Namazları Vakitlerinden Önce ve Sonra Kılmak
Sabah namazı kılarken, güneş doğmaya başlarsa, bu namaz sahih olmaz.
Nûh bin Ebî Meryem hazretleri Hanefî mezhebi fıkıh âlimlerindendir. İmâm-ı a’zam Ebû Hanîfe hazretlerinin talebelerindendir. Hazreti Ebû Hanîfe hayatta iken Ebû Ca’fer Mansûr zamanında Merv’de kadılık yaptı. 173 (m. 789)’da vefât etti. Buyurdu ki:
Namazları vakitlerinden önce ve sonra kılmak haramdır. Ayrıca namaz kılması tahrîmen mekruh, yâni haram olan vakitler üçtür. Bu üç vaktte başlanan farzlar sahih olmaz. Nâfileler sahih olursa da, tahrîmen mekruh olur. Bu nâfileleri bozmalı, başka zamanda kaza etmelidir. Bu üç vakit: Güneş doğarken, batarken ve zevâlde ikendir. Burada, güneşin doğması, üst kenârının mer'î ufuk hattından görünmeye başlayıp, bakamayacak kadar yükselmesine, yâni (İşrak vakti)ne kadar olan zamandır. Güneşin zevâlde olması, şer'î zevâl mahalli olan dâirenin içinde bulunmasıdır.
Yâni hakîkî zevâl vaktinden temkin zamanı evvel ve sonra olan iki vakit arasındaki zamandır. Bu zamanın evvel vaktine (İsfirâr-ı şems) vakti denir. Güneş batarken, yalnız o günün ikindisi kılınır. Fakat, ikindiyi isfirâr vaktine geciktirmek tahrîmen mekruhtur.
İmâm-ı Ebû Yûsüfe göre, yalnız cuma günü güneş tepede iken, nâfile kılmak mekruh olmaz. Bu kavil zayıftır. Önceden hazırlanmış cenâzenin namazı, secde-i tilâvet ve secde-i sehv de câiz değildir. Bu vakitlerde hazırlanan cenâzenin namazını, bu vakitlerde kılmak sahih olur.
Yalnız nâfile kılmak mekruh olan iki vakit vardır. Sabah Fecr-i sâdık [tan yeri] ağardıktan, güneş doğuncaya kadar, sabah namazının sünnetinden başka nâfile kılınmaz.
İkindiyi kıldıktan sonra, akşam namazından önce nâfile kılmak tahrîmen mekruhtur. Cuma günü imam minbere çıkınca ve müezzin ikâmet okurken, diğer namazlarda imam namazda iken nâfileye, yâni sünnete başlamak mekruhtur. Yalnız sabah sünnetine başlamak mekruh değildir. Bunu da saftan uzak veya direk arkasında kılmalıdır. Minbere çıkmadan başlanan sünneti tamamlamalı denildi.
Sabah namazı kılarken, güneş doğmaya başlarsa, bu namaz sahih olmaz. İkindiyi kılarken güneş batarsa, bu namaz sahih olur.
Akşamı kıldıktan sonra, tayyâre ile batıya gidince, güneşi görse, güneş batınca akşamı tekrar kılar. Orucunu bozmuş ise, bayramdan sonra kaza eder. Hanefî mezhebinde, yalnız Arafât meydanında ve Müzdelifede hâcıların iki namazı cem etmeleri lâzımdır.
Vehbi Tülek.
