Bakara 62. Ayetin Tefsiri Üzerine Bir Değerlendirme
Bakara Sûresi, 62’nci ayet-i kerimesi hakkında zaman zaman spekülasyon yapılmış, bu ayet üzerinden Yahudi ve Hıristiyanların da cennete gideceği konusu gündeme getirilmiştir. Ayet-i kerimenin tefsirinde hiçbir gerçek İslâm âlimi, Yahudi ve Hıristiyanları ehl-i necat gösterecek bir mana bulmamıştır. İslâm tarihi boyunca bu ayeti istismar eden birkaç kişi de Kur’an-ı Kerim’in anlam bütünlüğüne bakmadan, nesih-mensuh, sebeb-i nuzül, Peygamber Efendimiz (s.a.v)’in konu hakkındaki açıklamalarını muhtevi hadis-i şeriflerini dikkate almadan tefsire kalkışmıştır.
Kur’an-ı Kerim’deki Bakara Sûresi 62’nci ayetteki “Şüphesiz, inananlar, Yahudi olanlar, Hıristiyanlar ve Sabiilerden Allah’a ve ahiret gününe inanıp yararlı iş yapanların ecirleri Rablerinin katındadır. Onlar için artık korku yoktur. Onlar üzülmeyeceklerdir” ayetini istismar ederek “Ehl-i Kitap”ın kurtuluşa ereceği fikrini ilk defa ortaya atan Muhammed Abduh’tur. Oysa bu ayette belirtilen ve “Rableri katında ecir alacak Yahudi ve Hıristiyanlar”, Peygamber Efendimiz’in risaletinden önce gelmiş, şirke düşmemiş ehl-i fetret kimselerdir.
Peygamberimiz (s.a.v)’in davetine icabet etmeyenler ve günümüzdeki Yahudi ve Hıristiyanların şirk ehli ve kâfir oldukları Kur’an-ı Kerim’de şöyle anlatılmaktadır: “Yahudiler Uzeyr Allah’ın oğludur dediler, Hıristiyanlar da Mesih Allah’ın oğludur dediler. Bu onların ağızlarıyla geveledikleri sözlerdir. (Sözlerini), önceden kâfir olmuş kimselerin sözlerine benzetiyorlar. Allah onları kahretsin! Nasıl sapıyorlar!” (Tevbe, 30). Sadece bu ayet değil, onlarca ayet bunu anlatmaya kâfidir. Yazımızın ilerleyen bölümlerinde bu konudaki ayetleri ortaya koyacağız.
Bakara Sûresi 62’nci ayet-i kerimesinden Yahudi ve Hıristiyanların cennete gidecekleri anlamını çıkartan kişilerin de Abduh’un şâz görüşünden etkilendiği muhakkaktır. Muhammed Abduh’un Kur’an-ı Kerim’de Yahudi ve Hıristiyanlarla ilgili ayetleri onların lehine yorumlamasının Abduh’un İngilizlerle kurduğu ilişkilerle bağlantılı olma ihtimali yüksektir. Zira Abduh, İngiliz Lord Cromer ve Mr. Blunt ile çok sıkı ilişki içindedir. Cromer’in yıllık raporları bunu göstermektedir. Kaldı ki, Dinlerarası Diyaloğ’un temeli olan Dinleri Birleştirme fikrini ortaya atan kişi de Abduh’tur. Bu ilişkiler bir tarafa bırakılarak değerlendirilse bile, İslâm tarihi boyunca hiçbir gerçek İslâm âliminin Bakara 62’nci ayetten Yahudi ve Hıristiyanlara cennet vaadini anlamaması Abduh’un yorumunun yanlış olduğunu göstermektedir.
Bakara Sûresi 62. ayet hakkında Muhammed Abduh’la aynı görüşte olan günümüz ilahiyatçılarından Hayrettin Karaman ve Süleyman Ateş’in de konuyu gündeme getirmesinden sonra günümüz Ehl-i Sünnet âlimleri tarafından reddiyeler yazılmıştır. Prof. Dr. Talat Koçyiğit Hoca bu görüşlere “Cennet Mü’minlerin Tekelindedir” başlıklı makalesiyle cevap vermiştir. Prof. Dr. Muhammed Ali es-Sabuni ise “Cennet Kimsenin Tekelinde Değil, Maliku’l-Mülk Olan Allah’ın Elindedir” başlıklı makalesiyle cevap vermiştir. Rahmetli Ali Nar Hocamız, yazdığı “Ehl-i Kitap Cennetlik mi?” kitabıyla konuyu tafsilatıyla incelemiş, ilmi delillerle gereken cevabı vermiştir. Prof. Dr. Yakup Çiçek de “Hz. Peygamber’in Gayri Müslimlerle İlişkileri” makalesinde konuyu gündeme getirmiş ve sahih görüşleri ortaya koymuştur.
Gerek geçmiş ulemadan gerekse günümüz gerçek âlimlerinden hiç kimsenin bu ayetten “Yahudi ve Hıristiyanların cennete gireceği” manasını çıkartmaması bir yana, günümüzdeki modernist ilahiyatçıların bir kısmı dahi bu ayetten böyle bir yorumun çıkartılmasının zorlama olduğu görüşündedir.
Siyami Akyel.
