Gönderen Konu: Aile Tutumları ve Çocuk Üzerindeki etkileri (Okunma sayısı 398 defa)

anadolu · « : Temmuz 05, 2018, 08:34:57 ÖÖ »

Aile Tutumları ve Çocuk Üzerindeki etkileri

İçinde yaşadığımız toplumda aile tipi, onların tutumu ve bu tutumların bir neticesi vardır. Ebeveynler olarak bu aile modellerini ve bu ailelerin tutumları sonucunda ortaya çıkan neticeleri iyi okumalı, kendimize anlatılanlardan dersler çıkarmalı, varsa güzelliklerimiz onları artırmalı varsa hatalarımız “zararın neresinden dönersek kârdır” düsturuyla düzeltmeliyiz. Zira kimi zaman çocuklarla ilgili yapılan hataların bedeli ağır olabilmekte ve telafisi mümkün olmamaktadır. Kimse mükemmel değildir. Hata yapmak ve unutmak biz insanlar içindir. Zaten “insan” kelimesi bile nisyan (unutkanlık)’dan türemişken kimse yüzde yüz hatasızdır denilemez. Önemli olan her konuda olduğu gibi çocuk eğitiminde de hata yapmamak değil varsa hata onda ısrarcı olmamak, düzeltmeye gayret etmektir. Aslında bakılırsa mükemmel olmaya çalışmakta bir hatadır. Çünkü mükemmel olan sadece Allah’tır. Bize düşen düştüğümüz yanlışlardan hemen Allah’ı hatırlamak ve o yanlışı kapatmak için bir iyilik yapmaktır. Peygamber Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem “Nerede olursan ol! Allah’tan kork. Her kötülüğün ardından bir iyilik yap ki onu silsin ve insanlara güzel ahlâkla muamele et.” buyurmuştur. (Tirmizi)

İbretlik bir olay anlatılır: “Adam yeni kamyonuna bakmak için evinden çıktığında 3 yaşındaki oğlunun gayet neşeli bir şekilde elindeki çekiçle kamyonun kaportasını mahvettiğini görmüştür. Hemen oğlunun yanına koşmuş ve çocuğun elindeki çekici alarak kendini kaybetmiş bir şekilde vurmaya başlamıştır.

Biraz sakinleşince oğlunu hastaneye götürmüş. Doktor çocuğun kırılan parmak kemiklerini kurtarmaya çalışsa da elinden bir şey gelmemiş, çocuğun 2 elinin parmaklarını kesmiştir. Çocuk ameliyattan çıkıp gözlerini açtığında bandajlı ellerini fark etmiş ve gayet masum bir ifadeyle; “Babacığım!

Kamyona zarar verdiğim için çok üzgünüm” demiş ve sonra şu soruyu sormuş; “Parmaklarım yeniden ne zaman çıkacak?”

Babası eve dönmüş ve hayatına son vermiş…

Çocuklarımıza karşı yapmış olduğumuz nice davranıştan sonra pişman oluruz ve üzülürüz.

Peygamber Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem’in dediği gibi sonradan pişman olup özür dileyeceğimiz şeyi bilerek yapmamalıyız. Çünkü sebep olduğumuz şey bu örnekte olduğu gibi bir daha telafisi mümkün olmayan bir sonuç doğurabilir.

Şimdi aile tipleri, anne babaların hatalı tutumları ve bunun çocuklar üzerindeki etkileri nelerdir? Onları incelemeye çalışalım.

1-) Şiddetli Reddedici Aile Modeli:

Reddetme bir bakıma çocuğun bedensel ve ruhsal gereksinimlerini aksatarak ona düşmanca duygular beslemek şeklinde tanımlanabilir.

Bu tür davranışlar “ölse de kurtulsam”, çok kıskandığı için eşine, “ya o, ya ben” demek yada “çocuk özgürlüğümü kısıtlıyor, onun yüzünden bir yere gidemiyorum.” gibi düşüncelerle ortaya çıkar.

Çocuğu reddetme göstergeleri şunlardır: “İhmal, hor görme, istememe gibi davranışlardır. Azda olsa görülebilen bu anne babalar aslında acınacak haldedirler. Reddedişleri kendi hayatlarındaki trajediden kaynaklanır.

Bu ebeveynler çocuklarına öz olduğu halde üvey evlatmış gibi davranırlar. Adeta hata yapsınlar diye fırsat kollanır. Çocuğun iyi yanları görülmeyip kötü yönleri ön plana çıkarılır. Reddedilen çocuğa evdeki diğer çocuklardan farklı davranılır.

“Eğer uslu durmazsan senin annen baban olmayacağım” gibi tehditler son derece yanlıştır.

Bu tavırların pek çok sebepleri olabilir;

1) İstenmeyen çocuk olabilir.

2) Anne baba hazır değildir.

3) Çocuk özürlü olabilir.

4) Eşlerden biri çocuğa aşırı düşkün olup eşini ihmal ediyor olabilir. Kadın veya erkek çocuğu kendisine rakip görebilir.

Her ne sebeple olursa olsun reddedilen çocuk yine reddeden anne babaya bırakılmış bir emanettir. Bu reddediş ahirette karşılığını emanete ihanet şeklinde bulacaktır. Bunun bu dünyadaki karşılığı ise şunlardır:

Bu tutumun sonuçları:

Bu tür ailede yetişen çocuklar;

1) Yardım duygusundan uzaktır.

2) Psikopat eğilimlidir.

3) Sinirli, agresif bir yapısı vardır.

4) Duygusal kırgınlıkları sıklıkla yaşar.

5) Sevdiği şeyleri kaybetme korkusu yaşarlar.
6) İnsanlara güvenmezler.

7) Hayvanlara ve küçüklere karşı düşmanca davranırlar.

Kötü muameleye maruz kalmamak için anne ve babalarına karşı uyumlu görünürler. Çünkü direnecek güçleri yoktur.

9) Korkaktırlar.

10) Hayal kırıklığına uğramışlardır.

11) İleri yıllarda inatçılık, hırçınlık, uyumsuzluk, depresyon ve intihar eğilimleri görülebilir. Kendi dışında kimseyle iletişim kuramadığı için saldırganlığını kendine yöneltmekte ve dengesiz bir kişilik sergilemektedir.

2-) Kayıtsız, İlgisiz, Pasif Anne Baba Tutumu

Çocukların davranışlarına karşı ilgisiz ve kayıtsız davranan anne babadır. Onlar için çocuğun varlığıyla yokluğu birdir. Bu guruba giren anne babalar hoşgörü ile boş vermeyi birbirine karıştırırlar. Çocuk anne babayı rahatsız etmediği müddetçe görünürde bir sorun yoktur. Eğer rahatsız ederse anne baba düşmanca tavır takınır.

Kayıtsız, pasif ve ilgisiz anne baba tutumlarının çeşitli sebepleri vardır. Yoğun iş temposu nedeniyle aşırı yorgunluk, çocuklara ayrılabilecek zamanın kısıtlı olması ve bu zamanın etkin kullanılmaması, büyüklerinde veya bakıcıda olması ve bunların çocuğu anne babayla paylaşmak istememeleri, çocuğa sürekli ilgi gösterilmemesi gibi birçok neden sayılabilir. Ama hiçbiri çocuğumuzu kaybetmek için yeterli bir neden değildir.

İşleri başından aşkın bir anne baba vardır. Çocuk sevgisinden hiç mi hiç nasipleri yoktur. Çocuklarıyla geçirdikleri her anı kayıp sayarlardı. Baba devamlı hesaplarıyla uğraşırken anne de mücevherlerinin başından ayrılmaz onları nasıl çoğaltacağını düşünürdü. Çocuk elinde bir resimle bir gün babasının yanına geldi: “Babacığım! Şu maymuna bak! Elindeki muzu nasıl tutuyor çok komik değil mi?” Önündeki hesaplarla uğraşan babası öfkeyle “Git başımdan beni rahat bırak.” Annesinin yanına gidip ondan da ilgi göremeyince çocuk somurtur.

Sevincine belki ortak olur diye hizmetçi kıza koştu. Hizmetçi kız iyi kalpli, çocuğun dilinden anlayan biriydi. Resme baktı “Aman Allah’ım! Şu maskaraya bak! Ne komik bir duruşu var…” diye çocuğun hislerine ortak oldu. İkisi gülmeye başladılar. Çocuk artık bütün sevinç ve üzüntülerini hizmetçi kız ile paylaşıyordu. Onu anne babasından daha çok sevmeye başlamıştı. Anne babası uzun bir yolculuğa çıksa bile buna üzülmüyor, bilakis hizmetçi kızın yokluğunda daha çok üzülüyordu. Hizmetçi kız dönünce dünyalar onun olmuş gibi sevinçten havalara uçuyordu.

Bu tutumun sonuçları:

Bu çocuklar kendilerine yöneltilen düşmanlıktan çok, ilgisizliğe karşı mücadele ederler. Önemsenmek isterler çevresindekiler tarafından. Anne babanın ilgisini çekmek için her yolu denerler. Genelde kötü davranışların sebebi bile kendisiyle ilgilensinler diyedir. Çocuğun ceza alması bile kendisiyle ilgilenildiğinden ona ödül gibi gelir. Bu çocuklar insanlarla sağlıklı iletişim kuramazlar. Başkasının ilgisini çekmek için suç ve şiddete yönelebilirler.

Çocuk büyüyünce arkasından intikam alma yoluna bile gidebilir.

Bu çocuklar yaşları ilerledikçe aileden uzaklaşmakta, anne babanın ilgiye muhtaç olduğu zamanlarda onların yanında olmamaktadır. Çünkü kendisinin ilgiye muhtaç olduğu zamanlarda anne babasını yanında görememenin yalnızlığını yaşamaktadır.

3-) Baskıcı, otoriter, katı ve sıkı anne baba tutumlu

Bu tip anne babalar çocukları kendi ideallerinde yaşattığı kalıplara uygun küçük bir yetişkin yapma çabası içindedirler. Katı, baskıcı ve hoşgörüsüzdürler.

Çocuk bizden yaşça küçük olabilir. Ama bu, çocuğun bizim bir model küçüğümüz olması anlamına gelmez.

O henüz çocuktur. Yaramazlık yapmasından doğal ne var ki? Peygamber Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem çocukların çocukluktan kaynaklanan hatalarını görmezden gelirdi. Bu aileler çocukları sanki askeri bir eğitime tabi tutarlar. Kalkış 07.30, yemek 8.00, yatış 21.30

Anne babanın gözü sürekli çocuğun üstündedir. Her türlü hareketlerinde bir kusur bulunur. Hata yapmaları için adeta fırsat kollanır. Bir gün deprem olur. Anne çocuğu arar. Çocuk saklanmış. Korkuyla “Anne valla ben yapmadım” der. Bu anne babalar o kadar baskı kurar ki, çocuklar her davranışında tepki bekler. Bu ebeveynler çocukları olumsuz özellikleriyle niteler ve lakap takarlar. Hatta ileriye giderek eğitim maksatlı! Şiddet uygularlar. Çocuğu anlama çabası içine girmezler. Belki de çocukta sonunda direnç bırakır anne babanın istediği kalıba zorda olsa girer ama çocukta çocukluktan eser kalmaz. Aile artık uzaktan kumandalı bir çocuğa sahiptir. Artık ortada şen-şakrak oynayan bir çocuk yerine silik, hantal bir çocuk vardır.

50 yaşında bir adam çocuğunun da kendi gibi ciddi ve olgun olmasını istiyordu. Fakat oğlu henüz küçüktü.

Oynamak, zıplamak, eğlenmek istiyordu. Babası ise bu duruma çok kızıyordu. Bu yüzden teyzesinin aldığı topu patlattı. Çocuktan sadece ders çalışmasını bekliyordu. Çocuk babasının böyle sıkı disiplin uygulamasından dolayı ondan nefret ediyordu. Saatlerce babasının yanında oturur, onun gitmesiyle rahat bir nefes almayı hayâl ederdi. En kaba adamları bile babasına tercih ederdi. Bir gün babası ölünce hiç üzülmedi. Gözünden bir damla yaş bile düşmedi.

Hatta kendisinden. “Çok şükür babamdan kurtuldum. Artık oynayabilirim” dediğini duydular.

Baskıcı ailede ceza da eğitimde ön plandadır. Ayrıca ceza çocuğun işlediği suçla orantılı değildir.

Bu tutumun sonuçları:

Baskıcı tutum çocuğu çekingen yapar. Çocuk attığı her adımda yanlış yapma korkusu yaşar. Duygularını içine atar, bastırır. Çoğu kez çocuk kendisinden bekleneni yapamaz.

Çekingen oldukları için kim ne tarafa çekerse o yöne gider. Çünkü kendilerine yönelik bir özellik gelişmemiştir. İnsanlar tarafından rahat kullanılırlar.

Aşağılık duyguları gelişmiştir. Karar alma becerileri gelişmemiştir. Doğruyu yanlışı ayıramazlar. Kolayca ağlayan, en ufak olayda sinen çocuklar olurlar.

türkiyem · « **Yanıtla #1 :** Temmuz 06, 2018, 12:59:58 ÖS »

AİLE TUTUMLARI VE ÇOCUK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ 1

4- Dengesiz, Kararsız ve Tutarsız Aile Tutumu

Bu tür anne babaların çocuk eğitiminde tutarsızlığı çok yönlüdür. Çocuğun belli bir davranışı kimi zaman hoş görülür kimi zaman cezalandırılır. Bu ailenin belli bir tipi yoktur. Adeta rüzgârın estiği yöne göre tavır sergileyen bir anlayışa sahiptirler. Her aile tutumundan biraz vardır ama hepsi yarımdır. Karmaşık ailede yetişen çocuğun ileriki yıllarda ki tepki ve davranışları da belirsiz olacak fakat büyük olasılıkla sergileyeceği davranışları iyi olmayacağı açıktır.

Anne babanın tutarsız görüşleri de önemlidir. Annenin hoş gördüğü bir davranış baba tarafından cezalandırılıyorsa çocuk o işi annenin yanında yapar, babasının yanında yapmaz. Bu da çocukta çift kişilik oluşmasına, gelen tepkiye göre tavır almasına neden olabilir.

Çocuklarını terbiye etmekten aciz bir anne vardı. Yaramazlık yapmamaları için onlara vaatlerde bulunuyordu. “Çocuklar! Kim uslu durursa bayramda ona hediye alacağım. Uslu durmayana dayak var ve hediye yok” dedi. Kadın bunları söylerken bayrama iki ay vardı. Oğlu Kadir bu vaadi duyunca daha dikkatli olup annesinin gözüne girmeye çalışıyordu. Kızı Hatice’nin ise yapmadığı yaramazlık kalmıyordu. Kardeşlerinden habersiz onların oyuncaklarını alıp kırıyordu. Kadir kardeşi Hatice’yi uyarıyor, uslu durmazsa hediye alamayacağını hatırlatıyordu. Hatice ise “Annem geçen bayramda da aynı şeyleri söyledi ama hepimize hediye aldı. İnanma ona” diyordu. Nihayet bayram geldi. Gerçekten de anne herkese eşit hediye almıştı. Kadir o günden sonra iyi çocuk olmak için gayret etmiyor hatta aldatılmasının acısını çıkarırcasına daha fazla yaramazlık yapıyordu. Annesi Kadir’de ki bu değişikliği bir türlü anlayamıyordu.

Bu tutumun sonuçları:

Çocuk nerede, nasıl, ne yapacağını bilemez. Neyin doğru, neyin yanlış olduğunu ayırt edemez. Sadece, “Ne zaman yaparsam cezadan kurtulabilirim” düşüncesi ile ilgilenir. Çocuk dikkat çekmek için sinirli, ürkek, yumuşak ve ılımlı; bağımsızlığını göstermek içinde kavgacı ve asabi bir kişilik geliştirebilir.

Çocuğun sosyal hayatında ve ilişkilerinde bu dengesizliği görmek mümkündür. Tutarsızlık her davranış ve anlayışını şekillendirir. Bu çocukların en çok başvurdukları yöntem YALANDIR.

5- Abartılmış Sevgi ve Aşırı Koruyucu Anne Baba Tutumu

Bu tip aile çocuklarına aşırı düşkün ailedir. Aşağıda sayacağımız maddeler bu aile modelinin belirtilerini sunmaktadır.

A- Evde çocuğa aşırı bir bakım vardır.

B- Evde çocuğa başta anne olmak üzere herkes tarafından normalin üzerinde yardım vardır.

C- Çocuk bebeksi tutulur, el bebek-gül bebek büyütülür.

D- Çocuğun her işini anne üstlenir.

Bu tutumun sonuçları:

– Ailenin aşırı hoşgörüsü ve düşkünlüğü çocuğu bencil yapar. Çocuk kendini dünyanın merkezinde zanneder.

– Çocuk her durumda kendisine destek verecek olanları bekler.

– Toplumdan ürker ve cesaretsiz kalır.

– Her istediğinin olması gerektiğini düşünür.

– Başkalarına bağımlı olduğundan liderlik yönü ortaya çıkmaz.

– Duygusal yönden doyumsuzdur ve bu doyumsuzluğu gidermek için farklı etkinliklere yönelebilir.

– Bu çocuklar büyüdüklerinde toplumun vermedikleri hakları kendilerine tanımaya kalkarlar. Herkesin kendisine hizmet etmesini isterler.

– Okul içinde uyumsuzdurlar. Genellikle kurallara karşı çıkarlar. Çünkü kurallar kendileri tarafından konulmamıştır.

– Sürekli ilgi odağı olmak isterler.

Evlatlarımıza bu derece ilgi ve alaka maalesef yukarıda belirttiğimiz durumlara zemin hazırlamaktadır. Şunu unutmamak gerekir ki her şeyin normali ve vasatı güzeldir.

6-Kabul edici, Güven Verici, Hoşgörülü Normal Aile Modeli

Bu aile modelinin özelliklerini şöyle sıralayabiliriz;

a. Anne ve baba evlatlarının olmasını canı gönülden istemişleridir.

b. Anne ve baba çocuklarını sever.

c. Anne ve baba çocuklarını benimser.

d. Anne ve baba için çocuk mutluluk kaynağıdır.

e. Anne ve baba kendi aralarında anlayış sahipleridir.

Bu saydığımız hususlar bir aile içinde bulunuyorsa bu normal aile modeli anlayışı için yeterli olmaktadır.

Kabul görmüş bir çocuk genellikle sosyalleşmiş, iş birliğine hazır, arkadaş canlısı, duygusal ve sosyal yönden dengeli ve mutlu bir bireydir. Kendilerine öz güvenleri vardır. Bunu paylaşım duyguları içinde başkasına zarar vermeden gerçekleştirir.

Anne ve Babalara Tavsiyeler

– Anne ve babalar çocukları için bir rehberdir. Çocuğa yol gösterir ama alacağı kararlar çocuğa aittir. Aldığı kararla ilgili endişeleri varsa bunu dile getirip sonucun çocuğa ait olduğunu belirtir.

– Çocuğunuzu sevin, merhamet edin ve onu her haliyle kabul edin.

– Onlar için rol-model olduğunuzu unutmayın.

– Onlarla empati kurun.

– Çocuğunuzla mutlu olduğunuz anları çoğaltın.

– Hatalarında kişiliğini değil, olayı hedef alın.

– Başkaları ile kıyaslamayın.

– Başkalarının yanında küçük düşürmeyin.

– Onu anlamaya çalışın.

– Çocuklarınız arasında denge unsurunu korumaya çalışın.

– Çocuklarınızın çeşitli davranışlarını sınırlayabilirsiniz ama duygu ve hayallerini sınırlamayın.

– Akla ve mantığa uygun kurallar koyun.

– Çocuğunuzun eğitimi için başkalarından yardım alın ama kontrolü elinizden kaçırmayın.

– Tutamayacağınız sözler vermeyin.

– Haksız olduğunuzda ondan özür dilemekten uzak durmayın.

– Çocuğa onun yaşına göre davranış sergileyin.

– Topluluk içinde söz hakkı verin.

– Onun fikirlerine değer verdiğinizi gösterin.

“(Ve o kullar): Rabbimiz! Bize gözümüzü aydınlatacak eşler ve zürriyetler bağışla ve bizi takvâ sahiplerine önder kıl! derler.” (Furkan; 74)

--------------------------------------------------------

1. Çocuk Sevgiyle Büyür, Esan Gül, Çıra Yayınları.

2. Çocuk ve Gençte Sosyal Gelişim, Prof. Dr. Kemal Çakmaklı.

FANİ DUNYA FORUM HABERLER

Gönderen Konu: Aile Tutumları ve Çocuk Üzerindeki etkileri (Okunma sayısı 398 defa)

anadolu

Aile Tutumları ve Çocuk Üzerindeki etkileri

türkiyem

Ynt: AİLE TUTUMLARI VE ÇOCUK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ 1

BENZER KONULAR