Gönderen Konu: Kardeş Kıskançlığı (Okunma sayısı 447 defa)

KOYLU · « : Temmuz 17, 2018, 10:26:25 ÖÖ »

Kardeş Kıskançlığı

Kıskançlık, her insanın fıtratında var olan doğal bir duygudur. Dolayısıyla kıskançlık anormal bir hale dönüşmediği sürece normal bir durumdur.

Kardeşler arası kıskançlık, anne-babaların en çok şikâyette bulunup yaka silktikleri bir konudur.

Aslında kardeşler arası kıskançlık normal düzeyinde ise bir sorun yoktur. Hatta küçük çatışmalara sebep olan bu olağan kıskançlıklar kardeşlere birçok şey öğretir.

Kardeşler arası kıskançlığı anormal hale getiren anne ve baba tutumlarıdır. 1

Yeni bir kardeşin gelmesi her şeyden önce eve yeni bir birey gelmesi demektir. Bu yeni birey evdeki dengeleri değiştirecek ve daha önemlisi çocuk tarafından rakip olarak algılanacaktır. Devamlı bakıma muhtaç, annenin tüm zamanını alan, bütün aile bireylerinin ilgisini çeken küçük yavrunun rakip olarak algılanması doğal karşılanmalıdır. Bu rakip, anne ve babayı çocuktan uzaklaştıran istenmeyen biridir. Sadece ev içindeki bireylerin değil misafirlerin dahi odak noktası olmuştur. Ona hediyeler gelmekte, devamlı ondan söz edilmektedir. 2

Ağabeylerinin Hz. Yusuf’u kuyuya atıp babalarına kurdun, kardeşlerini yediği yalanını söyleten, babaları Hz. Yakup’ un gözlerini kaybedecek kadar üzülmesine ve uzun yıllar evladından ayrı kalmasına sebep olan kıskançlıklarıdır. Bu kıskançlığının ileri dereceye ulaşmış halidir. Bu kıssa peygamber olan Hz. Yakup ve Hz. Yusuf için, içinde çok büyük hikmetlere haiz bir imtihandı. Ancak bizlere de “en güzel kıssa” olarak adlandırılan kıssadan hisseler ve ibretler düşmektedir. Kardeş kıskançlığı anormalleşirse hiç te hoşa gitmeyecek manzaralar ile sonuçlanabilir.

Kardeş Kıskançlığının Sebepleri

1) Kardeşler arası doğal kıskançlık anne babaların hatalı tutumlarıyla bir sorun halini alabilir. Genellikle ilk hata çocuğun ona bir kardeş geleceğine hazırlanmaması ile başlar. Hiçbir şeyden haberi olmayan çocuk, bir gün biri ile karşılaşmakta ve kendisine kardeşi olduğu söylenmektedir. Oysa daha gebelik sırasında çocuğa kardeşi olacağı bilgisi verilmeli ve çocuk bu duruma hazırlanmalıdır. 3

2) Yeni doğan bebeğin sevincini yaşayan aile bir an diğer çocuklarını unutabilir. Ancak çocuk ne olup bittiğini dikkatle izlemektedir. İlginin yeni doğan bebeğe kaydığının farkındadır. Kendisinin de orada olduğunu ispatlama çabası ile birkaç farklı davranış biçimi aile tarafından tepki ile karşılanırsa çocuk, artık sevilmediği düşüncesine kapılabilir. 4

3) Yapmacıklık: Bazı anne babalar; “Biz seni ondan daha fazla seviyoruz.” gibi sözler söylerler. Ancak çocuğun istediği daha fazla sevilmek değil sadece sevilmektir. Önemli olan eski sevgisini kaybetmediğini hissetmesidir. 5

4) Doğal olmamak: Ebeveynin doğal olmayan tavırları da kardeş kıskançlığına sebep olabilir. Örneğin; kardeşi dünyaya gelen bir çocuğun annesi hastaneden gelirken yanında bir hediye ile gelir ve “Bunu sana kardeşin hediye olarak getirdi.” derse, çocuk kardeşinin hediye getiremeyeceğini bilecek yaşta ise bu duruma şaşırır. Kaygılanır ve anne babaya güveni sarsılır. Kardeş kıskançlığına sebep olmak istemeyen ebeveynler gerçekçi ve doğal olmalıdırlar. Yapmacık tavırlar çocuğu kaygılandırır, kaygı kıskançlığa sebep olur. 6

5) Yaş Farkı: Çocuklar arası yaş farkı kıskançlıkta rol oynayan faktörlerdendir. Bir çocuk, üç yaşındayken yeni kardeşi olursa muhtemel ki iki kardeş arasında kıskançlık yaşanır. Zira üç yaşındaki bir çocuk “benmerkezci”dir. Paylaşmayı sevmez. Dikkatlerin başka birinin üzerinde yoğunlaşmasından hoşnut olmaz. 7

6) Kardeşler arası eşitlik: Asıl olan çocuklara eşit değil adaletli davranmaktır. Zira her çocuk, diğerinden farklı fıtratta yaratıldığı gibi dünyaya önce ve sonra gelişleri de farklıdır. Ayırt etmeden, ikisine de aynı muamelede bulunmak; birini diğerine karşı ezmek demektir. 8

7) Benzetme (Kıyas) : Bir kardeşin, aileden birine benzetiliyor olması ve bunun dile getirilmesi, diğer kardeşin kendisini dışlanmış hissetmesine sebep olabilir. Bu histe kıskançlığın tetikleyicisidir. 9

Adaletsizlik: Mesela çarşıdan çocuklarınıza hediye almayı planladınız. Aynı yaştaki iki erkek çocuğa aynı hediyeyi aldınız. Acaba bu doğru mu?

Çocuklardan biri sosyal yönü ağır basan oyuncakları, diğeri matematiksel oyunları seviyorsa biri sevinip diğeri kenara çekilerek “Zaten en güzel oyuncağı hep kardeşime alıyorsunuz…” diyebilir. Çünkü onun farklı yönü düşünülmediğinden böyle davranır. 10

Anne Baba Ne Yapmalı

Yeni doğan kardeşini kıskanan bir çocuk, eğer anne babanın dengeli ve olumlu tutumu devam ederse kısa süre içinde yeni duruma uyum sağlar. Anne ve baba bu durumda çocuğu kıskandıracak tutumlardan kaçınmalıdır. 11

Anne baba tedirgin olsa bile doğal davranır, çocuğun kaygılı davranışlarını sükûnetle karşılarsa çocukta kaygıların yersiz olduğu izlenimini uyandırır. Yani çocuk her şeyin yolunda olduğunu düşünmeye başlarsa kıskançlık oluşmadan önlenmiş olur. Mesela yeni kardeşi olan bir abi için anne baba istifini bozmadan hem onu hem kardeşini severse çocuk normalleşir. Asıl olan çocuğun anne, baba ve evdeki diğer bireylerin sevgisini kaybedeceğine dair kaygılanmamasıdır.12

Kardeşler Arası Çatışmalar Bazen Faydalıdır

Kardeşler itişip kakışırken birbirlerinin sınırlarını test ederler. Bu da onlara kendi özgürlük sınırlarının nereye kadar olduğunun tecrübesini kazandırır. Bu, yetişkinlik yılları için önemli bir artı değer olur. 13

Çocuksu çatışmalar iletişim yeteneklerini geliştirdiği gibi, problem çözme becerilerini de arttırır. Çocuklar kavga etse de kin tutmazlar. Böylece kavganın kindarlık olmayacağının tecrübesini elde ederler.

Çocukluğunda hiç çatışmamış, kavga etmemiş kişiler, yetişkinlik yıllarında yaşayacakları çatışmaları oldukça abartır, duygularını tekrar toparlamakta oldukça zorluk çekerler. 14

Paylaşmayı, sabrı, beklemeyi kardeşler birbiriyle çatışarak öğrenir. 15

Kardeş Kavgalarında Ne Zaman Müdahale Edilmelidir

Kavgalardaki sınır; çocuklardan birinin sinmesi, ezilmesi ve kendini savunamaz hale gelmesi halini alıyorsa, burada müdahale edilmelidir. Aşağılama, küçük düşürme, alaya alma gibi davranışlar müdahaleyi gerektirir, asla taviz verilmemelidir. 16

Müdahale Nasıl Olmalıdır?

Anne baba çocukları arasındaki her anlaşmazlıkta hakem rolünü üstlenmemelidir. Sınırların aşıldığı düşünülürse krize müdahale edilmelidir. Özellikle küçük çocuk ağlayarak annenin duygusallığını kullanmaya çalışır. O zaman büyüğe “Sen büyüksün” denilerek yüklenilmesi hatalı bir tutumdur. Küçük çocuk bunu kullanabilir. 17

Ender durumlar hariç anne baba taraf olmamalıdır. 18

Eğer sözel bir aşağılama, argo veya küfür varsa; asla taviz vermeden “Kardeşinle bu şekilde konuşman doğru değil.” denilerek durum net ifade edilmelidir.

Burada ses tonu baskıcı değil kararlı tonda ve vurgulayıcı olmalıdır. Bu kararlılığı vücut dili de desteklemelidir.

Çocuğun yüzüne parmak sallayarak değil, eller göğüs hizasında kelebek şeklinde bağlanarak ifade edilmelidir. Ebeveynin bu duruşu “Bu konuda diyaloğa kapalıyım, itirazsız bu davranışı yapmanı istiyorum.” şeklinde algılanır. 19

Eğer kavga fiziksel bir şekle dönüşmüşse, ebeveynler aralarında olacak şekilde sakinleşmeleri için çocuklar bir yere oturtulmalıdır. Sözel olarak hala atışıyorlarsa içinde aşağılama olmadıkça müdahale etmemeli, kızmalarına izin verilmelidir. Çocukların tartışması bittikten sonra “Evet öğrenmek istiyorum ne oldu burada?” diye sorularak başlanılır.

İkisi ayı anda konuşursa kendini ifadede zorlanan çocuğa izin verilir. Diğerine; “Bir dakika! Önce kardeşini dinlemek istiyorum. Sonra seni dinleyeceğim” diyerek el ile de “Dur” işareti gösterilir. Kardeşinin konuşması tamamlanınca “Şimdi sen anlat” denilir.

Burada dikkat edilecek nokta, bir kardeşin anlattığı olayı, diğerine dönüp “Öyle mi sen mi başlattın?” gibi sorguya dönüştürmeden devam etmektir. 20

Kardeş kavgasında asıl olan şey doğru veya yanlışın kimde olduğunu bulmak değil, hangi davranışta olduğuna karar vermektir. Anne baba yol gösterici olmalıdır. Bu yol göstericilikten sonra da tartışmadaki güzel davranışları varsa onlardan da bahsedilmelidir. Örneğin; “Kardeşin sana tükürdüğü halde sen tükürmedin, bu güzel bir davranış. Aferin Ahmet.” diyerek doğru davranışlara vurgu yapılmalıdır. 21

Velhamdûlillahi Rabbil Âlemin.

-------------------------------------------------------------

1. Adem Güneş, Çocuk Neyi Neden Yapar?, Nesil Yayınları

2. Prof. Dr. Mücahit Öztürk, Anne Baba ve Eğitimciler İçin Çocuk Psikiyatrisi, Uçurtma Yayınları

3. Prof. Dr. Mücahit Öztürk, Anne Baba ve Eğitimciler İçin Çocuk Psikiyatrisi, Uçurtma Yayınları

4. Prof. Dr. Mücahit Öztürk, Anne Baba ve Eğitimciler İçin Çocuk Psikiyatrisi, Uçurtma Yayınları
5. A.g.e

6. Adem Güneş, Çocuk Neyi Neden Yapar?, Nesil Yayınları

7. A.g.e

8. A.g.e

9. A.g.e

10. Adem Güneş, Çocuk Eğitiminde Doğru Bilinen Yanlışlar, Timaş Yayınları

11. Prof. Dr. Mücahit Öztürk, Anne Baba ve Eğitimciler İçin Çocuk Psikiyatrisi, Uçurtma Yayınları

12. Adem Güneş, Çocuk Neyi Neden Yapar?, Nesil Yayınları

13. A.g.e

FANİ DUNYA FORUM HABERLER

Gönderen Konu: Kardeş Kıskançlığı (Okunma sayısı 447 defa)

KOYLU

Kardeş Kıskançlığı

BENZER KONULAR