Dört Mezhebe Göre Süt Kardeşliği
Şâfiî ve Hanbelîde, doyuncaya kadar, ayrı ayrı beş kerre emmezse, süt çocuğu olmaz.
Sâlih bin Şemseddîn Timurtâşî hazretleri Hanefî fıkıh âlimi olup Şemseddîn Muhammed Timurtâşî hazretlerinin oğludur. 980 (m. 1572)’de Gazze’de doğdu. Önce babasından ders almaya başladı, ilim tahsiline Kahire’de devam etti. 1055 (m. 1645)’de vefat etti. “el-İnâye fî şerhi’n-Nikâye” isimli eserinde şöyle buyuruyor:
Memeden süt emmeye, (Rıdâ’) denir. İkibuçuk yaşından küçük çocuk, yabancı bir veyâ birkaç kadından, birer yudum süt emerse, Hanefî ve Mâlikî’de, bu kadınlar çocuğun sütannesi olur. Bu kadınların mahrem akrabâları, çocuğa (Mahrem) yanî evlenmeleri harâm olurlar.
Kadının öz birâderi, çocuğun süt dayısı olur. Bu kadına, bu sütün gelmesine sebep olan kocası da, sütbabası olur. Bu adamın öz birâderi de, sütamcası olur. Fakat radî’ın mahremleri, sütanneye ve zevcine mahrem olmazlar.
Şâfiî ve Hanbelîde, doyuncaya kadar, ayrı ayrı beş kerre emmezse, süt çocuğu olmaz. İmâm-ı Ebû Yûsüf ve Muhammed ve Şâfi’î “rahmetullahi teâlâ aleyhim ecmaîn” iki yaşından sonra süt çocukları olmaz buyurdular. İkibuçuk yaşından sonra emen, Hanefî mezhebinin söz birliği ile, süt çocuğu olmaz. Bu yaşa gelen çocuğu emzirmek zarûrî olmadığı için, emzirmesi câiz olmaz denildi. Çünkü, insan parçasını zarûretsiz kullanmak harâmdır.
Çocuğun, sütanası ve sütbabası ile ve bunların anaları, babaları ve kardeşleri ve çocukları ve her kuşaktan torunları ile evlenmesi, ebedî harâmdır. Bunlarla neseb ile akrabâ olsaydı, yine evlenemezdi. Bu çocuğun çocukları, bunun sütanası veyâ sütbabası ile evlenemez. Çocuğun zevcesi, çocuğun süt babası ile ve çocuğun zevci de, çocuğun sütanası ile evlenemez. Aynı kadından emen oğlan ile kız, sütbabaları başka olsa ve başka senelerde emmiş olsalar bile, birbiri ile ve birbirlerinin çocukları ve torunları ile evlenemez.
Bir adam, kendi annesinden süt emen süt kardeşinin anası veyâ kız kardeşi ile evlenebilir. Fakat, baba bir kardeşinin annesi ile evlenemez. Yanî bir kimse, kendi öz kardeşinin yabancı kadından olan süt kardeşi ile evlenebilir. Bunun gibi baba bir birâderinin, ana bir kız kardeşi ile de evlenebilir. Bir adam, süt çocuğunun kız kardeşi ile evlenebilir.
Fekat kendi çocuğunun ana bir kardeşi ile evlenemez. Sütbabanın diğer zevceleri ile evlenilmez ve sütoğul zevceleri ile evlenilmez. Bu ikisi ile, neseb bakımından da evlenilmez.
Vehbi Tülek.
