Çocuğunuz, Kardeşini Kıskanıyor Mu
Kıskançlık; kişinin, kendisine yönelen sevgiyi bir başkasıyla paylaşmaya katlanamamasıdır.
Daha çok, beklenen sevgi ve şefkat eksikliğine karşı geliştirilen kızma dürtüsüdür kıskançlık. İnsanlık tarihindeki ilk cinayetin, kardeş kıskançlığı yüzünden işlendiğini hatırlayacak olursak, meseleyi ciddiye almamız gerektiğini fark etmiş oluruz. Çocuklarda daha yoğun bir biçimde görülürken, yetişkinlik döneminde de görülmeye devam eder. Çocukların kendi kardeşlerini kıskanması çok doğal ve normalken, kontrol altına alınıp hafifletilmez ise ileriki yaşlarda çok ciddi bir probleme dönüşebilir.
Kardeşini kıskanmayan çocuk yoktur. Önce bunu anlayıp kabul etmiş olursak, kıskançlığı kaldırmak için gösterdiğimiz çabanın bir işe yaramayacağını ve ters tepebileceğini de anlamış oluruz. Kardeş kıskançlığı, doğal bir duygudur. Şiddeti, dışa vurumu ve tepkileri her çocukta farklı yoğunluklarda görülebilir.
Kardeş kıskançlığının nedenleri
Kardeş kıskançlığının temelinde anne babayı bir başkasıyla paylaşamama yatar. Çocuk kardeşinin doğumuna kadar sadece kendisine gösterilen ilgi ve sevgiyi kaybetmekten ya da bu ilgi ve sevgiyi bir başkasıyla paylaşmak zorunda kalmaktan üzüntü duyar. Güvensizlik duyguları, anne babaya kızgınlık ve gücenme yaşar. Çocuk kendini yalnız hissetmeye başlar.
Annenin hamileliğinin son dönemlerinde ağırlaşmaya başlamasıyla yorgun ve isteksiz oluşu, çocuğu kucağına almayışı çocukta sevilmediği duygusunu daha kardeşi gelmeden düşündürmeye başlar.
Anne babanın tutumları
Yine anne babanın yeni gelecek çocuk için hazırlık yapması çocuğun duyduğu kıskançlığı pekiştirir. Anne babanın çocuğa karşı tutumlarının farklılaşması ve çocuğun duyduğu kıskançlığın hoş görülmeyişiyle çocuğun kıskançlık, öfke ve üzüntü duyguları daha da artar. Bebeğin bakıma muhtaç oluşunu büyük çocuk anlamakta güçlük çeker, annenin onu daha çok sevdiği için ilgilendiğine inanır.
Cinsiyet ayrımı
Bebeği görmeye gelen ziyaretçiler çocuğu rahatsız eder, kıskançlığı pekiştirir. Kardeşin cinsiyetine göre de çocuğun duyguları farklılaşabilir.
Çocuk erkek, doğan kardeş kız ise anne - babanın sırf kız olduğu için onu daha çok sevdiklerini düşünür. Gelen kardeş de erkek ise ikinci bir erkeğe neden gerek duyulduğunu anlamaz.
Özellikle anne babanın çocuğun cinsiyetine ilişkin tercihlerinin olduğu durumlarda çocukta bu duygu daha çok görülebilir.
Kıskançlığın belirtileri
Çocuk daha annenin hamileliğinde bu duyguyu yaşamaya başlar. Kardeşinin ondan daha çok sevileceği korkusunu duymaya ve bu nedenle annesinden daha çok ilgi ve sevgi beklemeye başlar. Huysuzlaşır, inatlaşır, annenin peşinden ayrılmaz, anne babaya ihtiyacı olmasa da sürekli bir şeyler istemeye başlar.
Kardeş kıskançlığı yaşayan çocukta üzüntü, küçük düşme korkusu, can sıkıntısı, öfke, nefret ve intikam alma düşünceleri oluşur. Çocuk kendisine acır ve durumundan derin bir üzüntü duyar.
Çocuk o güne kadar evde kendisi ilgi ve sevgi odağıyken birden ikinci plana itilmiş gibidir. Artık anne babasının ve diğer yakınlarının sevgi ve ilgisini kardeşiyle paylaşmak durumundadır. Sevilmediği düşüncesiyle anneden tamamen uzaklaşır, içe kapanır, yemek yememeye ve zayıflamaya başlayabilir.
Evden ayrılmayı reddetmeyle birlikte (Örn: okula gitmek istememe) baş ağrısı, mide bulantısı gibi belirtiler, huzursuzluk, isteksizlik ve diğer stres belirtileri sık sık gözlenebilir.
Bazı çocuklar kıskançlık duygularını açıkça ortaya koyarak kardeşine vurma, onun oyuncağını kırma, "ondan nefret ediyorum" deme gibi davranışlar gösterirken bazıları da bu duygularını bastırır ve aşırı sevgi gösterir, bu davranışın altında çoğu zaman ana-babanın sevgisini kaybetme, tepki görme korkusu yatar.
Kardeş düşmanlığından doğan düşmanlık bazen kardeşe değil, anneye yönelir. Çocuk annenin sözünü dinlememeye evde sürekli problem çıkarmaya başlar. Çeşitli bahanelerle ilgiyi üzerine çekmeye çalışır.
Bazı çocuklar duyduğu kıskançlığı, kardeşine vurma, onun oyuncağını kırma, ondan nefret ettiğini söyleme gibi saldırgan davranışlarla açıkça ortaya koyarken bazı çocuklar bu duygularını bastırır, kardeşlerine aşırı sevgi gösterisinde bulunurlar. Kendilerine ya da eşyalara yönelik saldırgan davranışlarda bulunabilirler.
Kardeş kıskançlığıyla birlikte okula giden ya da okula yeni başlayacak çocuklarda okul korkusu görülür. Çocuk kardeşiyle annesini baş başa bırakıp okula gitmek istemez. Evde kalmak için başının ağrıdığı, karnının ağrıdığı, ateşinin olduğu gibi bahaneler üretir.
Doğumdan sonra alınacak önlemler
Anne bebekle ilgilenirken, büyük çocuğu tamamen ilgiden mahrum etmemelidir. Çocuğun yanında bebeğe aşırı sevgi gösteriminden kaçınılmalıdır.
Gelen misafirler daha çok bebekle ilgilenirler, gerekirse büyük çocukla ilgilenmeleri için uyarılmalıdırlar.
Bebekten dolayı, çocuğa sert tepkide bulunmaktan kaçınılmalıdır. Sözgelimi bebeğin uyuduğu bir anda gürültü yaptığı için büyük çocuk, kesinlikle cezalandırılmamalıdır. Bebeğe zarar verir endişesiyle çocuk, sürekli olarak bebekten uzaklaştırılmamalı, zarar verecek davranışlar gösterdiğinde sakin bir dille uyarılmalıdır. Kesinlikle kardeşler arasında kıyaslamalar yapılmamalıdır. Allah, herkesi ayrı bir yetenekte ve ilgide yaratmıştır.
Bebeğin bakımı ile ilgili işlerde büyük kardeşin yardımı alınmalıdır. Bu tür yaklaşımlar, çocukta kıskançlık yerine koruyuculuk duygusunu geliştirir.
Büyük kardeşe kıskançlık gösterdiği için, kötü bir çocuk olmadığı söylenmelidir. Büyük kardeş kıskanmasın diye onun yanında, bebeği sevmiyormuş gibi konuşmak da doğru değildir.
Kısaca, çocuğun evdeki durumu, doğumdan önce nasılsa doğumdan sonra da öyle olmalıdır. Hayatında herhangi bir kısıtlanma olmamalıdır.
Çocuklarda 2 yaşında başlar
Kardeşini kıskanma duygusu, çocuklarda iki yaş civarında başlar. Çocuk bu yaş döneminde, herkesin kendisinden daha iyi olduğunu ve kendisinin herkesten daha az sevildiğini düşünmeye başlar. Zaman zaman kendisinin istenmediğini bile düşünecek duruma gelebilir.
FANİ DUNYA FORUM HABERLER
