www.FaniDunya.Net |HUZURUN, DOSTLUGUN, KARDEŞLİGİN EN GENİŞ PAYLAŞIMIN TARAFSIZ, KALİTELİ, DEVAMLI HİZMETİN ADRESİ

FANİDUNYA NET iSLAMİ YAŞAM HAYAT TOLUM VE AİLE => İSLAMİ YAŞAM HAYAT TOLUM VE AİLE => İslamda Gençlik => Konuyu başlatan: fanidunya NET - Nisan 11, 2025, 07:31:19 ÖÖ

Başlık: Ergenlik Döneminde Akran Sorunları
Gönderen: fanidunya NET - Nisan 11, 2025, 07:31:19 ÖÖ

(http://www.fanidunya.net/resimler/besmele.png)

Kendimizi nasıl ifade ederiz, neden ifade etmeye, anlatmaya ihtiyaç duyarız? Anla؛ıldığımıza, gِrüldüğümüze, duyulduğumuza ve ihtiyaçlarımızın kar؛ılanacağına dair hissettiğimiz güven çoğu zaman bizi hızlı bir ؛ekilde rahatlatır. Bazen konu؛madan ifade etmeye çalı؛ırız kendimizi; sessizliğimizle veya davranı؛larımızla anlatmaya çalı؛ırız. Bazen daha yüksek ses çıkarırız bazen sessiz kalırız, bazen ِfkeleniriz bazen sakince bekleriz, bazen ba؛kalarına ihtiyaç duyarız bazen tek kalmak isteriz. Bunun ِrnekleri sonsuz sayıda çoğaltılabilir muhakkak. Ne kadar insan varsa o kadar ifade biçimi kendini gِsterir.

Ergenlik dِneminde bulunan bireylerin de kendini ifade etme biçimi bir o kadar deği؛kenlik gِsterebilir. Dِnemsel olarak “Ben kimim?” sorusuyla muhatap olan ergenlerin akranlarıyla olan ili؛kileri, bu sorunun cevabının belirlenmesinde ِnemli bir yer tutar. Buna geçmeden ِnce ergenler için akran grubunun neden ِnemli olduğuna dair birkaç konuya değinmek gerekli diye dü؛ünüyorum.

Ergenlik dِnemi duyguların yoğunluğundaki artı؛ ve ini؛ çıkı؛larla karakterize edilebilir. Kimlik krizi, aile ve sosyal çevresi ile sorun ya؛ama, kaygılı, depresif, ِfkeli vb. davranı؛lar sergileme bu dِnemin ِzellikleri arasında gِsterilebilir. اocukluk ve genç yeti؛kinlik dِnemi arasında bulunan ergenler için, onaylanmak ve kabul gِrülmek istenen çevre aileden akranlara doğru bir geçi؛ a؛amasındadır. İçinde bulunulan grubun ِzellikleri ergeni yakından etkiler ve bili؛sel, duygusal ve davranı؛sal olarak nasıl biri olacağına dair i؛aretleri daha net bir ؛ekilde ortaya koyar. Akran grubuyla yakın ve sağlıklı ili؛kilere sahip olan ergenlerin daha olumlu bir kimlik geli؛tirdiği, olumlu sosyal davranı؛lar sergilediği ayrıca rekabeti, destek olmayı ve ortak amaçlar etrafında hareket etme becerisini geli؛tirdiği belirtilmektedir.

Akran grubuyla kurulacak ili؛kinin ergenler açısından ِnemi gِz ِnüne alındığında bu sosyal ortamda ya؛anma ihtimali olan problemlerin ergenin dünyasında nasıl bir etki olu؛turacağı da tahmin edilebilir hale gelmektedir. Akran grubu içinde ya؛anabilecek sorunların ba؛ında akran zorbalığından bahsedebiliriz. Yapılan bir eylemin zorbalık olarak tarif edilebilmesi için taraflar arasında güç e؛itsizliği olması, yapılan eylemin tekrarlanması ve yapılı؛ amacının acı çektirmek olması gِz ِnünde tutulmalıdır. Zorbalık yapan ki؛inin kendini ifade biçimi ve ya؛adıklarıyla ba؛ etme biçimi kar؛ısındaki ki؛iye fiziksel, sِzlü veya duygusal olarak zarar verme yoluyla olduğu gibi bu davranı؛lara maruz kalan ki؛inin kendini ifade biçimi daha kaygılı ve sessiz kalmayı tercih etme ؛eklinde olabilir. Bu tip zarar verici davranı؛larda bulunmalarının veya bu davranı؛lara maruz kalmalarının, ergenlerin kendilerini tanımlama ve nasıl biri olmak istediklerine karar vermeye ba؛ladıkları dِnemde benlik olu؛umları üzerinde olumsuz etkilere sahip olması kaçınılmazdır. Zorbalık yapan ve bu davranı؛lara maruz kalan ergenlerin; ki؛inin kendini gِzlemleyerek duygu, dü؛ünce ve davranı؛larını belirli yollarla düzenleme ve kontrol etme becerisi olarak ifade edilen ِz düzenleme ve ileti؛im becerilerinin daha dü؛ük düzeyde olduğu, sosyal etkile؛imlerde sorun ya؛adıkları, yeterli problem çِzme becerilerine sahip olmadıkları da gِrülmektedir. Zorba ve kurban arasında bazı davranı؛sal, duygusal, bili؛sel farklılıklar olsa dahi bu iki davranı؛ ve kendini ifade etmeye çalı؛ma biçimini birbirine zıt iki kutup olarak dü؛ünebiliriz. Bu kutupların zorba veya mağdur kutbunda olan ergen bir ؛ekilde deneyimini, hissini ve/veya dü؛üncesini ortaya koyma ؛eklini de belirliyor ve ona gِre kendini ifade etme biçimini seçiyor. Zorba olan, mağdura fiziksel olarak zarar vererek, dِverek, parasına el koyarak, lakap takarak, alay ederek, grup içine almayarak, diğer ki؛ilerle arkada؛lık kurmasına engel olarak vb. ihtiyaçlarını elde etmeye çalı؛ırken, mağdurun kar؛ıla؛tığı bu duruma tepkisi sessiz kalma, kendi içine kapanma ve/veya sosyal ortamlardan kendini geri çekme ؛eklinde olabilir. Ergenler için akran gruplarının ِnemi gِz ِnüne alındığında ya؛anılan bu durumun olası sonuçlarının ne kadar tehlikeli olacağı ortadadır. Geli؛im dِnemi olarak arkada؛ların birinci sırada yer aldığı bir dِnemde, arkada؛ ortamında sürekli olarak a؛ağılanan, hor gِrülen, seçim ve sِz hakkı tanınmayan ergenin ya؛am alanı elinden alınmı؛ gibi olmaktadır.

Kendini ifade biçimleri bu iki zıt kutupta nasıl yer alır? Zorba veya mağdur olan neden bu ؛ekilde duygu ve dü؛üncelerini ortaya koymaya çalı؛ır? Zorba olan, istediğine ula؛mak için hak ve sınır gِzetmeden, sırf güçlü olduğu veya durdurulmadığı için daha güçsüz gِrdüğü bir arkada؛ının bilerek canını yakmakta; mağdur olan ise kendine yapılana ses çıkarma veya yardım isteme konusunda kendisini güçsüz hissetmektedir.

Ergenin kendisiyle ilgili dü؛üncelerinin olu؛maya ve nasıl bir insan olacağına dair karar vermeye ba؛ladığı a؛amada ya؛anılan bu olayların yeti؛kinlikte nelere yol açabileceği dü؛ünülmeli ve her iki tarafa da bu konuda destek olunmalıdır. “Arkada؛lar arasında olur bِyle ؛eyler. Arada kavga edilir, bu kadar pısırık olma sen de vur, sessiz olursan bِyle olur.” gibi ifadeler hem zorbayı yaptığı davranı؛lara devam etme konusunda cesaretlendirebilir hem de mağdurun zorlandığı bir durum ile ilgili yardım istemesine engel olabilir. Ergenlik dِneminde arkada؛ ortamının daha ِnemli bir yerde olduğunu unutmadan, ya؛anılan problemler küçümsenmeden, ele؛tirmeden onu anlamaya çalı؛mak ve kendimize gِre doğru olanı dayatmadan ortak bir çِzüm yolu bulmaya çalı؛mak bu durumla ba؛ etmeyi kolayla؛tırabilir. Zorbalık yapan ergenin de bu davranı؛ları neyin ifadesi olarak ortaya koyduğunu anlamaya çalı؛arak hem kendi hem de kar؛ısındaki ki؛inin sınırlarına ve haklarına saygı duymasına, sorunlarla ba؛ etmede alternatif yollar bulmasına ve bu becerileri kazanmasına destek olmak gِz ardı edilmemelidir.

Kavga etmenin, hakkını daha saldırgan bir tutumla aramaya çalı؛manın, ba؛kalarıyla dalga geçerek gِz ِnünde olmanın ve sonuç olarak bu ki؛ilerin daha güçlü ve daha zeki olarak ortaya koyulduğu çalı؛malarla (oyun, dizi, film vb.) kar؛ı kar؛ıya kalan ergenlerin bu davranı؛ları ِrnek alması, bu davranı؛larla kendini gِstermeye ve kabul ettirmeye çalı؛ması olasıdır. Ergenlik dِnemindeki gençlere nasıl davranmaları gerektiğine dair yol haritası sunulurken sadece nasihat verir gibi olmaması, dikkatlerini çeken bir yakla؛ımla, bulundukları ortam ve dِnem gِz ِnüne alınarak davranılması, sunulan çِzüm yollarında seçim yapma hakları olduğu hissi verebilir. Bu durumda yapmayı ve/veya yapmamayı seçtikleri davranı؛ların olası sonuçlarını üstlenmeleri gerektiğine de vurgu yapılmaktadır. Sonuç olarak zorbalık yapan veya zorbalığa maruz kalan ergen, kendini ifade etmede çaresiz ve/veya umutsuz değildir ve alternatif çِzüm yolları her zaman olacaktır. Bu konuda zorlandıklarında ele؛tirmeden anlamaya ve destek olmaya hazır yeti؛kinlerin varlığı çok daha ِnemlidir.

Tuğba  Öz.

Klinik Psikolog.

İNTERNET RADYOMUZ 24 SAAT YAYINDADIR.
www.fanidunya.net