Gönderen Konu: Ms Hastalığı (Okunma sayısı 126 defa)

türkiyem · « : Aralık 30, 2022, 03:38:24 ÖS »

Ms Hastalığı

Multiple skleroz (MS), merkezî sinir sisteminde çoklu sertleşme olarak da ifade edilebilen bir bağışıklık sistemi hastalığıdır. Bağışıklık sistemi normalde vücudu dışarıya karşı korurken kendi hücrelerini tanır. Ancak bilinmeyen nedenlerden dolayı bozulduğunda kendi hücrelerine özellikle de sinir iletimini sağlayan beyin ve omurilikteki hücrelere saldırır. Hasar gören yerlerde sertleşmiş dokular (skleroz) yer almaktadır. Bu sertleşmiş alana da plak denir. Bu plaklar, sinir sistemi içinde pek çok yerde oluşabilir ve sinirler boyunca mesajların iletilmesini engelleyebilir. Hasar oluşan bölgelerle ilişkili işlevlerde kayıplar saptanır. Sinir sisteminde meydana gelen hasara bağlı olarak duyularda, konuşmada, görmede, dengede ve yürümede sorunlar meydana gelebilir.

MS Hastalığı Nedenleri

Multiple Skleroz‘un oluşumunda çevresel etkenler (iklim, yaşanan bölge vb.), geçirilmiş viral enfeksiyonlar ve genetik yatkınlık da önemli rol oynuyor. MS hastalığı, özellikle 20-40 yaş arasında ve çoğunlukla kadınlarda görülüyor. Hastalığın kuzey ülkelerinde görülme sıklığı ekvatora yakın ülkelere göre üç kat fazla. Bu nedenle, D vitamini eksikliğinin MS için bir risk faktörü olabileceğinin üstünde duruluyor.

MS Hastalığı Belirtileri

Hastalığın ilk belirtileri birkaç gün içinde ortaya çıkar; alevlenmeler ve düzelmelerle seyreder. Başlangıç dönemlerinde tam bir düzelme gösterirken az sayıda hastada baştan itibaren düzelmeler olmaksızın kötüleşme söz konusu olabilir.

MS hastalığı belirtileri, şiddet ve seyir yönünden hastadan hastaya çok büyük değişiklikler gösterebilir. Bazı hastalarda değişik hastalık tabloları arka arkaya ortaya çıkar, daha sonra tam ya da kısmi iyileşme görülür. Belirtiler, etkilenen sinir sistemi bölgesine göre farklıdır.

Bunlar arasında halsizlik, karıncalanma, uyuşma, duyu eksikliği, denge bozukluğu, çift görme, görme azlığı, konuşma bozukluğu, titreme, kol ve bacaklarda sertlik, güçsüzlük, idrar kaçırma veya yapamama sayılabilir. Tanımlanan belirtilerin bir ya da birkaçına birlikte rastlanabilir.

MS Hastalığı Çeşitleri

Hastalık her kişide farklı olarak seyreder. Hastaların hepsinde sinirler zarar görür ancak ortaya çıkan belirtiler farklı olabilir.

MS hastalığının tanımlanan başlıca dört tipi bulunur.

Atak ve iyileşmeler ile giden MS: Ataklar ile ortaya çıkar. Ataklar tam veya kısmen geri dönüşlüdür. MS’li hastaların çoğu başlangıçta atak ve iyileşmeler ile giden seyir gösterir. Atakların ne sıklıkta geleceğini tahmin etmek ise mümkün değildir. Ataklar bazen yılda birkaç kez, bazen 2-3 yılda bir, bazı hastalarda ise ancak yıllar sonra tekrar ortaya çıkabilir.

Sekonder ilerleyici MS: Atak ve iyileşmeler ile giden MS hastalarının bir kısmında daha sonra ataklar azalır ya da görülmezken örneğin yürüme güçlüğü, konuşma ve denge bozukluğu ya da bilişsel engellilikte devamlı bir ilerleme olur.

Primer ilerleyici MS: Hastalık sinsi başlar ve yıllar içinde gittikçe artan engellilik ortaya çıkar. İlerleme hızı değişken olmakla birlikte genellikle yavaş seyirli olur.

Ataklarla ilerleyici MS: Başlangıçtan itibaren sinsi ve ilerleyici seyretmekle beraber arada ataklar da görülebilir.

Tanı Yöntemleri

• MS’te nörolojik muayene, elektrofizyolojik (sinir iletimini ölçen testler), beyin omurilik sıvısı incelemesi ve MR yardımı ile tanı konur.

• Ayrıntılı öykü almak ve detaylı bir nörolojik muayene yapmak en önemli kural olarak kabul edilir.

• Tanıyı kesinleştirmek için MS ile karışabilecek diğer hastalıkların ayrılması açısından MR görüntüleme önem taşır.

Tedavi Yöntemleri

MS’in temel olarak üç tip tedavisi vardır: Belirtilere yönelik tedavi, atak tedavisi ve atakları önleme tedavisi.

Günümüzde MS tedavisinde çok sayıda ilaç seçeneği bulunuyor. Hastanın atakları ve hastalığın şiddetine göre hangi ilaca başlayacağına karar veriliyor. Ataklar erken dönemde kontrol altına alındığında bu atakların meydana getireceği hasar da engellenmiş oluyor.

MS’i tamamen durduracak kesin tedavi henüz olmasa da bazı türlerinde erken tanı ve tedaviyle atakların sıklığı ile şiddetinde belirgin azalma elde edilebiliyor. Bunun sonucunda hastalar, atak döneminde yaşadıkları görme bozukluğu, konuşma güçlüğü, denge sağlama ve idrar tutamama gibi nörolojik bulgulara bağlı sıkıntılardan az etkileniyor. Atak nedeniyle sık aralarla yüksek doz kortizon almamış oluyorlar.

Ayrıca erken dönemde tedavisine başlanan hastalarda başta zihinsel işlevler olmak üzere yürüme ve denge gibi merkezî sinir sistemi etkilenmesine bağlı olarak oluşan bozuklukların da daha geç ya da daha az geliştiği görülüyor.

MS Hastaları Yaşam Kalitesini Artırmak ve Hastalığın Etkilerini Azaltmak için Neler Yapmalıdır?

Fizyoterapi: Denge problemleri ve kuvvetsizlik gibi MS bulgularının bir kısmını azaltabilir. Bazı hareket teknikleri veya ekipmanlarla günlük aktivitelerin daha kolay yapılması sağlanabilir

Sıcaktan sakınmak: Sıcak su, sıcak banyo, sıcak hava veya ateş çoğu hastanın şikâyetlerinde artışa neden olur. Öğle sıcağından, sıcak banyodan, kaplıca ve ılıcalardan uzak durulmalı. Bunların yerine soğutucu ped kullanabilir; ılık banyo ve soğuk içecekleri tercih edilebilir

Sağlıklı ve dengeli beslenmek: Bol miktarda sebze, meyve, yüksek lifli gıdalar ve bol tahıl tüketilmeli, yağ, şeker ve tuz oranı azaltılmalıdır.

Sigarayı bırakmak: Yeni çalışmalar sigaranın MS kötüleşmesini hızlandırdığını ortaya koymaktadır.

Egzersiz: Egzersiz genel olarak sağlığa katkıda bulunmaktadır. Aynı zamanda uyku, duygu durumunu ve işlevselliği de düzenler.

Stresi iyi yönetmek: Stresin MS hastalığını kötüleştirdiğine dair kesin kanıtlar olmasa da kimse stres altındayken kendini iyi hissetmez. Gevşeme yöntemlerinin öğrenilmesi, yüzme, yürüyüş gibi uygun sporlar, bilişsel kayıpları geciktirecek hobiler, değiştirilemeyecek durumların kabul edilmesi, hayatı kolaylaştırmak, stresle başa çıkmaya yardım edebilir.

Uzm. Dr. Reyhan Köroğlu

RADYO FANİDUNYA FM.
Yükleme linklerini görebilmek için üye olmanız gerekmektedir. Üye Ol veya Giriş Yap

FANİ DUNYA FORUM HABERLER

Gönderen Konu: Ms Hastalığı (Okunma sayısı 126 defa)

türkiyem

Ms Hastalığı

BENZER KONULAR