Arkadaş İyi mi Kötü mü?
Allah Teâlâ ilk insan olarak Âdem aleyhisselamı yarattı. O cennette yaşıyordu. Fakat kendisi ile oturup kalkacak, konuşup ülfet edecek, kendi cinsinden birisi yoktu. Fıtratında var olan özelliklerden dolayı bir can yoldaşına ihtiyacı vardı. Ona bir eş, bir arkadaş olsun diye Allah Teâlâ, Havva validemizi yarattı. Cennette başlayan bu arkadaşlık serüveni daha sonra cennetten çıkarılmalarından dolayı yeryüzüne taşınmıştı. Yeryüzünde ayrı kalmak onların birbiri üzerindeki kıymetinin anlaşılmasına fayda sağlamıştı. Sonunda Allah Teâlâ onları sonsuz rahmetiyle kuşattı ve affetti. Bu hayat ilerideki tarihlerde büyüyerek aşiretler, kabileler ve milletler topluluğu olarak tarihteki yerini alacaktı.
İnsan sosyal bir varlıktır. İnsanın biyolojik, psikolojik, pedagojik ve sosyolojik sağlığı için toplum içinde yaşamak zarureti olduğu gibi fıtratında var olan kabiliyetlerinin geliştirip faydalı hale gelmesi içinde toplum hayatı zaruridir. İster insanlar arası isterse de insanlarla diğer varlıklar arası münasebetlerde olması gereken ölçüleri topluma hâkim olan inanç, âdet ve gelenekler belirler. Müslüman toplumlarda bu ölçüleri belirleyen en müessir güç elbette İslam’dır. İkinci derecede İslam’a aykırı olmayan örf ve adetlerdir.
İnsanların birlikte yaşama zorunluluğu yeni kavramları da zorunlu hale getirmiştir. Bu kavramlardan belki de en fazla kullanılanı arkadaş olmuştur. Arkadaşın insanda oluşturacağı etki üzerine Peygamber Efendimiz aleyhisselam “Kişi arkadaşının dini üzerinedir. Sizden her biriniz kiminle arkadaşlık yaptığına baksın.” buyurmuştur. Çünkü dostluk ve arkadaşlık yaptığı kişi kişinin aynadaki görüntüsüdür. İnsan ancak kendisi ile aynı düşüncede olan insanla bir arkadaşlık kurar. Atalarımızın da dediği gibi ‘arkadaşını söyle, sana kim olduğunu söyleyeyim.’
Yanlış arkadaş ve yanlış çevre seçimi büyük sıkıntılara hatta felaketlere sebep olmaktadır. Toplumumuzda da cereyan eden olaylar aslında kötü arkadaş seçiminin en net olumsuz örnekleridir. Tevbe Suresi 119. Ayeti kerime de Allah Teâlâ “Ey iman edenler! Allah’tan korkun ve sadıklarla beraber olun.” buyurmaktadır. Böylece Allah Teâlâ bizden dürüst, imanlı, ahlaklı, salih, takva ehli insanlarla beraber olmamızı, onlarla düşüp kalkmamızı ve onların sohbetlerine devam etmemizi istemektedir.
Peki, arkadaş seçerken nelere dikkat etmemiz gerekir ve o kişinin iyi arkadaş olduğunu nasıl anlarız? İmam Gazali arkadaşta bulunması gereken vasıfları bizlere şöyle sıralanmıştır:
1- Akıllı olmak
2- İyi ahlaklı olmak
3- Salih olmak
4- Doğru sözlü olmak
5- Dünyaya haiz olmamak.
Bu hususta Hazreti Âli r anh de “Senin gerçek arkadaşın seninle beraber olan. Sana faydalı olmak için kendini zarara sokan. Sana zamanın bela ve musibetleri toslayınca seni kurtarmak için kendi işlerini bırakıp yardıma koşandır.” diyerek arkadaşta aranacak vasıfları belirtmiştir.
Birisi ile arkadaşlık etmek istiyorsak veya biri bizimle arkadaşlık etmek istiyorsa onu araştırmak için günleri harcamamıza gerek yok. Kısa bir test ile arkadaş olup olmayacağımızı anlayabiliriz. Örneğin o kişinin arkadaşlarına bakarak arkadaşlık yapılıp yapılamayacağını anlayabiliriz.
Kötü arkadaştan, kötü çevreden uzak durmak ve kötü ahlaklı kişilerle arkadaşlık etmemek kişiyi hem dünyada hem de ukbada selamette kılar. Bu hususta Allah Teâlâ “Bizi anmaktan yüz çeviren ve dünya hayatını isteyen kimselerden uzak ol.” (Necm, 39) buyurmuştur.
Allah’a kul olmayan, ona ibadet etmeyen, O’ndan yüz çeviren, mal, makam ve şöhret düşkünü, ahiretini unutan kişilerle arkadaşlık etmek zehirli bir yılanla koyun koyuna yatmak gibidir. Muhammed Bâkır, oğlu Cafer-i Sadık’a şu beş kişi ile arkadaşlık etmemesini öğütlemiştir:
1- Fasık: Tamah ettiği bir lokmaya seni satar.
2- Cimri: Yoksul olduğun zaman seni terk eder.
3- Yalancı: Çöldeki serap gibidir yakında iken uzak uzakta iken yakın gözükür.
4- Ahmak: İyilik edeyim derken kötülük eder.
5- Akrabayla alakasını kesin kişi:
Biz Müslümanların arkadaşlık ilişkileri yalnız Allah rızası için olmalıdır. Dünyevi işlerde geçici menfaatlerle kurulan arkadaşlıklar geçici olur. Hatta zamanla düşmanlıklara bile dönüşebilir. Allah için İslami değerler ve ölçüler çerçevesinde gerçekleşen arkadaşlık ilişkileri ise zaman zaman gevşemeler olsa bile asla kopmaz.
Kişi arkadaş edindiği kimseye karşı çok samimi olmalıdır. Onun düşünce ve fikirlerine saygı göstermelidir. Yanlış düşünce ve fikirleri samimi duygular içerisinde düzeltmeye çalışmalıdır. Onu önemsediğini, ciddiye aldığını ona hissettirmelidir. Peygamber Efendimiz aleyhisselamın “Sizden biriniz kardeşini sevdiği zaman bunu ona bildirsin.” hadis-i şerifince arkadaşlarımıza onları sevdiğimizi söylemeliyiz.
FANİ DUNYA FORUM HABERLER
