Gönderen Konu: KENDİNE ESİR EDEN HASTALIK SAPLANTI (Okunma sayısı 323 defa)

fanidunya · « : Aralık 24, 2018, 12:39:23 ÖS »

KENDİNE ESİR EDEN HASTALIK SAPLANTI

"Saplantı hastalığının şiddeti arttıkça¸ kişilerin yaşamlarını gittikçe daha fazla işgal eder ve bu kişiler günlük yaşam etkinliklerini yerine getiremez duruma gelirler. Kimi zaman da saplantı hastalığı; depresyon¸ yeme bozuklukları¸ kişilik bozukluğu¸ dikkat eksikliği bozukluğu ya da başka bir anksiyete bozukluğuyla birlikte görülür."

Ellerin çok sık yıkanması¸ kapı ve pencerelerin sürekli kontrol edilmesi gibi davranışları psikiyatrik bir hastalığın belirtileri olabileceğini ve bu davranışlar meydana geldiğinde mutlaka bir psikiyatri uzmanına başvurulması gerektiğini belirten Avicenna Hospital Psikiyatri Uzmanı Dr. Volkan Girgin saplantı hastalığı hakkında tüm merak ettiklerinizi sizler için cevapladı.

Obsesif Kompulsif Bozukluk/Saplantı Zorlantı Bozukluğu (OKB) nedir?

Kişinin önemli sayılabilecek vaktini alan¸ belirgin sıkıntıya veya işlevselliğinde önemli ölçüde bozulmasına yol açan tekrarlayıcı obsesyon ya da kompulsiyonlarla süren psikiyatri bozukluğuna saplantı zorlantı bozukluğu adı verilir.

Obsesyon yani saplantı nedir?

İnsanın aklına kendi isteği dışında¸ elinde olmadan gelen¸ kendisinin de kabul etmek istemediği rahatsız edici ve sürekli olarak tekrarlayan düşünce ya da dürtülere obsesyon yani saplantı adı verilir. Saplantılar hastada iğrenme¸ korkma¸ şüphelenme ve huzursuzluk gibi duyguları da beraberinde getirir.

En sık hangi saplantılarla karşılaşmaktasınız?

Kirlilik: En sık görülen saplantı çeşididir. Kişi sürekli olarak çevreden ve toplumdaki diğer bireylerden kan¸ tükürük¸ mikrop veya semen gibi kir bulaşması korkusu içindedir.

Kuşku: Kişi sürekli olarak bir şeyleri yapıp yapmadığı ile ilgili kuşkular yaşar. Bu kuşkular büyük sıkıntı yaratır ve kişide aşırı kontrol etme davranışına yol açar. Kendisinin ve yakınlarının başına kötülük geleceği korkusu¸ kontrolünü kaybetme ve saldırgan davranışta bulunma korkusu bu gruba girer.

Dinî saplantılar: Kişinin kafası sürekli olarak Allah var mıdır¸ Allah'ı kim yarattı¸ gibi sorularla meşguldür. Kişi kimi zaman elinde olmadan¸ istemeden Allah'ın olmadığı gibi düşüncelere kapılabilmektedir. Kişi bu düşüncelerin yaratmış olduğu günahkârlık duygusundan kurtulmak için sesli ya da içinden "tevbe¸ tevbe" veya "Estağfurullah" gibi sözler söyler.

Simetrik veya eksiksiz olma: Kişi yaptığı işin eksiksiz olmasına¸ evdeki veya masasındaki eşyaların düzgün ve simetrik olmasına hastalık derecesinde dikkat eder.

Peki¸ kompulsiyon diğer bir adıyla zorlantı nedir?

Saplantı dediğimiz düşünce ve dürtüler akla geldiği zaman kişide büyük bir sıkıntıya yol açar ve o kişi sıkıntısını gidermek ya da önlemek amacıyla uygunsuz¸ kendini yapmaktan alıkoyamadığı tekrarlayıcı ya da zihinsel bir takım hareketler yapmaya başlar. Bu hareketlere ise "kompülsiyon/zorlantı adı verilir.

En çok karşılaşılan zorlantılar nelerdir?

Temizlik: Kirlilik saplantısının yol açmış olduğu davranışlardır. Sık sık el yıkama¸ banyo yapma veya tekrar tekrar ev temizleme bu davranışlara örnektir. Hastalar herhangi bir şeye dokunduklarında elleri temiz de olsa yıkama gereği duyarlar.

Kontrol etme: Kuşku saplantısının sonucu ortaya çıkar. Kişi evine bir şey olacak ya da yangın çıkacak korkusu ile tekrar tekrar kapıyı veya tüpün kapalı olup olmadığını kontrol eder.

Tekrarlama: Kişi saplantılı düşünce ile oluşan sıkıntıyı gidermek için tekrarlayan davranışlarda bulunur veya akıldan başka düşünceler geçirir. Yakınlarının başına kötü bir şey geleceğini düşünen bir hasta bunun olmaması için hâlen yapmakta olduğu davranışı ikinci kez yaparak bu düşünceden kurtulabilir. Yolda yürürken aynı yolu geri dönüp tekrar yürümek bunun güzel bir örneğidir.

Biriktirme: Kişi işine yaramayan birçok eşyayı atmaz ve biriktirir. Bazı kişilerde yeterli yerleri olmadığı halde gazeteler¸ boş kavanozlar veya konserve kutuları gibi işe yaramayan şeyleri atamama davranışı görülebilir.

Sayma: Yolda yürürken kaldırım taşlarını sayma veya araba plakalarını okuma¸ günlük işleri yaparken belli sayılarda tekrar etme davranışıdır.

Tamamlama: Kişi bir dizi davranışı eksiksiz ve mükemmel olana kadar tekrar tekrar ve genelde belli sayıda yapar. Örneğin kirlilik takıntısı olan bazı hastalar el yıkamadan önce lavaboyu¸ musluğu ve sabunu yıkar¸ daha sonra elini yıkar ve elini yıkadıktan sonra tekrar aynı işlemi tekrarlar.

Aşırı tertipli ve düzenli olma: Masanın üstündeki her şeyin belirli bir sıra ile dizilmesi buna bir örnektir.

Saplantı hastalığı daha çok yaşlarda görülür?

Daha çok çocukluk ve erişkinliğin ilk dönemlerinde ortaya çıkan bir hastalık olan saplantı¸ daha çok 25 yaşından önce görülür. Saplantı hastalarının %15 gibi küçük bir kısmı 35 yaş üstüdür.

Saplantı hastalığı genetik bir özellik taşır mı?

Evet¸ saplantı hastalığı genetik özellikler taşımaktadır. Ailesinde veya akrabalarında saplantı hastası olan bir kişide saplantı görülme olasılığı diğer kişilere oranla daha fazladır. Yani genetik geçişte bir yatkınlık söz konusudur.

Saplantı hastalığı nasıl belirti verir?

Saplantı hastalığının belirtileri¸ hafif veya şiddetli olarak kendini gösterir. Bazı hastalar günlük yaşamda¸ obsesyon ya da kompulsiyonlarını kısa süreler için de olsa gizleyebilirler. Ancak saplantı hastalığının şiddeti arttıkça¸ kişilerin yaşamlarını gittikçe daha fazla işgal eder ve bu kişiler günlük yaşam etkinliklerini yerine getiremez duruma gelirler. Kimi zaman da saplantı hastalığı; depresyon¸ yeme bozuklukları¸ kişilik bozukluğu¸ dikkat eksikliği bozukluğu ya da başka bir anksiyete bozukluğuyla birlikte görülür.

Saplantı hastalığı nasıl tedavi edilebilir?

Saplantı hastalığının ilaçla ya da bilişsel davranışçı terapilerle tedavisi mümkündür. İlaç tedavisi belirtilerin büyük oranda gerilemesine yol açarken tedavinin kalıcı etkisi psikoterapi ile sağlanabilmektedir. Bu yüzden başarılı tedavi için her iki yöntemin de birlikte kullanılması uygundur.

FANİ DUNYA FORUM HABERLER

Gönderen Konu: KENDİNE ESİR EDEN HASTALIK SAPLANTI (Okunma sayısı 323 defa)

fanidunya

KENDİNE ESİR EDEN HASTALIK SAPLANTI

BENZER KONULAR