Gönderen Konu: İyiliği Emredip Kötülükten Sakındırmak (Okunma sayısı 241 defa)

KOYLU · « : Aralık 12, 2022, 08:38:54 ÖÖ »

İyiliği Emredip Kötülükten Sakındırmak

Emr-i bil Ma’ruf ve Nehy-i anil münker, İyiliği emredip kötülükten vazgeçirmeye çalışma yönündeki faaliyetler için kullanılan dini, ahlâki ve hukuki bir tabir.

Emir, bir işin yapılmasının istendiği; nehiy ise bir işin yapılmamasının istendiğini ifade eden fıkıh usulü terimleridir. Kur’an ve sünnete uygun olan şeye ma’ruf; Allah’ın razı olmadığı haram olan şeylere de münker denir. Olsa da olur, olmasa da olur diyebileceğimiz bir vasıf değildir. Onun için her Müslümanın önemle üzerinde durması gereken bir husustur. Toplumda iyilik emredilip kötülük yasaklanmazsa, dinen ve ahlaken bozulmaların yaşanacağı âşikardır. Hatırlanmalı ki İslam, her koyunun kendi bacağından asılacağı bir din değildir.

Emr-i bil Ma’ruf ve Nehy-i anil münker Allah Azze ve Celle’nin Emridir

Yüce kitabımız Kur’an-ı Kerim’de konu ile ilgili onlarca Ayet-i Kerime var. Bu Ayet-i Kerimelerde Emr-i bil Ma’ruf ve Nehy-i anil münkerin farziyeti, önemi, kimden başlanması gerektiği, hangi durumlarda ve nasıl yapılacağı anlatılırken; bu görevin terk edilmesinin dünya ve ahirette kötü sonuçları olacağı da bildirilmiştir. Ayetlerde:

''Sizden hayra çağıran, marufu emreden, münkerden vazgeçirmeye çalışan bir ümmet bulunsun. İşte onlar kurtuluşa erenlerdir" (1)

Siz insanlar için çıkarılmış en hayırlı bir ümmetsiniz. Marufu emreder, kötülükten vazgeçirmeye çalışırsınız; çünkü Allah'a inanıyorsunuz...''(2)

Onlar, Allah’a ve ahiret gününe inanırlar. İyiliği emrederler. Kötülükten men ederler, hayır işlerinde birbirleriyle yarışırlar. İşte onlar salihlerdendir. (3)

"Yavrum, namazı gereği üzere kıl; iyiliği emret ve kötülükten alıkoy. Bu hususta sana isabet edecek eziyete katlan. Çünkü bunlar kesin olarak farz kılınan işlerdir." (4)

Yukarıda, paylaşılan ayetlerde İyiliği Emredip Kötülükten Sakındırma görevinin kurtuluşa erenlerin, inananların ve salihlerin özelliklerinden olduğu belirtilerek emredilirken; bu görevi yerine getirirken isabet edebilecek bazı sıkıntılar olabileceği bildirilmiştir. Aşağıdaki iki ayet ise bu işe ilk kendimizden başlamamız gerektiğini vurguluyor:

“Kitap'ı okuyup durduğunuz halde kendinizi unutur da başkalarına mı iyilikle emredersiniz? Düşünmez misiniz?” (5)

“Yapmadığınız şeyleri söylemek, Allah katında en sevilmeyen şeydir” (6)

Şu ayet ise bize Emr-i bil Ma’ruf ve Nehy-i anil münkeri terk eden, kâfirlerle iş birliği yapıp onlara meyleden, onların içinde şahsiyetini kaybedip onları dost edinen topluluğun Allah’ın azabını üzerine çekeceği ve hiçbir şeyin fayda vermeyeceği pişmanlıklara sürükleyebileceğini bildiriliyor: “İşledikleri herhangi bir kötülükten birbirlerini vazgeçirmeye çalışmazlardı.

Yapmakta oldukları ne kötüydü! Onlardan çoğunun, inkâr edenlerle dostluk ettiklerini görürsün. Nefislerinin onlar için (ahiret hayatları için) önceden hazırladığı şey ne kötüdür: Allah onlara gazap etmiştir ve onlar azap içinde devamlı kalıcıdırlar!” (7)

Bir de İyiliği Emredip Kötülükten Sakındırma bir yana, bunu umursamayanlar -Allah korusun- şu ayetin muhatabı olabilirler:

“Münafık erkekler ve münafık kadınlar birbirlerindendir (birbirlerinin benzeridir). Kötülüğü emredip iyiliği yasaklarlar, ellerini de sıkı tutarlar. Onlar Allah’ı unuttular; Allah da onları unuttu. Şüphesiz münafıklar, fâsıkların ta kendileridir. (

Hadislerde Emr-i bil Ma’ruf ve Nehy-i Anil Münker

İslam’ın iki temel kaynağından biri olan Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem’in hadis-i şeriflerinde de Emr-i bil Ma’ruf ve Nehy-i anil münker ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır:

"Sizden kim bir kötülük görürse onu eliyle değiştirsin; buna gücü yetmezse diliyle onun kötülüğünü söylesin; buna da gücü yetmezse kalbiyle ona buğzetsin (iç dünyasında bu kötülüğe onay vermesin ve nefret duysun). Bu ise imanın en zayıf derecesidir.'' (9)

Hadis-i Şerif, kişinin müdahaleye gücü nispetinde bir karşılık vermesi; öncelikle eliyle müdahale ederek, buna gücü yetmezse konuşup uyararak, buna da gücü yetmezse kalben o işi onaylamayarak tepki vermesi şeklinde anlaşılacağı gibi haksızlık karşısında sessiz kalmayıp uygun bir şekilde duruma el atmak şeklinde de anlaşılabilir. Nitekim Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem sol elle yemek yiyen bir çocuğa:

“Oğlum, besmele çek! Sağ elinle ye! Hep önünden ye!” (10) buyurarak gücü yeteceği halde eliyle müdahale etmeyip konuşarak uyarmış ve yanlış duruma el atmıştır.

Ayrıca hadisin son kısmında “buğz etmenin (iç dünyasında bu kötülüğe onay vermemesi ve nefret duyması) imanın en zayıf noktası olduğu” vurgulanıyorken, Allah korusun bir de yapılan kötülüğe kalben veya fiilen destek vermek kişiyi uçuruma sürükler.

Buhari’de rivayet edilen Hadis-i Şerifte iyiliği emredip kötülükten sakındırma görevinin önemi çok manidar bir şekilde açıklanmıştır: “Allah’ın çizdiği sınırları aşmayarak orada duranlarla bu sınırları aşıp ihlâl edenler, bir gemiye binmek üzere kura çeken topluluğa benzerler. Onlardan bir kısmı geminin üst katına, bir kısmı da alt katına yerleşmişlerdi. Alt kattakiler su almak istediklerinde üst kattakilerin yanından geçiyorlardı. Alt katta oturanlar: Hissemize düşen yerden bir delik açsak, üst katımızda oturanlara eziyet vermemiş oluruz, dediler. Şayet üstte oturanlar, bu isteklerini yerine getirmek için alttakileri serbest bırakırlarsa, hepsi birlikte batar, helâk olurlar. Eğer bunu önlerlerse hem kendileri kurtulur hem de onları kurtarmış olurlar.”

Yine bir başka Hadis-i Şerifte: "Bana hayat bahşeden Allah'a yemin olsun ki, siz ya iyiliği emreder kötülükten alıkoyarsınız ya da Allah kendi katından sizin üzerinize bir azap gönderir. O zaman dua edersiniz fakat duanız kabul edilmez" (11) buyrularak iyiliği emredip kötülükten alıkoyma görevinin Müslümanlarca yerine getirilmemesi durumunda Allah’ın belalar göndereceği ve kaldırılması için edilecek duaların da kabul edilmeyerek bu vazifenin yerine getirilmemesinin dünyada da cezası olacağı bildirilmiştir.

Bir başka hadiste Efendimiz aleyhisselam bu görevin önemini şöyle belirtir: “Allah’a yemin ederim ki, ya iyiliği emreder kötülüğe engel olursunuz ve zalimin iki elini tutup onu hakka çevirir, doğruluğa zorlarsınız veya (bunu yapmazsanız) Allah, sizin iyilerinizin kalplerini de kötülerinkine benzetir ve daha önce İsrailoğullarına olduğu gibi size de lanet eder.” (12)

Hadiste bahsedilen İsrailoğullarından bir grup kötülük yapıyordu. Diğer grupsa onları bu yaptıkları kötü iş sebebiyle uyarıyordu. Ancak bu kötü işten vazgeçmemelerine rağmen onlarla beraber olmaya devam ediyorlardı. Allah celle celaluhu, uyaran fakat onlarla olmaya devam edenlerin de kalplerini birbirine çeviriverdi. Sonrasında hepsi birden belaya uğratıldı.

Hadis-i şerif, “Eğer siz de bir kötülük gördüğünüzde duruma el atmaz ve onu düzeltmezseniz, bir süre sonra o kötü davranış sıradanlaşır ve siz de bu durumu kabullenirsiniz. Sonucunda gelebilecek bela sizi de etkiler.” diyerek Müslümanları uyarıyor.

İyiliği Emredip Kötülükten Sakındırmak Kimin Görevi?

Ayet ve hadislerin beyanıyla kesinlikle ihmale gelmeyecek bir görevdir Emr-i bil Ma’ruf ve Nehy-i anil münker. Bu görev ne sadece hocaya ne de sadece din kültürü öğretmenine yüklenemeyecek kadar ağır bir sorumluluktur. Tüm ümmet için bir vazifedir ve herkesin kendi çapınca yerine getirmesi Farz-ı Ayın’dır. Çünkü Enfal Suresi 25. ayette “Bir de öyle bir fitneden sakının ki o, içinizden sadece zulmedenlere erişmekle kalmaz (umuma sirayet ve hepsini perişan eder). Biliniz ki, Allah'ın azabı şiddetlidir.” buyrularak engellenmeyen kötülüğün bedelini tüm toplumun ödeyeceği bildirilmiştir.

Hadis-i Şerifte: "Allah'a ve âhiret gününe inanan ya hayır söylesin ya da sussun." (13) buyuruluyor.

Ceza ve mükâfata inanmış bir insan, hesap günü mahcup olmamak için öncelikle diline sahip olacak, hayır konuşacak, hayır konuşanı dinleyecek ve hayatını çok dikkatli yaşayacaktır. Sonra da çevresinde karşılaştığı haksızlıklar karşısında elinden geldiği kadarıyla iyiliği emredip kötülükten sakındırma görevini yapacaktır.

Rabbimiz bizleri yolundan ayırmasın.
-------------------------------------------------
Dipnotlar

1-Âl-i İmrân,104

2- Âl-i İmrân,110

3- Âl-i İmrân,114

4-Lokman, 17

5-Bakara, 44

6-Saf, 3

7-Maide 79-80

8-Tevbe,67

9-Müslim, İman, 78; Nesaî iman 17; İbn Mâce, Fiten, 20

10-Buhârî, Et’ıme 2, 3; Müslim, Eşribe 108

11-Ebû Dâvûd, Melâhim, 16; Tirmizî, Fiten, 9; İbn Hanbel, V, 388

12-Ebu Davud, Melahim 17

13-Buhârî, Edeb 31

RADYO FANİDUNYA FM.
Yükleme linklerini görebilmek için üye olmanız gerekmektedir. Üye Ol veya Giriş Yap

FANİ DUNYA FORUM HABERLER

Gönderen Konu: İyiliği Emredip Kötülükten Sakındırmak (Okunma sayısı 241 defa)

KOYLU

İyiliği Emredip Kötülükten Sakındırmak

BENZER KONULAR