Dilin Orucu
Oruçla hemhal olduğumuz bu ay tüm Müslümanlar için önemli bir zaman dilimidir. Sadece İslam dinine değil diğer bütün dinlere baktığımızda oruç ibadetiyle bir şekilde karşılaşıyoruz. Bunun önemli bir sebebi olmalı.
İbadetlerin amacı itibariyle insan fıtratını muhafaza edici ve hatırlatıcı bir işleve sahip olduğunu âlimlerimiz ifade etmişler. Orucun da insanlık tarihi boyunca bu vazifeyi gördüğünü düşünebiliriz. Her insanın bir şekilde herhangi bir dinle irtibatlı olduğunu düşünürsek orucun evrensel yanını hatırlamış oluruz.
Orucu hep yemekle ya da içmekle irtibatlandırırız. Bu şekliyle anlaşılan oruç ibadeti, insanın tuttuğu oruca götürmez bizi. Bu insanın bir uzvunun tuttuğu orucun karşılığıdır aslında. Onun için insanın bütünlüğü içerisinde oruçlu kabul edebilmemiz için bütün uzuvların oruçla bir şekilde irtibatlanması gerekir.
Oruç insanın yüklerinden arınmasını ifade eder. Tokluk, şehvet, servet nasıl insan için yükse; kibir, haset, bencillik, açgözlülük ve kötü söz de insanın yükleridir. Oruç işte insanı bütün bu yüklerinden kurtarma eylemidir.
Günümüzün en büyük sorunlarından biri insanlar arasındaki iletişimsizliktir. Bunun temel sebebi olarak da sözün kötülüğe meyletmesini gösterebiliriz. Söze bulaşan bu kötülükten kurtulabilmek için dilin orucu bir imkân olarak karşımızda duruyor.
Oruç aslında azla yetinmektir, yani bir anlamda az dünyadır. Bütün varlığımızla sahip olduğumuz ve olmak istediğimiz dünyalıklardan azına talip olmaktır. Dil ve söz için de buna talip olabiliriz. Dilin orucunda dikkat etmemiz gereken en hassas mevzu söz söylemekten beri olmak değil, sözü kötülükten arındırıp iyilik ve güzellikle süslemektir.
İnsanlar arasında doğruyu, iyiliği ve güzelliği hâkim kılması gerekenlerin yalanı, kötülüğü ve çirkinliği yayarken dilin imkânından nasıl faydalandığını görebiliyoruz. Kine, kibre, hamasete ve önyargıya bulaşmış bir dilden güzel bir sözün çıkmasını bekleyemeyiz.
Firavun gibi asiliği ve zalimliğiyle meşhur birisi için bile esirgenmeyen güzel sözün; aynı coğrafyayı ve tarihi paylaşan insanların farklı düşünüyor diye, farklı inanıyor diye, farklı yaşıyor diye birbirlerinden esirgenmesi oldukça endişe vericidir. Bırakın güzel sözün esirgenmesini kötülüğe bandırılmış sözle saldırmalarına bile şahitlik ediyoruz.
İnsanların birbirlerini dinlemek yerine birbirleri hakkında hüküm vermeye kalkması sevgi ve şefkat dili yerine nefret dilini, merhamet dili yerine kin dilini, nezaket dili yerine huşunet dilini ortaya çıkarıyor. Diline kötülük hâkim olan kim olursa olsun eylemlerinden iyilik sadır olamayacağı kesindir. Bundan dolayı dile iyilik ve güzellik talep edebilmek için dilin orucundan faydalanılması önemlidir.
Güzel bir sözün en veciz izahını ve tavsiyesini yine sözlerin en güzeli olan Kur’an’da buluyoruz. Rabbimiz İbrahim Suresi’nde; “Güzel bir söz, kökü derinlerde sağlam, dalları göğe yükselen bir ağaç gibidir” derken, İsra Suresi’nde de; “Kullarıma söyle sözün en güzelini söylesinler, çünkü şeytan aralarını bozar” diye uyarmıştır.
Dile güzel söz için imkân vermemiz gerekiyor. Bu imkân da ancak dilin orucuyla mümkündür. İnsanların birbirlerini anlamadıkları ya da anlamak istemedikleri ve dili birbirlerine karşı bir silah gibi kullandıkları bu zamanlarda dilin orucuna ve güzel bir söze o kadar ihtiyacımız var ki.
