Gönderen Konu: Aile Ahlakı (Okunma sayısı 332 defa)

melek · « : Aralık 23, 2022, 11:33:39 ÖÖ »

Aile Ahlakı

I. Atalara, Evlât Ve Torunlara Karşı Ödevler

Ebeveyne İyilik, Hürmet Ve İtaat:

Anaya, babaya ve hısımlara ... iyilik edin.[1]

Tanrın irâde buyurdu ki: Ondan başkasına tapmayın, ana ve babanıza iyilik edin. (Ana-babanın) yalnız biri, yahut ikisi eline baktıkları sırada kaçarlarsa, sakın onlara 'bıktım, usandım' deme! Onları azarlama! Onlara sözün tatlısını, (gönül atıcısını) söyle. Onlara merhametinden tevazu kanallarını yerlere kadar indir de: (Ulu) Tanrım! Onlar beni küçüklüğümde nasıl (esirgeyerek, koruyarak) büyüttülerse, Sen de onlara öylece acı, öylece (esirge)! de.[2]

Biz insana ana, baba (hakkını gözetmeyi) tavsiye ettik. Anası onu (meşakkatten meşakkate), zaaftan zaafa uğrayarak (karnında) taşıdı. Onun sütten kesilmesi iki yıl sürer. (İnsana dedik ki): Bana ve ana-babana şükret! Dönüş banadır. Şayet anan, baban, bilgin olmadığı bir şeyi Bana şerik koşman için uğraşırlarsa, onlara itaat etme! Onlarla dünyada hoşça geçin.[3]

Çocukların Hayatına Saygı:

Fukaralık korkusuyla evlâtlarınızı öldürmeyin. Biz sizin de, onların da rızkım veririz.[4]

Evlâtlarınızı fukaralık korkusuyla öldürmeyin. Biz onlara da, size de rızkınızı veririz. Onları öldürmek büyük bir suçtur.[5]

Diri diri gömülen kıza, 'Hangi suç yüzünden öldürüldü?' diye sorulduğunda ...her can, ne hazırlamışsa onu bilecek.[6]

Çocukların Ve Genel Olarak Ailenin Eğitimi:

"Ey Peygamber ! Zevcelerine, kızlarına, mü'minlerin kadınlarına de ki: Dış esvablarını üzerlerine giysinler.[7]

"Ey îmân edenleri Kendinizi ve ailelerinizi o ateşten koruyun ki, onun yakacağı şey, insanlarla taşlardır.[8]

I1. Eşlerin Birbirlerine Karşı Ödevleri

A. Ailenin Teşekkülü

Evlenilmesi Yasak Olanlar:

"Babalarınızın evlendikleri kadınlarla sakın evlenmeyin.[9]Analarınız, kızlarınız, kız kardeşleriniz, halalarınız, teyzeleriniz, erkek kardeşlerinizin kızları ve kız kardeşlerinizin kızları, sizi emziren süt analarınızla, süt kız kardeşleriniz, kanlarınızın anaları, kendileriyle zifaf olduğunuz kanlarınızın yanınızda olan kızları (yani üvey kızlarınız) ile, evlenmek sizin için haram edilmiştir. ... Öz oğullarınızın zevceleriyle evlenmek de haramdır. îki kız kardeşi birlikte almak da haramdır.... Kocalı kadınlarla evlenmek de haram edilmiştir. (Harp esiri olarak elinize düşen) memlûkleriniz müstesnadır. [10]

Müşrik kadınlarla, îmân etmeyince evlenmeyiniz. îmân etmiş bir kadın, müşrik bir kadından hayırlıdır. (O müşrik kadın) hoşunuza gitse bile! Mümin kadınları, îmân etmedikçe müşriklere nikahlamayınız. Mü'min bir kul, hoşunuza giden müşrikten hayırlıdır. Onlar (müşrikler) ateşe çağırırlar. Allah ise cennete ... çağırır.[11]

Zânî erkek, ancak zânî veya müşrik bir kadını nikahlayabilir. Zânî kadın da ancak zânî veya müşrik bir erkeğe nikahlanır. Bu yolda evlenmek, mü'minlere haram edilmiştir.[12]

Evlenilmesine İzin Verilenler:

Bunlardan başkaları size helâl edilmiştir. Onları mallarınızdan sarfederek almak, onlarla evlenmek ve zina etmemek şarttır. Aranızda hür ve mü'min kadın almağa serveti gücü yetmeyenler, mü'minlerin memlûkü olan mü'min kızlardan alsın. O halde onları sahiplerinin izniyle alın. Bu, sizin içinizde günaha düşmekten korkanlar içindir. Sabretmeniz, sizin için daha hayırlı olur[13]

Bugün size .Mü'min kadınlardan iffetli olanlar ve sizden evvel kendilerine kitap verilenlerden olan iffetli kadınlar helâldir[14]

İstenen Ve Övülen Vasıflar:

Onun için iyi kadınlar, itaat edicidir, Allah'ın (onlara ait haklan) koruması ile görünmeyeni koruyucudurlar. [15]

"(Hz.Peygamber'in hanımlarına hitaben): Şayet o sizi boşayacak olursa, belki de Tann'sı, size bedel, sizden hayırlı, münkâd, mü'min, itaatli, tövbe edici, ibadet edici... kadınlar verir.[16]

Ey Peygamber! Zevcelerine de ki: Siz bu dünya hayatını, bu dünya hayatının süsünü dilerseniz gelin, size dilediğiniz metâ'ı vereyim; sonra, size güzel bir tarzda, yol vereyim! Şayet (tersine) Allah ile Peygamberini ve âhiret yurdunu isterseniz, muhakkak ki Allah, içinizden iyilik edenlere büyük bir mükâfat hazırladı.[17]

Serbest Ve Karşılıklı Rızâ:

[18]Kadınları boşar, onlar da iddetlerini tamamlarlarsa, karı-koca meşru bir surette anlaştıkları takdirde, evlenmelerine manî olmak İçin onları tazyik etmeyin[19]

Mehir:

Kadınlarınızın mehirlerini atıyye olarak (gönül hoşnutluğu) ile verin. Eğer onlar gönül rızası ile size birşey bağışlarlarsa onu afiyetle yeyin.[20].

Mü'min kadınlardan iffetli olanlar ve sizden evvel kendilerine Kitap verilenlerden olan iffetli kadınlar, mehirlerini vermek ... üzere (size helâldir).[21]

Evlenerek zifaf olduğunuz kadınlara, takdir olunan mehirlerini, tama-miyle verin. Mehir takdir olduktan sonra uzlaşacağınız hususta (fazla vermek veya bir kısmım zevceye bağışlamakta) beis yoktur.[22]

Çok Evliliğin Şartlan:

"Şayet öksüzlere karşı adaleti ifâ edememekten korkarsanız (evlenmeyin). Size helâl olan kadınlardan ikişer, üçer, dörder nikâh edin. Şayet adaleti gözetmekten korkarsanız, o zaman bir tane ile veya sağ elinizin mülkiyle evlenin. Doğru yoldan ayrılmamak için bu daha elverişlidir.[23]

B. Karı-Koca Hayatı

Kutsal Ve Muhterem Bağlar:

"Ey insanlar! O Rabbınız'a karşı gelmekten sakının ki, sizi bir tek nefisten yarattı, ondan da eşini yarattı da ikisinden birçok erkekler ve kadınlar üretti. Korunun o Allah'a karşı gelmekten ki, siz onunla birbirinizden (haklarınızı) dilersiniz. Ve hısımlık bağlarına saygı gösterin. Çünkü O üzerinizde görüp gözeticidir.[24]

Evliliğin Amaçları

1. Îç Huzur, Sevgi Ve Muhabbet:

"O'nun âyetlerinden biri de, size kendinizden eşler yaratmasıdır. Siz onlarla huzur ve istirahate nail olursunuz. Birbirinize karşı sevgi ve esirgeme (duygularını aşılamıştır) [25]

2. Neslin Devamı:

"Kadınlarınız, sizin (evlât ekeceğiniz) tarladır.[26] (Allah) zevcelerinizden de sizin için oğullar, torunlar verdi..[27]

Hak ve Ödev eşitliği; "... Erkeklerin ma'rûf veçhile, kadınlar üzerindeki hakları gibi, kadınların da onlar üzerinde haklan vardır. Yalnız erkekler için onlar üzerinde bir derece var.[28]

Erkekler kadınların destekleyicileridir. Çünkü Allah onların bazılarım bazılarına üstün kılmıştır, çünkü onlar mallarından harcederler.[29]

Müşterek Müzâkere Ve Rızâ:

"Anneler, çocuklarının emzirilme müddetini tamamlamak için onları tam iki yıl emzirirler Ana baba, kendi aralarında rızâ ve müşâveretle (iki sene tamam olmadan evvel) çocuğu memeden kesmeyi kabul ederlerse, onlara vebal yoktur. Eğer evlâtlarınızı süt anneye vermek isterseniz, vereceğiniz ücreti usûl dairesinde verdiğiniz takdirde size vebal yoktur.[30]

Beşerî Muameleler:

Birbirinizle güzelce danışarak bu (işleri tesviye edin). [31]

Hoşlanmama Halinde Bile İyi Geçinme:

Onlarla hoşça, güzelce geçinin. Şayet onlardan hoşlanmayacak olursanız (tahammül edin, ztra bilinmez) belki Allah sîzin nefret ettiğiniz bîr şeyi bol bol hayırla doldurmuştur.[32]

Zevceler arasında adaleti gözetmeğe ne kadar uğraşsamz, adaleti icraya muktedir olamazsınız. Fakat zevcelerin birine büsbütün gönül verip ötekini (ko-casızmtş gibi) askıda bırakmayın. İyilik eder, arayı bulur ve sakınırsanız, Allah da yarhğayıcı ve esirgeyicidir.[33]

İhtilâf Halinde Uzlaşma:

"Bir kadın kocasından yana eza ve cefâ görmekten, ihmâle uğramaktan endîşe ederse, onların aralarını bulmak ve sulh olmakta beis yoktur. Sulh, hep hayırdır. Gönüllerde cimriliğe meyil vardır.[34]

Hakeme Başvurma:

"Zevç ile zevce arasında ayrılık vukuundan endîşe ederseniz, erkek tatlından bir, kadın tarafından bir hakem gönderin. îki taraf barışmak isterlerse1, Allah onları uyuşmağa muvaffak eder.[35]

C. Boşanma

Ayrılma En Fena Bir Durumdur:

"Zevcelerine yaklaşmamağa yemin edenlere dört ay beklemek vardır. Bunlar zevcelerine geri dönerlerse, Allah da muhakkak ki yarhğayıcı ve bağışlayıcıdır. Şayet onlar talâka (boşanmaya) karar verirlerse, (boşanırlar). Allah işiticidir ve bilicidir.[36]

İddet Müdâedi:

"Boşanan kadınlar, kendi kendilerine üç hayız ve temizlenme müddeti beklerler. ... Bu bekleme müddeti esnasında, barışmak istiyorlarsa, kocaları, on\ar\ geri almağa daha haklıdırlar.[37]

Bir Uzlaşma Ümidiyle Uygun Bir Mesken Ve Dürüst Muamele:

"Ey Peygamber! Kadınları boşayacağınız zaman iddetleri vaktinde boşayın. îddeti de sayın. Tanrınız olan Allah'a karşı vazifelerinize riâyet edin. Kadınları evlerinden çıkarmayın. Onlar da çıknıastnlar. Meğer ki, apaçık hayasızlık ederler. Bilmezsin, belki de Allah bundan sonra, başka bir şey ihdas eder. (Zevç, zevce tekrar barışırlar).[38]

Kadınları, gücünüz yettiği kadar ikamet ettiğiniz yerde oturtun, onları sıkıştırarak kendilerine zarar vermeğe uğraşmayın. Gebe iseler, âoğuruncaya kadar nafakalarını verin. Çocuklarını emzirirlerse, onların ücretlerini ödeyin. Birbirinizle güzelce danışarak bu (işleri tesviye edin).[39]

Bir arada bulunmadan önce boşanmış kadtn için mecburî iddet yoktur:Ey îmân edenleri Mü'min kadınlarla evlenir, onlara dokunmadan boşarsa-nız, onlar hakkında sayacağınız hiç bir iddet yoktur. Onların gönüllerini tatyîb edin, onlara güzel bir surette yol verin.[40]

İddeti Veya Kesin Dönüş Kararım Müteakip:

"Kadınları boşar, onlar da iddetlerİni tamamlamağa varırlarsa, onlarla ya iyilikle geçininiz, yahut onları iyilikle bırakınız.... Allah'ın âyetleriyle eğlenmeyin sakın! Allah'ın size olan nimetlerini, size öğüt vermek için gönderdiği kitap ve hikmeti hatırlayın. [41]

Veya Başka Bir Evlenmeye İzin Veren Ayrılma:

"Kadınları boşar, onlar da iddetlerini tamamlarlarsa, karı koca meşru bir surette anlaştıkları takdirde, evlenmelerine mani olmak için onları tazyik etmeyin[42]

Boşanmış Kadından Hiç Bir Şey Gasbetmemek:

"Bir zevce yerine başka bir zevce almak isterseniz, birine mehir olarak yığın yığın altın vermiş olsanız bile, hiç bir şeyi geri almayın. Siz (karınıza) iftira ederek ve apaçık günaha girerek onu geri alır mısınız?[43]

Boşanma Ancak Üçüncü Talâkla Kesinleşir:

"Talâk iki defadır. Sonra ya iyilikle geçinmek, yahut güzellikle ayrılmak gerekir. ... (Zevç, ikinci talâktan sonra üçüncü defa) zevcesini boşarsa, kadın başka bir kocaya varmadan artık ona helâl olmaz. Şayet bu koca onu boşar ve onlar (zevciyât hukukunu) Allah'ın hükmü ve hududu dairesinde ifâ edeceklerini zannederlerse, birbirlerine avdet etmelerinde günah yoktur. [44]

Boşanmış Mehirsiz Kadına Tazminat Ödemek:

"Kendileriyle temas etmediğiniz, yahut mehirlerini kararlaştırmadığınız kadınları boşamakta size vebal yoktur. Onlara, zengin olana kudreti dahilinde, darlık içinde olana kudreti dahilinde bir şey vermek gerekir. Öyle bir şey veriniz ki Örfe uygun olsun. Bu husus, iyilik edenler için bir vazifedir. Şayet onları temas etmeden evvel boşar, fakat onlara mehir tayin etmiş olursanız, takdir ettiğiniz mehirin yansı onlarındır. Meğer ki onlar, veya nikâhın düğümünü elinde tutanlar (velîler) mehrin bütününü bağışlayalar. Bunu bağışlamak, takvaya daha yakındır. Birbirinize iyilik etmeyi ve mürüvvet göstermeyi unutmayın. Allah sizin bütün işlediklerinizi görür.[45]

Genellikle Boşanan Kadınlara Tazminat Ödemek:

"Boşanan kadınları örfe göre, nafakalandırmak îcab eder. Bu, kendilerini sakınanlar üzerinde haktır.[46]

I11. Yakınlara Karşı Ödevler

Mutluluğumuzu Paylaşmak:

"Hısımlara hakkını ver, [47]

Vasiyet:

"Biriniz, ölüme yaklaştığı zaman, anaya, babaya, hısımlara bir hayır (mal) bırakıyorsa, meşru bir tarzda vasiyet farz olundu. Bu, sakınanlara gerek bir haktır.[48]

Iv. Mîras

Ne Erkeklere, Ne Büyük Erkek Kardeşlere Ne De Sadece Çocuklara Ayrılmış Hak:

"Erkeklere pay var, ana babanın ve yakın akrabanın bıraktığında! Kadınlara da pay var, ana babanın ve yakın akrabanın bıraktığında! Bırakılanın azında da, çoğunda da. Ve bu pay, belirlidir[49]

Taksim, Kuralları:

"Allah çocuklarınız hakkında erkek için, iki kadın hissesi kadar emreder. (Çocukların hepsi) İki kızdan fazla iseler, bırakılan (malın) üçte İkisi onlarındır. Şayet kız bir ise, yarısı onundur. Ana-babaya gelince: Ölenin çocuğu varsa, ölenin (terekesinden) her birine altıda bir. Ölenin bir çocuğu varsa, ebeveynin her birine altıda bir düşer. Çocuğu yok da varisi ana-baba ise, üçte biri anasınındır. Kardeşleri varsa, altıda bir anasınadır. (Bu hüküm) vasiyetin icrasından, borcun edasından sonradır. [50]

Zevcelerinizin, çocuğu yok ise (terekelerinin) yarısı sizindir. Çocuğu varsa dörtte biri size aittir. (Bu hükümler de) vasiyeti icra ve borcu edadan sonradır. Eğer çocuğunuz yok ise, terekelerinizin dörtte biri zevcelerinizindir. Çocuğunuz varsa, sekizde biri zevcelerindir. (Yine bu hükümler) vasiyeti icra ve borcu edadan sonradır. Eğer erkek veya kadın, çocuğu, babası olmayan kimse olur ve bir erkek veya kız kardeşi bulunursa, her birine altıda bir düşer. Eğer bunlar birden ziyade iseler, üçte birde ortak olurlar. (Yine bu hükümler) vasiyeti icra veya borcu edadan sonradır. (Vereseden bir kimsenin) zarar görmemesi gerektir. Bu Allah tarafından size ferman! Allah hakkıyla bilicidir, halimdir.[51]

Bir adam zürriyetsiz olur da kız kardeşi bulunursa, terekesinin yansı onadır. Şayet kız kardeşi de zürriyetsiz ise, o da ona vâris olur. Kız kardeşler (hemşireler) iki iseler, terekenin üçte ikisi onlarındır. Şayet bunlar erkek ve kadın kardeşler iseler, erkeğe kadın hissesinin iki misli verilir. Allah, yanılmayası-nız diye bunları beyan ediyor. Allah her şeyi Imkkıyla bilir.[52]

Böyle Tarif Edilen Ntîras, Bir Borç Değil, Allah'ın Bir Bağışıdır:

"Allah'ın bazılarınızı diğerlerine üstün kılmasını hasedle karşılamayın. Erkeklerin kazançlarından nasiplen olduğu gibi, kadınların da kazançlarından nasipleri vardır[53]

--------------------------------------------------------------------------------

[1] en-Nisâ4/35.

[2] el-Isrâ 17/23-4.

[3] Lokman 31/14-5.

[4] el-En'âm 6/151.

[5] el-lsrâ 17/31.

[6] et-Tekvîr 81/8,9,14.

[7] el-Ahzâb 33/59.

[8] et-Tahrîm 66/6.

[9] en-Nisâ 4/22.

[10] en-Nisâ 4/23-4.

[11] el-Bakara 2/221.

[12] en-NÛr 24/3.

[13] En-Maide 5/5

en-Nisâ 4/23-4.

[14] el-Mâide5/5.

[15] en-Nisâ 4/33.

[16] et-Tahrîm 66/5.

[17] el-Ahzâb 33/28-29.

[18] en-Nisâ 4/18.

[19] el-Bakara 2/232.

[20] en-Nisâ 4/4.

[21] ef-Mâide5/5.

[22] en-Nisâ 4/24.

[23] en-Nisâ 4/3.

RADYO FANİDUNYA FM.
Yükleme linklerini görebilmek için üye olmanız gerekmektedir. Üye Ol veya Giriş Yap

FANİ DUNYA FORUM HABERLER

Gönderen Konu: Aile Ahlakı (Okunma sayısı 332 defa)

melek

Aile Ahlakı

BENZER KONULAR