Gönderen Konu: Bağımlılık Yapan Maddeler (Okunma sayısı 125 defa)

fanidunya NET · « : Ağustos 29, 2023, 07:17:26 ÖÖ »

Bağımlılık Yapan Maddeler

Bağımlılık yapan maddeler aslında yaratılış itibariyle bazı bitkilerde doğal olarak bulunan, insanların bu bitkilerden aldıkları ham maddeyi özütleyerek, mayalandırarak ya da sentetik olarak üretebildikleri maddelerdir. Bu maddelerin bir kısmı özellikle tıp alanında antiseptik, anestezik ya da belli dozlarda bazı hastalıklarda kaygı giderici veya tedavi edici olarak kullanılabilmektedir. Bu maddeleri genel manada alkol ve diğer maddeler olarak ayırmak; diğer maddeleri ise uyuşturucu, uyarıcı ve halüsinojen maddeler olarak ayırmak mümkündür.

Ortak özellikleri ise her birinin insan aklını kullanırken oluşturduğu olumsuz etkilerdir. Daha da açmak gerekirse insanın beynindeki sinir hücrelerini belli reseptörler aracılığı ile deprese etmeleri ve bu durum içerisinde insanın belki de en kıymetli özelliğini yani akletme yetisini ortadan kaldırmalarıdır. Ayrıca bu maddelerin etkilerine tolerans gelişmekte ve bağımlı kişiler aynı etkiyi elde etmek için sürekli daha yüksek doz kullanma ihtiyacı duymaktadır.

Bağımlılık; ödül merkezini kolay yoldan uyarma ile başlayan, sonrasında maddeye karşı kontrolü kaybetme, kullanmadığında kendini kötü hissetme ve ödül merkezini tekrar uyarmak için daha fazla madde kullanmaya sebep olan bir kısır döngü olarak özetlenebilir.

Alkol ve maddeye başlama yaşının ortaokul dönemlerine kadar düştüğünü; sıklığının ise ülkemiz de dahil tüm dünyada sanılandan çok daha yüksek oranlarda olduğunu çalışmalar belirtmektedir. Dünya genelinde alkol kullanımın erkeklerde %54, kadınlarda %27 oranlarında olduğu bildirilmiştir. Sadece alkol kullanımının dünyada doğrudan tüm ölümlerin %0.04’ü gibi yüksek bir oranda olduğunu; dolaylı olarak kazalara, karaciğer yetmezliği gibi diğer bedensel hastalıklara sebep olduğunu ve bu oranın daha da yükseldiğini bildiren çalışmalar mevcuttur. Bu oranların Avrupa ülkelerinde daha sık olduğu bildirilmiştir. Ayrıca depresyon, kaygı bozuklukları, kişilik bozuklukları gibi psikiyatrik hastalıkların her birinin oranları alkol-madde kullanımı olan bireylerde çok daha yüksektir. Diğer yandan aslında şiddet olaylarının, trafik kazalarının, riskli davranışların çoğu da alkol ve madde etkisinde olmakta, bunların birbirini tetiklediği bilinmektedir.

Alkol, bilindiği üzere Efendimiz aleyhisselam döneminde tedrici olarak yasaklanmıştır. Bu süreç, Bakara suresi 219. ayette hamr (örten) terimi ile içki hakkında fetva isteyen Hz. Ömer ve Hz. Muaz’ın sorusuna binaen açıklanmıştır. Kumar ve içkide büyük bir zarar, bununla birlikte birtakım faydalar olduğunu ifade eden ayet ile başlayan süreç, Nisa suresi 43.ayette “sarhoş iken namaza yaklaşmayın” ifadesi ile olgunlaşmıştır. Maide suresi 90. ayette içki ve kumar; putlara kurban kesmek, tapınmak, fal ve şans okları, dikili taşlar gibi şeylerle beraber birer pislik olarak nitelenmiş, bunlardan kaçının ki kurtuluşa eresiniz denilmiştir. Devamında ise “…Artık bunlardan vazgeçtiniz değil mi?” şeklinde bir soru ile haramlığı kesinleşmiştir.

Bu tedrici yasaklanma dönemi bizlere, bugün de şahit olduğumuz gibi, alkol ya da zihni örten uyuşturucu maddelerin kullanımının bırakılmasının ne kadar zorlu bir süreç olduğunun bir mesajıdır. Aslında nesillere ve çağlara bu maddeleri bırakmanın bu kadar zor olması ile beraber insan hayatını düzenleyen en önemli ibadet olan namaza sarhoşken yaklaşmayın mesajı ile bu maddelere hiç başlanmaması, denenmemesi dahi tembihlenmektedir.

İnsanlık olarak alkol, madde, sigara, kumar, oyun, şehvet gibi insana kolay yoldan haz veren fakat sonrasında büyük sıkıntılara yol açan maddelerden uzak kalmayı akletmek zor olmasa gerektir. Fakat şeytanın iğvası ve nefsin kolay yoldan haz elde etme çabası ile bu işi başarmak zor bir duruma dönüşmektedir. Sonunun bir hiç olduğunu düşünen, dünyada gününü gün etmek isteyen ve hevasına köle olan insanlar esasen bu bağımlılık batağında inanmadıkları ahiret hayatları ile beraber bu dünyalarını da mahvetmektedirler. Biz Müslümanlar ise yakıtı insanlar ve taşlar olan cehennem ateşinden korunmak için İslam’ın emirlerine uymakla aslında bu dünyamızı da güzel bir şekilde değerlendirmiş olmaktayız.

Efendimiz aleyhisselam bir hadisinde “İki nimet vardır ki insanların pek çoğu bunların kıymetini bilmeyerek aldanmaktadır: Sağlık ve boş vakit.” buyurmaktadır. Başka bir hadiste “Akıllı kişi, nefsine hâkim olan ve ölüm sonrası için çalışandır. Âciz kişi ise nefsinin arzu ve isteklerine uyan ve buna rağmen hâlâ Allah’tan iyilik temenni edendir.” buyrulmaktadır. Yine Rasûl-i Ekrem Efendimiz “Bakmakla yükümlü olduğu kimseleri ihmal etmesi, kişiye günah olarak yeter.” buyurmaktadır.

Alkol, madde, kumar gibi bağımlılık yapan ve aklımızı örten şeylere baktığımızda her birinin beden ve ruh sağlığımızı olumsuz etkilediği, zamanımızı, malımızı tükettiği, bakmakla yükümlü olduğumuz kişilere karşı sorumluluklarımızı aksatmamıza sebep olduğu görülmektedir.

Yapmamız gereken şey ise aciz kişi gibi nefsimize ve arzularımıza uyup sonrasında iyilik temenni etmektense akıllı kişi gibi nefsine ve arzularına uymayıp ahiret hayatı için çalışmak ve bu dünyadaki haram olan zevklerden uzak durmaktır. Bildiğimiz gibi helal dairesi keyfe kâfidir ve İbn Mesud’un radiyallahu anh dediği gibi nice şehvet ve arzular vardır ki tatmin edildiklerinde uzun süreli üzüntülere yol açar.

İslam dini alkol, madde, kumar gibi aklı örten şeylere karşı kökten çözüm olacak şekilde hiç başlamamayı önermekte, bununla beraber bu günahları işleyen insanları toplumdan tecrit etmeyip onları bu kötülüklerden uzaklaştırmak istemektedir. Dinimizde günahkâra değil günaha düşmanlık besleyerek konuya yaklaşılması emredilmektedir.

Bilindiği üzere bağımlılıklarda tedavi zor ve tekrarlama olasılıkları yüksek olmakta, buna karşı da Allah Teâlâ tevbe kapısını her daim açık tutmaktadır. Bağımlılığı bir hastalık olarak ele aldığımızda akut devrenin tedavi edilmesi sonrası bu kişilerin hatırlatıcı faktörlerden uzak tutulması, motivasyonlarının yüksek olması gibi amaçlar belirmektedir. Bu amaçlar ise İslam dairesinde cemaat olarak, Allah’ın ipine hep beraber sımsıkı sarılarak gerçekleştirilebilir.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------

-Ömer Çelik, Hakk’ın Daveti Kur’an-ı Kerim Meali ve Tefsiri, Erkam Yayınları

-Cüneyt Evren, Kültegin Ögel, Berna Uluğ (ed.), Alkol ve Madde Bağımlılığı -Tanı ve Tedavi El Kitabı-, Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları

RADYO FANİDUNYA FM
Yükleme linklerini görebilmek için üye olmanız gerekmektedir. Üye Ol veya Giriş Yap

FANİ DUNYA FORUM HABERLER

Gönderen Konu: Bağımlılık Yapan Maddeler (Okunma sayısı 125 defa)

fanidunya NET

Bağımlılık Yapan Maddeler

BENZER KONULAR