karşımıza. Çünkü, kişiliğin oluşmasındaki maya ve öz, çocukluğumuzda oluşur. Bizler büyüdükçe maya tutmaya, özümüz ortaya çıkmaya başlar. İnsana kıvam vererek onu şekillendiren ve geleceğe hazırlayan ise, onu yetiştiren āilesidir. Bizler biliyoruz ki, hiçbir ideal insan tipi kendiliğinden yetişmeyecektir. Bu noktada herşeyin hızla değişip dönüştüğü günümüz dünyâsında, āile kurumunun değerini ve insan yetiştirmedeki önemini bir kez daha yakından hissediyoruz. Bir yönüyle āile ve ev ortamı, insan yetiştiren laboratuvar gibidir. Bilinçli bir āile ortamı, insan neslinin devâm etmesinin yanında; ahlâklı, insanlığa faydalı, dünyâ-ukbâ dengesini oturtmuş çocukların yetişmesine de imkân sağlar.

Bizler yabancısı olduğumuz bir yerde hedeflediğimiz bir güzergâha varmak için, bize yol tārif edecek birilerini ararız. Hattâ son zamanlarda teknolojiden yararlanıp hedef konumu yazarak navigasyon uygulamasını kullanırız. İsteriz ki, çıkmaz sokaklarda uğraşmayalım. Hedefimize en doğru yoldan ulaşalım. Aynen bunun gibi ebeveynlik yolculuğumuzda da bize kılavuzluk edecek ve bizim anne babalık becerimizi geliştirecek bizden tārifler ararız, okuruz, dinleriz. Çünkü ebeveynlik; sâdece olunan birşey değil, yapılması gereken bir mesûliyettir. Bu yazımızda ebeveynlikte ihtiyâcımız olan dört köşe taşı hükmündeki; bilgi, ilgi, sabır ve duā konularına kısaca değineceğiz. İdeal insan yetiştirme gayretinde olan anne babalara baktığımızda onların; çocuklarına olan ilgilerini bilgiyle şekilendirip, ebeveynliklerini sabır erdemi ile süslediklerini ve yine duā zırhını her dâim kuşanmış olduklarını görürüz.

İlk olarak anne babalıkta 'bilgi'nin yerine bakalım. Çocuğumuza karşı 'neyi', 'nerede', 'nasıl' yapmamız gerektiğini bilmek için, bize gerekli olan bilgi ve donanıma ulaşmayı öncelikle kendimize düstûr edinmeliyiz. Mâdem ki elimizdeki işlenecek malzeme insan; onu tanımak, anlamak ve onun gelişiminde rol oynamak için elimizi güçlendirecek eğitim ve bilgilenmeye ihtiyâcımız var. "Ben ancak muallim olarak gönderildim." diyen bir peygamberin ümmeti olarak içinde bulunduğumuz hâl ile ilgili ilimleri öğrenmek üzerimize yüklenen büyük bir sorumluluktur. Nasıl ki bizler bir meslek edinmek için çeşitli eğitimler alıp kurslara gidiyorsak ilk ve en önemli görevimiz olan anne babalık için de bir eğitim almamız gerekir. Çünkü çocuk, Allâh’ın insana lütfettiği en güzel nīmetlerden birisidir. Bu nīmet, büyüklüğü nisbetinde bizden çaba istemektedir. Şu bir gerçek ki, “insan isrâfı”nın bedelini sâdece içinde yetiştiği āile ödemez, bunun bedeli bütün bir topluma mâl olur. Bunun için; nasıl ki bir çiftçi toprağını, heykeltıraş işlediği malzemenin cinsini ve özelliğini tanımak zorundaysa bizlerin de çocuklarımızı ve onların gelişim dönem özelliklerini bilmemiz gerekir. Normal ile anormal olanı ayırt edebilmek için bu bilgiye ihtiyâcımız var. Ayrıca çocuğumuzu tanımak, onun gelişim sürecindeki yapabileceklerini, ilgi ve kābiliyetlerini de bilmemize yardımcı olacaktır. Böylelikle bizler çocuğumuzun gelişim, kābiliyet ve mizâcına uygun bir beklentiyle onun istek ve ihtiyaçlarına daha doğru cevaplar verebiliriz. Çocuğumuzun gelişimine şâhitlik ederken ona doğru bilgilerle rehberlik etmemiz adına çocuk eğitimi ile ilgili kaynaklar okumak, seminer, kurs ve toplantılara katılmak, alanda uzman kişileri dinlemek ilk öncelikli yapmamız gerekenlerden olmalı.

Çocuk eğitiminin olmazsa olmazlarından bir diğer husus ise, 'ilgi'dir. İlgiyle alâkalı hani bir söz vardır "Bilgi beş harflidir, beşte dördü 'ilgi'dir." şeklinde. Çocuk eğitimine dâir bilgimizi anlamlı kılacak en önemli unsur, etkin ilginin varlığıdır. Çünkü insanın sosyal bir varlık olarak iyi ve huzurlu bir hayat sürmesi ancak başkalarının ilgi ve alâkasına bağlıdır. Hele bu başkası, çocuğun anne babası ise, ilgiye duyulan ihtiyâcın dozu çok daha şiddetlidir. Anne babanın çocuğu ile ilgilenmesi denince genelde ilk akla gelen ebeveynlerin çocuklarının yeme, içme, giyinme, barınma gibi temel ihtiyaçlarını karşılamasıdır. Ama ilgiyi sâdece bu gereksinimlerin karşılanması olarak değerlendiremeyiz. Çocuklar için evin yuva hâline gelmesi, anne babanın çocuğuna gösterdiği alâka ve sevgi ile mümkündür. Peygamber Efendimiz (as)’ın, “Her hak sāhibine hakkını ver!” buyruğu bu konuda kulaklardan aslâ silinmemelidir. Çocukla ilgilenmek demek; ona zaman ayırmak demektir. Bu ise kimi zaman çocukla çocuklaşarak onlarla oyun oynamak, şakalaşmak şeklinde olabileceği gibi kimi zamansa onların sorunları ile ilgilenmek tarzında olacaktır. Çocuğumuza vakit ayırmamız ona değer verdiğimizi gösterir. Yine çocuklarımızla ilgilenirken onları okşayarak, öperek ve onlara sarılarak kendilerine olan sevgi ve muhabbetimizi gösterebiliriz. Āilesinden yeterli derecede duygusal yakınlık ve destek gören çocuklar, kişiliklerinin teşekkülünde yetersizlik, değersizlik ve doyumsuzluk gibi prangalara takılmadan sağlam bir karaktere ulaşırlar. Çocuklarla ilgilenirken eğitimin sihirli anahtarı sevgiyi merkeze koyduğumuzda çocuklarımızın daha duyarlı bireyler olmalarına yardımcı olabiliriz.

Çocuklarımıza göstereceğimiz sevgi ve şefkatin ilk göstergesi onlara karşı kullandığımız üslup ve hitap ediş şeklimizdir. Kutsal kitâbımız Kur'ân-ı Kerîm'de ismi geçen birçok peygamber babalarına 'Babacığım', çocuklarına 'Yavrucuğum' şeklinde şefkat ve merhamet dolu cümleler ile hitâb etmişlerdir. Çocuklarımıza karşı kullandığımız olumlu telkinlerin onların kişiliği üzerinde büyük etkisi olacaktır. Yine çocuklarımızla olan ilişki ve iletişimimizde çocuğumuzun beden diline, jest ve mimiklerine dikkat ederek kurduğumuz ortak bir duygudaşlık onlarla aynı frekansı yakalayabilmemize yardımcı olacaktır. Kızı geldiğinde ayağa kalkan bir Peygambere inananlar olarak çocuklarımıza saygı ve hürmet göstermemiz ve onların fikirlerini sormamız, onlarla yaşlarına uygun bir şekilde konuşmamız, olumlu yönlerini takdîr etmemiz de etkin ilgi için gereklidir.

Bir de çocuklarla ilgilenmek deyince yanlış anlaşılan bir husus var. Çocuklarımızla çok ilgilenmek; onlar adına herşeyi bizim yapmamız anlamına gelmiyor. İnsanın hayâtını sürdürebilmesi için gerekli olan bilgi ve erdemin yanında bir takım becerilerle de donanması gerekmektedir. Çocuklarımızın zihin ve gönül dünyâlarını güzel, temiz bilgi ve değerlerle donatmalıyız. Beslenme, uyku, beden temizliği gibi temel ihtiyaçlarına yönelik gerekli olan âdâb-ı muaşeret kurallarını bilmelerini sağlamak ve yaşlarına uygun sorumluluklarla olgunlaşmalarına yardımcı olmak da ilgiye dâhildir.

Çocuk eğitiminde bize lâzım olacak bir diğer husus ise 'sabır'dır. Sabrı ve hakkı tavsiye eden bir dînin mümessilleri olarak sabır erdemine, her zaman olduğu gibi çocuk yetiştirirken de ihtiyâcımız olacak. Günümüz hayat şartları çocuk yetiştirmeyi zorlaştırmakla birlikte sanki insanlardaki tolerans sınırlarını da daralttı. Çocuk yetiştirmek ise, her merhalesi emek isteyen zorlu bir süreç. Çocuk, anne karnına düştüğü andan doğumuna kadar geçen sürede nasıl ki sabırla beklemeyi gerektiriyorsa kişilik inşâsında da aynı sabra ihtiyaç vardır.

Eğitim uzun soluklu bir süreçtir. Hemen karşılık beklemek ve bu konuda aceleci davranmak ham meyveyi dalından koparmak gibi birşey olur. Çocuğun temiz fıtratına ektiğimiz tohumu, sabır suyuyla sulayarak vaktini beklemeliyiz. Bu tohumun yeşermesi, dal budak salması, bāzan ay bāzansa yıllar alacaktır.

Kimi zaman çocuğun her türlü olumsuz davranışına göz yuman ve hiç müdahale etmeyen āileler, çok sabırlı ve iyi anne babalar olarak konuşulur. Burada Sabrı iyi tanımlamak gerekir. Sabırlı davranmak, çocuğun her türlü olumsuz davranışını görmezden gelmek ya da āilenin herşeyi hoş görmesi demek değildir. Çocuğa olumlu davranış kazandırma adına uygulanacak olumlu disiplin yöntemleri sabırlı olmanın bir parçasıdır. Sabır göstermek bir nevi; içine düştüğümüz hâle, eylem hâlinde çözüm aramaktadır.

Çocuk, yanlış ve doğru davranışı etrâfındaki yetişkinlerin kendisine verdikleri tepkilerle belirler. Çocukta olumsuz bir davranış görüldüğünde, şiddetin her türlüsünden uzak durarak uygun olumlu disiplin yöntemlerinden yararlanmalıyız. Sabırlı tutum sergilememizi kolaylaştıracak olumlu disiplin yöntemlerinden en önemlisi çocukla berâber koyduğumuz kurallardır. Kuralların çocuk rûhuna uygun bir şekilde olması ve uygulanması esnâsında kararlı ve tutarlı davranılması, sonra gerçekleşecek olası olumsuzlukları önleyecektir. Çocuğumuza karşı toleransımızın düştüğü durum ve zamanları gözlemleyelim. Herhangi bir müdahalede bulunmadan önce; 'Uygulayacağım bu yöntemin çocuğumun eğitimine bir faydası olacak mı?’ sorusunu kendimize soralım. Çocuğumuzla kuracağımız iletişimde sâkin ve sevgi dolu bir ses tonu da çocuk üzerinde her zaman etkilidir. Yaptığımız müdahaleyi çocuğun kişiliğine yönelik değil; o an görülen olumsuz davranışa yönelik ve çocukla birebir görüşerek yapmalıyız. Nasıl ki biz anne babalar mükemmel değilsek henüz yolun başında olan çocuklarımız da mükemmel değillerdir. Bizim onlara dâir mükemmeli beklememiz ise, sabrımızı düşürecektir. Cocuklar hayâtı düşe kalka hatālarıyla öğrenirler. Onlar büyük olmadılar ama bizler çocuk olduk. Kendi çocukluğumuzu düşünerek o tecrübesiz hallerimizle yaşadığımız günlere dâir şu an belki bizi güldürecek belki hüzünlendirecek nice deneyimlerimiz olmuştur. Ve şunu biliyoruz ki, çocuklar bizim olumsuzluğa karşı gösterdiğimiz tepkilerimizi de modelleyeceklerdir. Bizlerin sorun çözme yöntemi çocuklarımızın da uygulayacakları problem çözme yöntemine dönüşecektir.

Çocuk yetiştirirken ihmâl edilmemesi gereken bir diğer nokta ise, çocuğumuz için yaptığımız 'duā'dır ve duā, eylemle tamamlanmalıdır. Duānın eylemle bütünleşmesi demek; anne baba olarak çocuğumuzun eğitimi adına yapmamız gerekenleri fiilî olarak yerine getirirken sözlü olarak da onlar için hayır duāda bulunmak demektir. Peygamber Efendimizin çocuklarla ilişkisinde de duā geniş yer kaplıyor. Hz. Aişe çocuklara duā ile ilgili şöyle der: "Hz Peygamber'e (sav) çocuklar getirirlerdi. O da onlara bereketle duā ederdi." (Ebu Dâvûd, Edep 108.) Rabb’in emâneti olan çocuklarımızın emîn bir şekilde, zāyi olmadan yetişmeleri için duāyı bir zırh olarak kuşanmamız gerekir. Her konuda olduğu gibi, gayret bizden tevfîk Allah'tan.

Asuman Düzgün.

RADYO DİNEME LİNKİMİZ.

Yükleme linklerini görebilmek için üye olmanız gerekmektedir. Üye Ol veya Giriş Yap

FANİ DUNYA FORUM HABERLER

Gönderen Konu: Çocuk Eğitiminin Köşe Taşlari - Bilgi-İlgi-Sabır-Duā (Okunma sayısı 134 defa)

melek

Çocuk Eğitiminin Köşe Taşlari - Bilgi-İlgi-Sabır-Duā

BENZER KONULAR