Gönderen Konu: Aile İletişimde Duygusal Zekanın Önemi (Okunma sayısı 1139 defa)

fanidunya NET · « : Nisan 09, 2025, 09:11:17 ÖÖ »

Aile İletişimde Duygusal Zekanın Önemi

Aile toplumun kalbidir. Aile, hayatın en temel yapı ta؛larındandır. Hayata dair ilk adımların atıldığı, kendimizi ve dünyayı tanıdığımız, ya؛amak için gerekli temel yol haritalarını edindiğimiz yerdir.

Aile ayrıca ki؛iliğimizin temellerinin atıldığı yerdir. ضzellikle 0-6 ya؛ arasında ki؛iliğin büyük bir kısmı in؛a olur. اocuk, dünyaya, ili؛kilere ve kendisine ebeveynin gِzünden bakar. Onların değer yargılarını, doğru ve yanlı؛larını sorgulamaksızın alır, kabul eder. Ta ki ergenlik çağına kadar bu bِyle devam eder. Ergenlikte bir sorgulama süreci ba؛lar. Bu süreç de kimlik in؛ası bakımından oldukça ِnem ta؛ır. اocukluk ve ergenlikte ِğrendiklerimiz, maruz kaldıklarımız kaderimiz değildir. Ancak hayata, kendimize ve ili؛kilere dair ilk ِğrenmelerimiz olduğundan epeyce güçlü ؛ekilde içimize yerle؛ir ve hayata dair ilk ؛emalarımızı olu؛tururlar. Yeti؛kinlik dِneminde ciddi ve kararlı bir ِğrenme sürecine girildiği takdirde buradaki eksiklerimizi gidermek, yaralı taraflarımızı onarmak hayat boyu mümkündür.

Aile için ili؛kiler ve ileti؛im tarzı, bireylerin psikolojik ve sosyal geli؛imi üzerinde oldukça büyük bir rol oynamaktadır. Yürümek, konu؛mak nasıl temel ya؛am becerileriyse duygularımızı tanımak, yِnetmeyi ِğrenmek ve sağlıklı ileti؛im kurmak da o derece hayati becerilerdir.

اocukluk çağında ailede ِğrendiğimiz aile içi ileti؛im becerileri, sağlıklı ili؛kilerin kurulması ve sürdürülebilmesi için oldukça kritik bir etkiye sahiptir.

Bu ileti؛imin kalitesi ise doğrudan aile üyelerinin duygusal zekâsı ile ili؛kilidir. Duygusal zekâ, akademik ya da entelektüel anlamda tanımlanan zekâdan (IQ) farklı olarak bireylerin kendi duygularını ve ba؛kalarının duygularını anlama, yِnetme ve bu duygulara uygun ؛ekilde tepki verme yeteneğidir. Duygusal zekâ konusunda doğu؛tan bir yetenek ve yatkınlığa i؛aret eden ara؛tırmalar olmakla birlikte çocukluk çağı ِğrenmelerimizle geli؛en ve artan bir yetenek olduğunu da sِyleyebiliriz.

Duygusal zekâ, Daniel Goleman’ın ara؛tırmaları ile 90’larda gündeme gelen ve popüler olan bir kavramdır. Duygusal zekâ, dِrt temel bile؛enden olu؛maktadır: Bunlar ِz farkındalık, ِz yِnetim, sosyal farkındalık ve ili؛ki yِnetimi becerileridir. ضz farkındalık, bireyin kendi duygularını anlama ve tanıma yeteneğidir. Bu beceri kolay gibi gِrünse de pratikte edinmek ve uygulamak için ciddi bir emek vermeyi gerektirmektedir. Pek çok insan “kِr nokta”ları sebebiyle kendi duygularını tanımlamakta ve ifade etmekte zorlanmakta, zaman zaman da inkâr yoluna gitmektedir.

ضz yِnetim, bu duyguların kontrol altına alınması ve uygun bir ؛ekilde ifade edilmesidir. Bu beceri de ebeveynlerin model olması ile ِğrenilebilecek bir beceridir. ضfkesini, kaygısını, üzüntüsünü yِnetmekte güçlük çeken ebeveynlerle büyüyen çocuklar için bu duygular ba؛ edilmesi güç içsel zorlanmalar olarak deneyimlenecektir. Bِyle bir ortamda büyüyen bireyler duyguları kar؛ısında kaygıya kapılabilir ve inkâr, rasyonalize etme, bastırma veya uygunsuz yolarla açığa vurma gibi savunma mekanizmalarına ba؛vurabilirler.

Sosyal farkındalık, ba؛kalarının duygularını anlama yeteneğini ifade eder. Pek çok insan yakın ili؛kilerinde kar؛ısındakinin duygularını, kendi korkuları, kaygıları ve geçmi؛ ko؛ullanmaları sebebiyle ve dü؛ük empati yüzünden algılamakta zorlanmaktadır.

İli؛ki yِnetimi ise bu duygulara uygun tepki verme ve etkili ileti؛im kurma kabiliyetidir. Aile içi ileti؛imde bu sayılan bile؛enlerin her biri, sağlıklı ili؛kilerin kurulmasında kritik ِneme sahiptir.

Aile içindeki ileti؛im, bir vücudun kan dola؛ım sistemi gibidir. Hayatiyeti ve tüm organların beslenmesini sağlamak bu sistemin i؛idir. Aile içi ileti؛im bireylerin birbirleriyle olan tüm etkile؛imlerini kapsar. İyi bir ileti؛im için sevgi temeli ؛arttır ama sadece sevmek yetmez. Emek ve sabır gerekir.

Sağlıklı bir aile içi ileti؛im, aile üyeleri arasında güven, anlayı؛, saygı ve dayanı؛mayı in؛a eder. Duygusal zekâ ise bu ileti؛imin kalitesini artırır. Duygusal zekâsı yüksek olan insanlar, duygularını daha iyi ifade ederler ve diğerlerinin duygularını anlamakta daha ba؛arılıdırlar. Bu beceriler sayesinde, aile içi çatı؛malar daha kolay çِzülür ve sağlıklı bir ileti؛im ortamı sağlanır.

Empati ve Anlayı؛

Empati, duygusal zekânın en ِnemli bile؛enlerinden biridir. Bu beceri, aile içi ileti؛imde oldukça ِnemli bir rol oynar. Empati, bir insanın ِtekinin duygularını anlama ve onunla ِzde؛im kurabilme yeteneğidir. Bir diğer deyi؛le empati, “ba؛kasının penceresinden o olarak bakabilmek”tir. Aile üyeleri birbirlerinin duygularını anladıklarında, daha derin bir bağ kurarlar. erneğin, bir çocuk okuldaki bir sorunla ilgili kaygı duyduğunda, ebeveyninin onu anlaması ve duygularını ِnemsemesi, çocuğun kendisini anla؛ılmı؛ hissetmesine ve güven duymasına yardımcı olur. Bu ve benzeri durumlarda (canım, çok endi؛eli gِrünüyorsun, kaygılanmı؛sın, üzgünsün gibi yansıtmalarla) çocuğun duygusunu aynalamak çocuğun duygusunu tanımasına yardımcı olur ve anla؛ılmı؛ hissetmesini sağlar. Bu ve benzer ِrneklerin ailede çoğaltılması hem çocuk hem de ebeveyn için olumlu bir ileti؛im iklimi sağlar.

اatı؛ma اِzümü

Birbirlerini sevip saysalar da tüm aile üyelerinin aynı ؛ekilde dü؛ünmesi ve ya؛aması her zaman mümkün değildir. İnsanın olduğu her yerde farklı dü؛ünceler, yakla؛ımlar ve fikirler de olacaktır. Bu farklılıklar zaman zaman küçük ya da büyük sürtü؛melere sebep olur. Bu sebeple aile içindeki çatı؛malar da bir yere kadar kaçınılmazdır. Ancak duygusal zekâsı yüksek bireyler, bu çatı؛maları daha sağlıklı bir ؛ekilde yِnetebilirler. Duygusal zekâ, bireylerin kendi duygularını ve ba؛kalarının duygularını anlamasına yardımcı olur. Bu sayede, çatı؛ma anında duygusal tepkilerini kontrol edebilir ve yapıcı bir ileti؛im kurabilirler. ضrneğin, bir aile üyesinin ya؛adığı sıkıntıyı ele؛tiri, yargılama, suçlama veya dı؛lama olmaksızın anlamak ve ona ؛efkatle yakla؛mak, çatı؛manın çِzümünde hayati bir ِnem ta؛ır. Bunun mümkün olabilmesi bunu ِzellikle ebeveynlerde gِrerek modellemeye bağlıdır. Sorun çِzümünde sakin, sabırlı ve ؛efkatli davranan ebeveynlerle büyüyen çocuklar taklit ve ِzde؛im yoluyla bu davranı؛ları ِğrenecek ve sorun çِzerken benzer sağlıklı mekanizmaları kullanacaklardır.

İleti؛imde Açıklık ve Güven

Duygusal zekâ, aile içindeki ileti؛imin açıklığını artırır. Aile üyeleri, duygularını açık bir ؛ekilde ifade edebildiklerinde, aralarındaki güven duygusu güçlenir, huzur iklimi sağlanır. Güven, sağlıklı bir aile dinamiği için olmazsa olmaz temel bir unsurdur. Duygusal zekâsı yüksek bireyler, açık ve samimi ileti؛im kurma becerisine sahiptirler. Bu durum, aile üyeleri arasında güvenin artmasına ve sağlıklı ili؛kilerin geli؛mesine katkı sağlar. Aksi hâlde savunmacı, ailesine dahi güçlü gِrünmeye çalı؛ırken doğallıktan uzakla؛an, kendisi olamayan, suni “persona”lar (maske) sِz konusu olur ki burada sağlıklı bir ileti؛imden sِz etmek mümkün değildir.

Duygusal Destek ve Bağlılık

Aile içindeki duygusal zekâ, bireylerin birbirlerine sağladığı duygusal desteği etkiler. Mutluluk üzerine yapılan ve me؛hur Harvard ara؛tırması (Waldinger, 1938 ba؛langıçlı) dâhil pek çok çalı؛ma, sosyal bağları güçlü olan insanların en mutlu insanlar olduğunu gِstermektedir. Mutluluk hususunda maddiyat, ba؛arı ya da statü gibi dünyevi unsurların değil de sağlıklı, güçlü sosyal bağların ِn plana çıkması, ailenin fıtri bir kurum olduğunu da bize hatırlatır.

Duygusal zekâsı yüksek insanlar, ba؛kalarına duygusal destek verme konusunda daha ba؛arılıdır. Açıktır ki bu desteği en çok hak edenler evvelemirde aile üyelerimizdir. Bu destek, aile üyeleri arasındaki bağlılığı artırır. Zira hayatın imtihanları bitmez. Bir aile üyesinin zor bir dِnemden geçtiği zamanlarda, diğer aile üyelerinin ona destek olmaları ailenin bütünlüğünü güçlendirir.

اocukların Duygusal Geli؛imi

Duygusal zekâ, sadece yeti؛kinler için değil çocuklar için de son derece ِnemlidir. Aile içindeki ileti؛im, çocukların duygusal geli؛iminde büyük bir rol oynar. Hem çocukların temel güven duygusu ve ki؛ilikleri bu sayede geli؛ir hem de modelledikleri duygusal zekâya dair becerilerini kendi ileriki hayatlarına ta؛ırlar. Ebeveynlerin duygusal zekâsı, çocukların kendi duygularını anlama ve yِnetme becerilerini doğrudan etkilemektedir. Bu terbiye sürecinde edindikleri deneyimler çocukların duygusal zekâlarını geli؛tirmelerine yardımcı olur ve evde, okulda, hayatta sağlıklı ili؛ki kurma becerilerini artırır.

Aile içi ileti؛imde duygusal zekânın ِnemi, tüm fertlerin duygusal ve sosyal geli؛imleri bakımından oldukça kritiktir. Duygusal zekâ, sağlıklı ili؛kilerin kurulmasına, olu؛an çatı؛maların çِzülmesine, güvenin tesisine ve aile içi duygusal desteğin sağlanmasına zemin hazırlar. Aile üyeleri arasındaki empati, anlayı؛ ve açıklık, sağlıklı ileti؛imin temelini olu؛turur. Duygusal zekâsı yüksek bireyler, hem kendi duygularını hem de ba؛kalarının duygularını daha iyi anlarlar, bu da aile içindeki ili؛kilerin güçlenmesine katkıda bulunur.

Hasılıkelam, aile içi ileti؛imde duygusal zeka, fertlerin ve dolayısıyla ailenin ve toplumun psikososyal sağlığı için kritik bir unsurdur. Duygusal zekâyı geli؛tirmek, sadece bireyler için değil tüm aile için faydalı ve elzemdir. Bu sebeple aile içindeki ileti؛imi güçlendirmek ve sağlıklı ili؛kiler kurmak için duygusal zekânın ِnemini unutmamak ve tıpkı okulları, müfredatları ve akademik eğitimi ِnemsediğimiz gibi bu alanı da ِnemseyerek bu konuda etkili çalı؛malar yapmamız gerekmektedir.

Dr. Rukiye Karaköse.

Klinik Psikolog, Psikoterapist

İNTERNET RADYOMUZ 24 SAAT YAYINDADIR.
Yükleme linklerini görebilmek için üye olmanız gerekmektedir. Üye Ol veya Giriş Yap

FANİ DUNYA FORUM HABERLER

Gönderen Konu: Aile İletişimde Duygusal Zekanın Önemi (Okunma sayısı 1139 defa)

fanidunya NET

Aile İletişimde Duygusal Zekanın Önemi

BENZER KONULAR