ÖFKE KONTROLÜ
Değerli okuyucular, öfke kontrolü öfkenin kontrollü bir biçimde, kişiye zarar vermeden ifade edilmesidir. Öfkenin, kişinin amacına ulaşmasını engellemeyecek bir biçimde ifade edilmesi öfke kontrolü ile sağlanır. Öfkeyle başa çıkmak için önce öfke kaynaklarını bulmamız gerekir. Eğer öfkeniz bir insana yönelikse önce neler hissettiğinizi açıklayın. Sizi öfkelendiren olayı kısaca ve objektif olarak açıklayın, yorum katmayın. Sadece sizi öfkelendiren davranışı ve sizi nasıl etkilediğini açıklayın. Tüm diğer duygular gibi öfke de tanımlanıp, açıklandığında azalır.
Mehmet KARACA Kökdemir (2004)’e göre şu yöntemler öfkenin taşmasını önlemektedir:
* Problem Çözme: Öfkelendiren bir durum karşısında, problemi tanımlama hem problemin ne olduğunu anlamayı hem de duygusal boyutunu azaltıp çözülmesini kolaylaştırır. Örneğin sizi öfkelendiren bir durum karşısında; problemi küçük parçalara ayırarak, neden bir problem olduğu üzerinde düşünerek, probleme siz dâhil katkısı olan kişilerin kimler olduğunu belirleyerek, ideal çözümü ve sizin yetinebileceğiniz çözümü belirleyerek problemi tanımlamış olursunuz. Sizi öfkelendiren bir durumla karşılaştığınızda aklınıza gelen tüm çözümleri, o anda mantıksız geliyor bile olsa, bir yere yazmanız ve tüm seçenekleri inceleyip size en mantıklı gelen seçeneği gerçekleştirmek için bir plan yapmanız ve bu planı uygulamanız öfkenizi kontrollü ve zarar vermeyecek bir şekilde ifade etmenize yardımcı olabilir.
* Daha İyi İletişim: Öfke bizi doğru olmayan sonuçlar çıkarmaya itebilir. Öfke ile hareket etmek aynı zamanda etkili iletişim imkânını yok ederek iletişim çatışmalarına yol açarak çatışmaları daha da büyütebilir. Bu nedenle, öfkeli olduğumuz durumlarda aklımıza ilk geleni söylememek, karşımızdakinin ne söylediğini dikkatle dinlemek ve ne söylemek istediğimiz hakkında düşünmek iletişim kalitesini arttıracak, aynı zamanda öfkenin daha da artmasını da engelleyecektir. Bireyin kendini öfke duyduğu kişinin yerine koyması ve onun ne düşündüğünü, ne hissettiğini, niçin öyle davrandığını anlamaya çalışması iletişim olanaklarını arttıracağı gibi, öfke duyanın kendi hatalarını, karşıdakinin haklılıklarını ve olayı abartıp abartmadığını anlamasını da sağlayacağından empatik iletişim, öfke kontrolünde oldukça yarar sağlayıcı bir teknik olabilir.
* Çevrenizi (Ortamı) Değiştirmek: Gündelik yaşamın sıkıntıları ve sorumlulukları kendimizi baskı altında hissetmemize sebep olabilir ve bizi öfkelenmeye daha yatkın bir hale getirebilir. Bu tip durumların farkına varmak ve bir süre ara vermek öfkemizi azaltmaya yardımcı olabilir. Örneğin, günün sizin için özellikle gergin olduğunu bildiğiniz zamanlarında ara vermek ya da stresin tırmanmasına ve öfkenin kabarmasına yol açabilecek kişi, nesne veya durumların barındığı ortamlardan uzaklaşmak, daha sonraki durumlarda daha sakin olunmasına yardımcı olabilir.
* Uzak Kalma: Öfkeyi kontrol etmenin en geçerli tekniklerinden biri de öfkeye yol açan etkenlerden uzak kalmaktır. Öfkelendiren şeylere bakmaktan kendini alıkoymak yararlı olacaktır. Örneğin eşinizin izlediği maç sebebiyle sinirli olması sizi de sinirlendiriyorsa, o anda eşinizle beraber olmamaya çalışmak daha uygun olabilir.
* Sosyal Aktiviteler: Öfke kontrolünde oldukça yararlı tekniklerden biri de sosyal aktivitelerle meşgul olmaktır. Gerek zihni meşgul etmesi ve rahatsızlık uyandıran düşüncelerden uzak tutması, gerekse öfke kaynağı olan olay ve durumlardan fiilen uzak tutması açısından sosyal ve sportif etkinlikler oldukça yararlı olabilmektedir. Şayet sık sık öfkeleniyorsanız, düzenli bir spor aktivitesi veya bir hobi ile ilgilenmeye başlamanız oldukça etkili bir çözüm olabilir.
* Mizah: Sürekli ciddi olma çabası da zamanla stres birikmesine ve çatışmalarla sonuçlanan öfke patlamalarına yol açabilir. Dolayısıyla ciddiyet ile birlikte mizah anlayışına sahip olmanın da öfke kontrolünde katkı sağlayıcı etkisi bulunabilir. Öfkenin giderilmesinin en iyi yollarından biri de mizahı devreye sokmaktır. Her olayın mizahi bir yanı vardır. Bu mizahi yön yakalanabildiğinde öfkenin ortaya çıkması önlenebilir.
* İnanç ve Dua: Psikolojik bir olgu olan dini inanç ve değerlerin, insanın kişilik ve karakteri, ruh sağlığı, ahlaki tutum ve davranışları üzerinde etkili olması tabiidir. Dini inançlar, bireyin günlük hayatında karşısına çıkacak farklı durumlarda ne yapacağını, belli kurallara bağlayarak göstermektedir. Yaşadığı bu dünya hayatında çeşitli zorluklarla karşılaşan insanın, kader inancı ile birlikte inandığı varlığın koruyuculuğunu hissederek rahatlaması ruh sağlığı açısından önemli kazanımlardır. Dolayısıyla, inancın gereği olan sabır, katlanma ve dua ile yüce bir güce sığınma öfkeyi kontrol altında tutmada oldukça etkili olabilir.
Amerikalı araştırmacılar, beynin dua ederken kendini yeniden programladığına dair bir makale kaleme aldı. Makaleye göre beynin arka ve üst alanları, dua ederken aktif hale geliyor. Bu da sinir anında doğru kararlar alınmasını sağlıyor. Böylece din, günlük hayatın çalkantı ve kargaşalarından sarsılan insanlara emniyetli bir liman işlevi icra ederek güvenli bir sığınak işlevi görmektedir (Uysal, 1996).
Öfke kontrolünde psikoterapi görmek çok etkili olur. Özellikle kişiyi geçmişte rahatsız eden travmatik anılar varsa EMDR travma tedavisi çok etkili olacaktır.
Öfkenizi sağlıklı bir biçimde ifade edebilmeniz duasıyla Allah (c.c)’a emanet olunuz.
KIVANÇ TIĞLI BULUT.
PSİKOTERAPİST DANIŞMAN.
FANİ DUNYA FORUM HABERLER
