Gönderen Konu: Çocuğun Hayatında Babanın Yeri (Okunma sayısı 3801 defa)

webtasarim · « : Ağustos 02, 2024, 02:34:33 ÖS »

Çocuğun Hayatında Babanın Yeri

Türkiye gibi dinamik bir nüfusa sahip ve etkiye açık toplumlarda roller, değerler, kavramlar çok hızlı değişim göstermekte olup nesil geçişlerindeki kuşak süreleri de oldukça kısalmış durumda. Babalık da bu hızlı değişimden nasibini alan kavramlardan biri. Çok değil, otuz yıl öncesine gittiğimizde o günkü baba figürü ile bugünkü baba figürünün epey değişime uğradığını rahatlıkla tespit edebiliriz. O günkü babaların evin geçimini sağlaması, ailesini fiziki olarak koruması, dış dünya ile olan ilişkileri düzenlemesi kâfi gelirken günümüz babalarının sorumluluk hanesine, annelerin çalışma hayatında daha sık yer almasının da etkisiyle, çocuk bakımında aktif rol üstlenmek, evle ilgili daha fazla sorumluluk almak gibi yeni beklentiler eklenmiş durumda. Günümüz babalarına kendi babasından gördüğü babalık mirası artık yeterli gelmiyor fakat babaların zihninde başka türlü babalık yapmaya dair bir örnek de yok. Bu çağın babalarının zihninde kocaman bir “Nasıl bir babalık yapacağım?” sorusu bekliyor.

İlk Yılların Önemi

Yaşamın ilk yıllarının çocuk gelişiminde etkisi her geçen gün yeni bir çalışma ile ortaya konuyor. İlk altı yıl olarak formülize edilen bu zaman diliminde çocuğun anne baba ile kurduğu ilişki belirleyici bir etkiye sahip. Fakat yaşamın ilk yıllarında -özellikle bebeklikte- genelde akla ana sorumlu olarak anne geliyor ve baba, çeşitli nedenlerle ikinci planda değerlendirilebiliyor. Hâlbuki baba-çocuk bağlanması üzerine yapılan araştırmalar babanın da tıpkı anne gibi etkili bir figür olduğunu ortaya koyuyor.
Babalık Çeşitleri

Son dönemde Türkiye’de yapılmış bir araştırmadan ilhamla babalık tutumlarını geleneksel babalık, yeni geleneksel babalık, gayretli babalık, hevesli babalık şeklinde sınıflandırabiliriz.

Geleneksel babalık; değişime kapalı, otoriter, çocukla mesafeli bir babalığı ifade ederken yeni geleneksel babalık ile geleneksel babalığın değerlerini kabul etmekle birlikte özellikle kız çocuğu ile ilişkisinde daha yakın olabilen babalık kastedilmektedir.

Gayretli babalıkta ise geleneksel cinsiyet rollerinin aksine davranan fakat bunu bir zorunluluğun gereği olarak yapan babalar işaret edilirken hevesli babalıkta geleneksel babalık algısını miras olarak kabul edip kendi tercihiyle gayretli babalık davranışları sergileyen ve fark oluşturan babalar işaret edilmektedir. Babalık hususunda bir dönüşüm olacaksa o da kuvvetle muhtemel hevesli babalar eliyle gerçekleşecektir.
Babalar Neler Yapabilir?

Anne, çocuğu henüz gebeliğinin ilk zamanlarından itibaren hissetmeye ve onun varlığına uyum sağlamaya başlar. Bu anlamda annede meydana gelen fiziksel, duygusal ve hormonal değişiklikler anneyi, çocuğunu koruyacak, ona bakım verecek en optimum ortamı sağlamak için güdüler. Fakat erkeklerde anneninki kadar radikal bir biyolojik hazırlık evresi yoktur. Bunun yanına ise annenin aşırı koruyucu tutumları, annenin babaya çocuk bakımı hususunda güvensizliği, babanın öz güveni, babanın çocuk bakımı konusunda istekliliği gibi etkenler göz önünde bulundurulduğunda baba ve çocuk arasındaki bağın çok daha ileri yaşlarda kurulabildiğini görmekteyiz. Hatta “Baba olduğumu ancak çocuğum konuşmaya başladığında hissettim.” diyen babalara rastlamaktayız.

Bir hususta ne kadar gayret gösterirsek o meseleyi sahiplenmemiz ve bizim dünyamızdaki kapladığı yer o kadar önemli hâle gelir. Babalık da biraz böyledir. Çocuk bakımı konusunda hamilelik, doğum ve bebeklik gibi süreçlerin içerisinde ne kadar yer alırsak baba kimliğimiz de bir o kadar gelişecek ve çocuğumuzla nitelikli bir bağ kurmanın imkânı oluşturacaktır.

Yeterince İyi Babalığın Psikolojisi

● İyi bir baba, çocuğunun doğduğu andan itibaren onun üzerinde etki sahibi olduğunu bilir ve etkileşimlerini buna göre düzenler.

● İyi bir baba, çocuğu için hayattaki en önemli kişi olduğunu bilir, çocuğunun, yaşamın ilk yıllarından itibaren kendisini izlediğinin farkındadır. Bu yüzden öncelikle kendi hayatı üzerinde sorumluluk sahibidir. Kendisi iyi olmadan, yeterince iyi babalık yapamayacağının farkındadır.

● Yeterince iyi baba olmanın sürekli müsamaha göstermek, çocuğunun her yaptığını hoşgörüyle karşılamak olmadığını, iyi babalığın yeri geldiği zaman sınır koymak, hayır demek ve engelleyici olmaktan geçtiğinin bilincindedir. Yeri geldiğinde “kötü polis”i oynamaktan çekinmez. “Çocuğumla aram bozulmasın, beni kötü bilmesin, bana karşı öfke, kızgınlık geliştirmesin.” diye sınır koymaktan çekinmez, bu sorumluluğu eşine havale etmez. Baba olarak zaman zaman çocuğu ağlasa da üzülse de ya da zorluk çıkarsa da onlar için iyi olanı yapmak gibi sorumluluğu olduğunu bilir. Çocuklar zaman zaman kendilerinin aleyhinde bir durumda diretebilirler, burada babanın dik ve tutarlı durması gereklidir.

● İyi bir baba, çocuğunun fiziksel ve maddi ihtiyaçları kadar duygusal ihtiyaçlarının da çok önemli olduğunun bilincindedir. O yüzden çocuğunun duyguları ile alay etmez, onları küçümsemez ve görmezden gelmez. Onları duyar, anladığını ifade eder, yaşadığının onu ne denli zorladığını söyler. Bir ayna işlevi görerek duygularını işlemesine yardımcı olur.

Böylece çocuğunu zorlayıcı duyguları yaşarken nasıl yatıştıracağını bilir. Babası ve ebeveyni tarafından yatıştırılan çocuğun bir süre sonra kendi kendini yatıştırma ve sakinleştirme becerilerinin gelişeceğinin bilincindedir. Çocuğun duygularının değişkenliğinin farkındadır. Bazen çocuklardan “Seni sevmiyorum, sana kızdım, sana küstüm.” gibi cümleler duyarız. Burada paniklememek, reaktif tepkiler vermemek “Aaa anneye babaya küsülür mü, çok ayıp, anneye babaya kızılmaz.” gibi ifadeler yerine “Evet şu an çok kızgınsın sana istediğin çikolatadan ikinciyi almadım diye, ama ben seni seviyorum.” şeklinde karşılıkta bulunulabilir.

● İyi baba çocuklarında yakınlık kurma konusunda cinsiyetçi yaklaşmaz ve ayrıma gitmez. Onları olduğu hâlleri ile sever, çifte standart oluşturmaz.

● İyi baba, çocuğun topluma uyum sağlaması, örf, görgü kuralları, büyük-küçük ayrımı gibi hususları öğrenmesi ve uygulaması konusunda destekleyicidir.

● İyi bir baba, yakınlık kurmanın, sevgisini ifade etmenin çocuğu şımartacak şey olmadığının, çocuğu şımartan şeyin ona herhangi bir konuda sınır koymamak olduğunun farkındadır.

● İyi bir baba, çocuğunun bebekliğinden itibaren bakım vereni ve yatıştırıcısı olabileceğinin farkındadır. En az anne kadar sorumlulukları olduğunu bilir, bu görevlerin tek bir ebeveyn üzerinde yürümesine rıza göstermez, işlere katılım gösterir. Sorumlulukları paylaşır.

● İyi bir baba, babalık süreçlerinin kendisine de iyi geldiğini, onu da olgunlaştırdığını hatta kendi çocukluk yaralarına dahi iyi gelebileceğini bilir. Ayrıca çocuğu ile ilgili sorumluluk aldıkça anne ile arasındaki ilişkinin de bundan olumlu yönde etkilendiğini fark eder.

● İyi bir baba, çocukların hayatındaki en mühim işin oyun olduğunu ve onlarla oyun oynadığında dünyalarına kolayca dâhil olabileceğini bilir ve oyunun önemini küçümsemez. Bu konuda üretken olmaktan çekinmez.

● Son olarak; iyi bir baba kendi ebeveyniyle yaşadığı ilişkiden kalan yüklerin farkındadır, bunları kendi çocuğuna yansıtmamak adına gayret sahibidir.
Baba Örnekliğinin Önemi

Baba, çocuğun, neyin nasıl yapılacağı, nasıl söyleneceği, nasıl ilişki kurulacağı üzerine bir hayat tasavvuruna sahip olmasına yardımcı olur ve çocuğun dünya algısını şekillendirir.. Örneğin; katı ve sert, dediğim dedik ve duyguları önemsemeyen bir babalık gören çocuğun yetişkinlik hayatındaki dünya algısı ve ilişkilere bakış açısının benzer şekilde olması şaşırtıcı olmayacaktır. En hızlı öğretme biçimlerinden biri, rol model olarak öğretmedir. Bu, ”Şunu yap, bunu yap.” gibi nasihat edici bir tonda, buyurgan bir ilişki biçiminden ziyade örneklik teşkil ederek, bizatihi beklenen o davranışı kendisi sergileyerek öğretme biçimidir. Baba; kurduğu ilişkilerle, söylemleriyle ve hayata karşı olaylara yaklaşımıyla bir modeldir.

İyi Babalık Gören Çocukların Özellikleri

Destekleyici ve iyi babalık gören çocukların sosyal olarak daha güvenli ilişkiler kurdukları, olumlu akran ilişkileri geliştirdikleri, empati sahibi oldukları, sosyal kurallar ve değerlere uyum sağlayabildikleri saptanmıştır.

Destekleyici babalık, çocuğun zihinsel gelişimini de etkiler. Düşünme, problem çözme, neden-sonuç bağlantısını kurabilme, okul ve akademik süreçlere kolayca uyum sağlayabilme gibi yetileri olumlu yönde destekler.

Bunun yanında iyi babalık psikolojik iyi oluşa hizmet eder. Psikolojik dayanıklılığı, yaşam memnuniyetini artırır. Çocuğun hayata karşı daha umut dolu, iyimser bir bakışı olur.
Baba ve Çocuk Nasıl Nitelikli Vakit Geçirebilir?

Öncelikle nitelikli vakit deyince uzak bir yerlere gitmek, pahalı etkinliklere katılmak, uzun zamanlar ayırmak gibi şeyler anlaşılmamalıdır. Nitelikli vakit sizin tüm dikkatinizle orada var olduğunuz her andır. Bu sebeple son derece sıradan olan işlerin bile çocuk için yeni deneyimler olduğunu göz önünde bulundurarak birlikte alışverişe gitmek, bozulan aracımızı tamire götürmek, bir devlet dairesinde işimizi halletmek, birlikte yürüyüşe çıkmak gibi hayatın içerisinde sıradan yaşam olaylarına onları dâhil edebiliriz. Bunun yanında elbette ki birlikte oyun parkına gitmek, orman yürüyüşleri düzenlemek, yaşına ve cinsiyetine göre oyunlar oynamak, kitap okumak, hikâyeler uydurmak, evde yapılması icap eden işleri yapmak gibi örnekler eklenebilir.

İyi Babalığa Niyet Etmek

Son zamanlarda anne babaları desteklemek adına “kusursuz ebeveynlik” yerine “yeterince iyi ebeveynlik” kavramından bahsedilmektedir. Bu tabirde ebeveyn “mükemmel” değildir, olamayacağının da farkındadır. Fakat iyi niyetle, yanlışlarından ders alarak anne babalığını her gün geliştirir. Bunu babalığa tahvil edersek mükemmel babalık da gerçekçi bir tutum olmayabilir. Fakat babalık yapmaya niyetimiz varsa süreç içerisinde hatalarımız olsa da bunları düzeltmek ve kendimizi revize etmek adına bir duyarlılığa sahip oluruz. Umarım, adımız yeterince iyi ebeveynler sınıfına yazılır.

Cihan Uluç

İNTERNET RADYOMUZ. 24 SAAT YAYINDADIR.

RADYO FANİDUNYA FM
Yükleme linklerini görebilmek için üye olmanız gerekmektedir. Üye Ol veya Giriş Yap

FANİ DUNYA FORUM HABERLER

Gönderen Konu: Çocuğun Hayatında Babanın Yeri (Okunma sayısı 3801 defa)

webtasarim

Çocuğun Hayatında Babanın Yeri

BENZER KONULAR