Gönderen Konu: Ekran Zorbalığı (Okunma sayısı 558 defa)

fanidunya NET · « : Ocak 18, 2024, 09:29:30 ÖÖ »

Ekran Zorbalığı

Çocuk ve ergenlerin fiziksel, duygusal, cinsel olarak yaşıtları tarafından maruz kaldıkları rahatsız edici her türlü kötü davranışa akran zorbalığı denir.

Bu durumu; fiziksel şiddet uygulama, korkutma, tehdit etme, isim takma, alay etme, dalga geçme, aşağılama, cinsel söz ve eylemler olarak da başlıklandırabiliriz. Çocuklar arasındaki saldırganlık bizlere çok basit görünebilir. Fakat zamanla bu saldırganlık karmaşıklaşır ve akran zorbalığı dediğimiz hâle bürünür. Zorbalık yapan, tek bir çocuk olabileceği gibi bir grup da olabilir. Grup olduğunda çocuk daha zor anlar yaşar ve ruhsal olarak daha fazla etkilenir. Zorbalar ve kurbanlar ile ilgili en önemli çalışma İsveç’te yürütülmüş; bu çalışma ilkokul çocuklarının % 9 gibi yüksek bir oranının düzenli olarak kurban, % 7’sinin de zorba olarak adlandırıldığını göstermiştir. Diğer ülkelerde yürütülen çalışmalar da bu oranları doğrulamaktadır.

Psikoterapi kliniklerine yüksek oranda akran istismarı/zorbalığı şikâyetleriyle başvuruluyor. Araştırmalar, akran zorbalığının daha çok 10 ile 17 yaş arasındaki çocuklarımızı etkilediğini gösteriyor.

Acımasız ebeveynler acımasız çocuklar yetiştirir. Son zamanlardaki çeşitli araştırmalar, katı ebeveynlik stilleri ile çocukların hem bir zorba olma hem de zorbalığa uğrama olasılığı arasındaki ilişkiyi onaylıyor. Bazı araştırmalar ayrıca daha şaşırtıcı bir ilişkiyi de gösteriyor; serbest ya da ihmalkâr ebeveynlik de zorba çocuklara yol açabiliyor.

Washington ve Arizona Devlet Üniversitelerindeki araştırmacılar, 419 üniversite öğrencisi üzerinde geriye dönük bir araştırma yürüttü. Sıcak ve ilgili olan, aynı zamanda çocuklarının güvenliği hatırına kurallar koyan ebeveynlerin çocuklarının daha az zorbalığa uğradığı gerçeğine ulaştı.

Yine başka bir araştırma sonuçlarına göre, serbest ve otoriter (katı-sert) ebeveynlik stillerinin ikisi de diğer çocuklara zorbalık yapma ile pozitif yönden ilişkiliydi. Her iki yaklaşım da kurallara ve diğerlerinin haklarına saygı eksikliği ile sonuçlanabilir. Zorbalıktaki ebeveyn etkisi üzerine olan çoğu araştırma, ebeveynlerin, özünde çocuklarının zorbalık davranışına model oldukları sert, cezalandırıcı ebeveynlik stillerine odaklanmıştır.

Bir çocuğun, akranına böyle bir kötülüğü yapması, onun ruhsal bir sıkıntısının olduğunu gösteriyor. İspatlamak istediği şey zorba olmanın popüler olmak, itibarını artırmak ve saygı görmek için iyi bir yol olduğunu düşünmesi olabilir.

Aşırı sert ve aşırı serbest ebeveynler zorbalar yetiştiriyor. Aileler ılımlı ve destekleyici tarzda bir ebeveynliği tercih etmelidir. En iyi ebeveynlik taktiği, muhtemelen disiplin ve tutum spektrumunun ortasına denk geliyor. Araştırmalar gösteriyor ki zorbalığa maruz kalma ve bir zorba hâline gelmeye karşı koruyucu faktör; kontrol edici ya da aşırı derecede serbest olmak yerine, uygun seviyede otonomiyi de içinde barındıran kolaylaştırıcı ebeveyn tutumudur.

Zorba ve Zorbalığa Karşı Neler Yapılabilir?Okullarda görülen zorbalık bu çocukların kendi özellikleri, içinde büyüdükleri aile ortamı ve bu olayların yaşandığı sosyal ortamın bir sonucu olarak düşünülmesi gereken karmaşık bir olaydır. Çocuğa aile ve okul güven vermeli, onun yanında olduklarını hissettirmelidir. Arkadaşları tarafından kötü davranıldığını söyleyen her çocuk çok ciddiye alınmalıdır. Kendisine inanılmadığını düşünen çocuk içine kapanır ve zorbalığa daha çok maruz kalır. Okuldan, öğrencilerden bilgi alınmalı, aileler okulla görüşmeye gitmeli ve zorba davranışın durdurulması için önlem alınmalıdır. Çocuk okulunu değiştirmek istiyorsa akran zorbalığı muhakkak incelenmelidir.

Eğer zorbalık okulda grup hâlinde yapılıyorsa bu grup mutlaka dağıtılmalı, gerekirse çocukların okulları değiştirilmelidir. Akran zorbalığı gözden kaçırılabilen bir durumdur. Bu yüzden aileler çocuğun dediklerini önemsemelidir.

Hem zorba hem de zorbalığa maruz kalan çocuk için ruhsal tedaviye gerek vardır. Çocuk gelişimi bilimi en az saldırgan çocuklara müdahale etmek kadar, kurban rolünü benimseyen çocukların da davranışlarını değiştirmeyi amaçlar. Akran zorbalığına maruz kalan her çocuk bundan ruhsal olarak etkilenir. Etkinin derecesi çocuğun ruhsal özellikleri, maruz kalınan süre, zorbalığın çeşidi ve şiddetiyle belirlenir. Hassas, naif, kaygılı, depresif çocuklar daha çok etkilenirler. Buna maruz kalan çocuklarda uyum bozuklukları, kaygı bozuklukları, depresyon, öğrenme/dikkat sorunları, akademik başarısızlıklar, okul fobisi gelişebilir.

Zorbalık yapan çocuğun kesinlikle bir ruhsal sorunu vardır. Genelde dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, dürtü kontrol bozukluğu, karşıt gelme ve davranış bozukluğu tespit edilir. Bunlara empati yoksunluğu eşlik eder. Terapilerde empati duygusu üzerine çalışmak gerekir. Kurban çocuk için de terapide kendini koruma, sosyal iletişim becerileri ve öz güven üzerine muhakkak çalışılmalıdır. Tedavi sürecinde zorba ve kurban çocuğun aile dinamikleri ve ebeveynlik tutumları üzerine de çalışılmalı ve ailelerdeki risk faktörleri uzman tarafından ele alınmalıdır.

Tedavi sürecinde aile, çocuğu ciddiye almalı ve onun yanında olduğunu hissettirmelidir. Çocuğun öğretmeni ve okulu ile iş birliği yapmak gerekir.

Zorba davranışın durdurulması için önlem alınmalıdır. Kurban çocuk kendini suçlu hissedebilir ve ailesinin kendini suçlayacağından da korkabilir.

Zorbalığı durdurmak, çocuğu sevgi ve güven ile desteklemek, güç kazanması için sabırla klinik desteğe devam etmek gerekir. Ruh sağlığının tekrar yerine gelmesi için kurban çocuk ile ailenin daha çok ve kaliteli zaman geçirmesi önemlidir. Bu süreçte ders başarısı çok önemsenmemelidir.

Sevgi görmeyen çocuk zorbalığa meyyal olur. Araştırmalar ve klinik gözlemlerimiz zorba davranışlarının gelişiminde önemli dört etkenden bahsediyor:

- Anne babanın 0-3 yaş döneminde çocuğu ile duygusal bağ kuramaması, ihmalkâr olması ve sıcaklık göstermemesi.

- Anne babanın çocuğun 0-7 yaş döneminde saldırgan davranışlara belirgin ve belli bir sınır çizememesi, çocuğun öfke krizlerini iyi yönetememesi

- Anne babanın fiziksel cezalara başvurması, yani çocuğunu dövmesi, hakkını şiddet ile arayıp sorunlarını şiddet ile çözmeye çalışarak çocuğuna olumsuz model olması

- Çocuğun zor ve tepkisel bir mizaca sahip olması

Çocuklar büyürken saldırgan davranışlarında bazı roller benimserler. Zorba (fail), kurban, zorbanın yardımcısı, kışkırtıcı seyirci, tarafsız seyirci, kurbanın koruyucusu gibi. Çocukların saldırgan davranışlarda benimsediği rolleri kişilik özelliklerini belirler. Örneğin utangaç çocuklar genelde tarafsız seyirci olurlar, duygusal dengesizlikler yaşayan çocuklar ise daha çok kışkırtıcı seyirci ya da failin, zorbanın yardımcısı olurlar. Her çocuk akran zorbalığına maruz kalabilir fakat kaygılı, pasif, hassas olmak, öz güven eksikliği, asosyal olmak daha çok kurban olan çocukların ortak özelliklerindendir. Erkek çocuklarda kurbanlar, genellikle akranlarından daha ufak tefek ve güçsüz olurlar. Kız ve erkek kurbanlar girişken değillerdir, kendilerine güvenmezler. Kurban hâline gelmenin sonuçları; yalnızlık, okuldan kaçmak, öz saygı eksikliği ve depresyondur. Zorbalar kurbanlarının acıları, üzüntüleri ile empati kuramazlar. Kendilerini suçlu hissetmezler, utanmazlar ve genelde dürtüsel olurlar.

Fazilet Seyitoğlu.

Uzm. Klinik Psikolog.

İNTERNET RADYOMUZ. 24 SAAT YAYINDADIR.

RADYO FANİDUNYA FM
Yükleme linklerini görebilmek için üye olmanız gerekmektedir. Üye Ol veya Giriş Yap

FANİ DUNYA FORUM HABERLER

Gönderen Konu: Ekran Zorbalığı (Okunma sayısı 558 defa)

fanidunya NET

Ekran Zorbalığı

BENZER KONULAR