ÇOCUKLARA AHLAKİ DEĞERLERİ KAZANDIRMADA SEVGİNİN ROLÜ
Çocuk sevgisi Allah Teâlâ’nın nezdinden bir lütuftur. Öyle ki, “Ey Musa, sevilmen ve benim nezdimde yetiştirilmen için sana kendimden sevgi verdim.” (Taha, 20/49.) ayet-i kerimesi çocuk sevgisinin Allah sevgisinin bir parçası olduğuna işaret etmektedir. Ayrıca dünyadan çeşitli güzelliklerin toplandığı yer olan ahiret ve cennet hayatında da, çocukların varlığından bahsedilmekte ve bu çocuklar “saçılmış incilere” benzetilmektedir. (Âl-i-İmran, 3/14.)
Kur’an-ı Kerim, anne ve babaların evlatlarına karşı yaratılıştan ve içten gelen bir sevgi ve şefkat beslediklerini belirtmektedir. Bu durum bazı ayetlerde çocuk kelimesi yerine, gözbebeği manasına gelen “Kurratu a’yın” (Furkan, 25/4; Kasas, 28/9.) tabirinin kullanılmasından da anlaşılmaktadır. Aynı zamanda Kur’an-ı Kerim’de Hz. Yusuf (a.s.)’un kaybolmasından ötürü, babası Hz. Yakup (a.s.)’un çocuğuna karşı duyduğu şefkat ve hasretten dolayı ağlayarak kör olması, bu sevgi ve şefkatin ne derece kuvvetli olduğuna bir delildir. (Yusuf, 12/84, 86.)
Eğitimde de “sevgi” vazgeçilmez bir unsurdur. Çocuğun etrafındaki şahıslara güvenebilmesi ve kendi kabiliyetini sergileyebilmesi için sevgi atmosferi içerisinde olmasının gerekliliği bilinen bir gerçektir. Kur’an-ı Kerim’de çocukların konu olduğu ayetlere bakıldığında “sevgi” unsurunu açıkça görmekteyiz. Çocuklarla kurulan diyaloglarda ve ilişkilerde sevginin ve sevgi ifade eden kelimelerin, ön planda ele alındığını kolaylıkla fark etmekteyiz.
Kur’an-ı Kerim'de sevgi ile ilgili ayetleri incelediğimiz zaman Hz. Lokman Hz. Nuh, Hz. Yakup, Hz. İbrahim (a.s.)’in oğullarına, “yavrucuğum”, “oğulcuğum” anlamlarına gelen “büneyye” kelimesiyle hitap ettiklerini görmekteyiz.
Bütün bu ayetlerden anlamaktayız ki, Kur’an-ı Kerim, çocuğa sevgi, şefkat ve merhamet gösterilmesi konusunda bizlere yol göstermektedir. Çocuklarla kuracağımız diyaloglarda, içten ve samimi duygular içerisinde olmamız, onların sosyal ve duygusal gelişmelerine ışık tutucu davranış içerisinde bulunmamız gerekmektedir.
Allah Rasulü Hz. Muhammed (s.a.s.) de çocuklara çok özel ilgi göstermiştir. Kur’an’ın ifadesiyle; “Âlemlere rahmet olarak gönderilen” (Enbiya, 21/107.) Hz. Peygamber’in çocukları sevmede bizlere örnek olması gayet tabiidir. O, önce kız erkek ayrımını ortadan kaldırmış, çocuklara eşit davranılmasını ve sevgi şefkat gösterilmesini emretmiştir. Çocuklarına veya ailesine karşı insanların en şefkatlisi olan Hz. Peygamber, torunları Ha-san ve Hüseyin’i öpmesini
yadırgayan bir bedeviye “Kalbinden Allah merhameti söküp almışsa ben ne yapabilirim?” (Buhari, Edeb, 18.) buyurarak, çocukları sevmeyen insanların merhametten uzak olduğunu ve başkalarının yanında bile gerektiğinde çocukların öpülebileceğini ifade etmiştir.
Oğlu İbrahim’in ölümü üzerine ağlayan zaman zaman torunlarını bağrına basıp onlar için dua eden Hz. Peygamber, bu engin sevgi ve şefkati diğer çocuklar için de göstermiştir. Öte yandan Hz. Peygamber bir gün, Zeynep’ten olma kız torunu Ümame yanında olduğu hâlde mescide gelmiş namaza durmuştu. Başını secdeye koyunca çocuk koşarak gelip sırtına bindi,
şefkat kaynağı Yüce Peygamber, namazın geri kalan kısmını çocukla tamamladı. Bu arada kalktıkça düşmesin diye onu bir eliyle omuzunda tutuyor, secde ettikçe yere bırakıyordu.
Namazın huşu ile kılınması ve namazda başka şeyle meşgul olunmaması yönünde çeşitli ikazlarda bulunan (Buhari, Ezan, 88.) Hz. Peygamber’den, çocuklarla ilgili gelen bu ve benzeri rivayetler, özellikle gelişme çağında bulunan çocuklara gösterilmesi gereken sevgi, anlayış ve ilginin boyutlarını ifade eder. Buna rağmen günümüzde bazı Müslümanların, “Huzurum bozuluyor” diye namaz kılacağı vakit çocuklardan uzaklaşmayı tercih etmesini anlamak mümkün değildir.
Diğer yandan annesinin çocuğuna gösterdiği sevgi ve şefkati takdir eden Hz. Peygamber’in “Uzun kıldırmak niyetiyle namaza dururum” derken, “Bir çocuk ağlaması işitince, annesine sıkıntı vermesin diye kısa keserim” (Buhari, Ezan, 65.) buyurmaları ne kadar dikkat çekici ve çocuklara verilen değerin ne güzel bir örneğidir.
Hz. Peygamberin: “...Müslümanların büyüklerine hürmet ve küçüklerine merhamet et.” dediğini, “Selam üzerinize olsun ey çocuklar” şeklinde çocuklara selam verdiğini, “Küçüklere şefkatli ve merhametli davranmayan, büyüklerimizin hakkını tanımayan, kıymetini bilmeyen kimse bizden değildir.” (Ebu Davud, Selam, 4/4, 352.) sözleriyle de çocuklara olan sevgisini dile getirdiğini görmekteyiz.
Yine zaman zaman Hz. Peygamber’in, torunları, Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin (r.a.)’i bağrına basıp öptüğünü, onlara dua ettiğini, başka çocuklara da aynı şekilde davrandığını, çocukları omuzunda taşıdığını ve onlarla şakalaştığını da (Buhari, İlim, 18.) hadis kaynaklarında görmekteyiz. Bütün bu davranışlar çocuklara karşı duyulan sevgi ve şefkatin bir ifadesidir. Çocukların ruh dünyalarına hitap eden bu davranışlarından dolayı, Hz. Peygamber’in sünnetinde çocuk sevgisinin önemli yeri olduğunu anlamaktayız.
Çocukları sevmenin yanı sıra onlara Allah’ı tanıtma ve sevdirmenin, Hz. Peygamber’in ailesi, yakınları, ashabı ve benzeri İslam büyüklerini de anlatmanın hedeflendiğini aşağıdaki hadisten anlamaktayız: “Çocuklarınızı şu üç haslet üzere yetiştirin; Hz. Peygamber’i sevmek, onun ev halkını, dost ve yakın arkadaşlarını sevmek ve Kur’an okumak...”
Sevgi ve şefkat görmeyen çocuklar çoğu kısa zamanda canlılıklarını kaybederler. Ama sevgi ve şefkat içinde büyüyen çocuklar, sağlığı koruma ve gıda bakımından kısmen yoksun olsalar bile, gene kuvvetli ve sağlıklı olarak yetişirler. Başkalarının himayesi altında bulunma, büyüklerden sevgi ve şefkat görme duygusu çocukta bulunan yegâne duygu değildir. Bir bahçede bulunan çiçekler veya bir tarlada bulunan yabani otlar nasıl hep bir arada büyüyüp gelişirse, çocukta da birçok duygular olup bunlar birlikte büyüyüp, gelişirler. Bütün bu duygular, insanda din bilincinin gelişmesinde ayrı ayrı rol oynarlar, fakat başkalarının himayesine, sevgi ve şefkatine muhtaç olma duygusu insanların dinsel yaşayışında çok önemli bir yer tutar. Bu gerçek genetik olarak da açıklığa kavuşmuş bulunmaktadır.
Ebeveynlerin çocukların, bedensel ihtiyaçları kadar, psikolojik ihtiyaçlarını da düşünmeleri, temas duygusunu dikkatle ve sık kullanmaları gerekir. Bebek anne sütü ile besleniyorsa, psikolojik ihtiyacı olan sevgi ve güven emzirme sırasındaki temas durumunda verilmektedir.
Sevgi ve şefkat, kendini güven içinde hissetme, bağımsızlık, ilgi gibi çocuğun ihtiyaçlarının en iyi tatmin edileceği yer aile yuvası, bu ihtiyaçları en doyurucu bir şekilde tatmin edecek olan da öncelikle annesidir.
Emzirilmeye ve sevgiye ihtiyaç hissettiği zaman bu ihtiyacı giderilmeyen ve sonunda sevgisiz kalan çocuk, ileride sevgi ve şefkat göstermesi gerektiği zaman, ya çok acımasızca davranışlar sergiler ya da hastalık derecesinde merhametli olur. Her şeyden önce insan, ancak sevildikten sonra sevebilmektedir. Çocukluğunda yeterli sevgiyi görmeyen insanların başkalarını sevmekte de çok zorluk çekeceği aşikârdır.
Bütün bunlar göz önüne alındığında çocuğun kişilik yapısının oluşması, gelişmesi ve sosyal intibakında aile eğitimini ve özellikle de sevgiye dayalı olumlu bir ana baba çocuk ilişkisinin büyük önemi vardır. Bu sebeple, “Eğer kötü anne ve babalar olmasaydı, kötü çocuklar da olmazdı.” denmiştir. (Bayraktar, M. Faruk, Eğitim ve Öğretimin Esasları, sh.130.)
FANİ DUNYA FORUM HABERLER
