Çocuğum depresyonda
Değerli okuyucularım, çocuk deyince aklımıza umut, anlık sevinç ve üzüntüler yaşayan coşkulu bir varlık gelir. Çocuk ve depresyon kelimelerini bir arada düşünmek zordur. Ama ne yazık ki çocuklarda depresyona rastlıyoruz.
Çocuklar duygusal durumlarını büyükler kadar iyi anlatamazlar, depresyonlarını davranışlarıyla gösterirler. Ancak dokuz, on veya daha büyük yaştaki çocuklar depresyonunu, sorununu sözcüklerle anlatırlar.
“Psikanalize” göre; çocuktaki depresyonu değerlendirmede en önemli boyut öznenin ifadesidir. Özne yaşadığı karışıklıkların yazarıdır ve içinde olanları dışarıya yansıtır. Bu derin gerçeklik, çocuğun yüzüne yansır. Çocuk neredeyse “küçük bir yaşlı” gibidir. Yüzündeki anlamlı ifadesi azalmıştır, pek gülmez. Bazen çocuk için uslu ifadesi vap verme biçiminde ortaya çıkabilir; «bunu bilmiyorum» «yapamam” söylemleri ketlenmeye kadar gidebilir,
Suçluluk hislerinin bilinçli bir ifadesi de “ben kötüyüm” “ben aileme iyi davranmıyorum” şeklinde ortaya çıkar. Bu hisleri yaşayan çocuk kendi kendini cezalandırmaya başlar; okulda durmadan ceza alır, kazalar başlar. (Marcelli, 2003)
Bazen çocuk depresif olmasından dolayı kendini suçlar ve “sorun bende, benim yüzümden” der. Bu değersizlik hisleri ve yetersizlik duyguları bir kapanma gibi ortaya çıkar. Depresif kırılganlık, öznenin kişiliğine de bağlıdır.
Çocuklardaki depresyon belirtilerine bakalım;
• Kendini mutsuz veya boşlukta hissetme. Hiçbir şeyden mutlu olamama, sürekli yakınma, az gülüp sebepsiz yere ağlama, oyunlarını sürdürememe, arkadaşlarıyla geçinememe çocukların mutsuzluklarını gösterme davranışlarıdır.
• İlköğretim çağındaki çocuklar hem davranışlarıyla hem de sözel olarak mutsuzluklarını ifade edebilirler. Bunu yapamıyorlarsa bir eksiklik vardır.
• Eskiden zevk aldığı şeylerden zevk alamama; depresyondaki çocukların küçük bir kısmında ilgi ve istekte azalma, bunun yanında huzursuzluk ve gerginlikte artma olabilir. Örneğin Damla ilkokul ikinci sınıfta okuyordu ve çok sevdiği, bağlandığı birinci sınıf öğretmeni başka bir yere tayin olmuştu. Bu yüzden ders çalışma isteği azalmıştı ve ödevini yapmak istemiyordu. Oysa birinci sınıfta okuldan eve gelince ödevlerini hemen yapmak istiyordu.
• Gergin, sıkıntılı, huzursuz olma. Çocukları depresyonda olan aileler “of sıkıldım” sözlerini çok işitirler. Bundan başka iç çekme, üzgün ve gergin görünüm olur.
• Anne ve babayı sinirlendirene kadar uğraşma, en yakınlarıyla ilişkisinde bozulma, tartışma ve küsme. Depresyondaki çocuk kurallara daha az uyar ve anne babayı daha çok sinirlendirir, sudan bir bahane ile sorun çıkarabilir. Normal bir çocuk, istediğinin olması için bir süre ısrar eder, yapılamadığında kabullenebilir. Depresyondaki çocuk ise amaçsız, herhangi bir şey için tutturabilir. Tek bir amacı vardır; o da içindeki mutsuzluğu ve huzursuzluğu çevresine yansıtmaktır.
Burada unutulmaması gereken bir nokta vardır; depresyondaki çocuğun olumsuz davranışlarıyla anne babayı tükenme noktasına getirmesi isteyerek yaptığı bir şey değildir. Bunun için böyle anne babayı yıldıran bir çocuğa karşı sert ve baskıcı davranılmamalıdır. Böyle bir tutum çocuğu daha çok hırçın ve sinirli yapar.
• Sinirlilik ve öfke patlamaları; aileler bu belirtiyi sinir krizi olarak yorumlarlar. Çocuk ve aile arasındaki bir inatlaşma, çocuğun kendine ve eşyalara zarar vermesine kadar gidebilir.
• Bedensel yakınmalar; çocuğun içindeki sıkıntıdan kurtulmak için bir çeşit yardım isteme yöntemidir. Özellikle baskıcı, aşırı kuralcı anne babaların çocuklarında bu tür yakınmalar, baş ve karın ağrıları daha fazla görülür. Bu belirtiler psikolojiktir; çünkü çocuk sadece sıkıntı duyduğu ortamlarda bu fiziksel belirtileri gösterir.
Depresyon geçiren çocuklarınız için Yapabileceklerinizi şöyle sıralayabiliriz;
- Okulda başarılı olacağı ve iyi yapacağı faaliyetlerle onları yüreklendiriniz.
- Çocuğunuzu samimi bir şekilde sürekli takdir edin.
- Eğlenceli faaliyetler planlayarak bunlar üzerinde konuşabilir ve olumlu fikir alışverişinde bulunabilirsiniz.
- Aile içinde yaşanan olumsuz ve kaygı verici etkenleri en aza indirmelisiniz.
- Çocuğunuzu oyun oynamaya, etkinliklere ya da tartışmalara katılmaya teşvik etmelisiniz.
- Eğer çocuğunuz yaşamış olduğu bir felaketten sonra (deprem, sel, yangın, sevdiği bir yakınını kaybetme) depresyon belirtileri yaşıyorsa, sınıf öğretmeni ve okuldaki psikolojik danışmanla görüşme yapıp sınıf içi psikososyal müdahale ile problemin çözülmesini sağlamalısınız.
Değerli okuyucuları, depresyon geçiren çocukların tedavisinde çocuğu depresyona iten, strese sokan nedenler araştırılmalıdır. Bunun için çocuk mutlaka bir psikoloğa götürülmeli, uzman tarafından, çocuğu strese sokan nedenler ve bilinç dışını ortaya çıkaracak psikolojik testler uygulanmalıdır. Psikolog, gerekirse ilaç tedavisi için çocuğu psikiyatriste yönlendirebilir. Bu şekilde sorun çözülmüş olur.
Mutlu, sağlıklı günler duasıyla Allah’a emanet olunuz.
PSİKOTERAPİST KIVANÇ TIĞLI BULUT
DNŞ.
FANİ DUNYA FORUM HABERLER
