Sebep Olan Yapan Gibidir
Bu söz geleneklerimizde önemli yer tutar. Elbette ki toplum, iyiye de kötüye de sebep olanı yapan kadar sorumlu tutmuştur. Böylelikle iyiliğe teşvik olunduğu gibi kötülüğün de önüne geçilmeye çalışılmıştır.
Bir kimsenin hayatını kolaylaştırmak, o kimsenin ileride yapacağı başarılara iyiliklere sebep olmak demektir. Bir camiinin inşasına sebep olmak orada yapılan ve yapılacak olan ibadetlere ortak olmak demektir. Amel defteri kapanmaz dedikleri hâl bu şekilde gerçekleşmektedir. Bir okulun yapımında önayak olmak, o okulda okuyacak çocukların ileride ülkeye yapacakları bütün faydalara sebep olmak demektir…
Yine bir kötü kimsenin bir kötü hareketin bir kötü ahlakın önünü açmak, ses çıkarmamak, göz yummak da bu kötülüklere sebep olmak adına sorumluluktur…
Bizim kültürümüzde geleneğimizde bu konuya çok dikkat edilir ve çok önem verilir… Özellikle evliliklerde evlenecek çocuklardan birinden birisi birbirine küfüv yani denk değilse bu konuda kendisine fikir danışılan kimse eğer onları birbirine denk görmemiş ise “ben sebep olmayayım” diyerek çekincesini belirtir. Veya bazen aksi durumda bu evliliğe sebep olan kimseye aileden derdi olan bazen yeri geldiğinde ah çekerek “sen sebep oldun” diyerek o kimseyi sorumlu tutabilmektedir.
Bu sebeple halkımızın irfanı sebep olan yapan gibidir derken genellikle olumlu davranışlar için, hayır hasenat için, iyilik ve yardım için bunu söylemiştir. Bir yetim çocuğa yardım etmek ve onu kurtarmak, bir borçlunun borcunu ödeyip onu rahatlatmak, bir aile arasını bulup onları barıştırmak hep bu iyilikler kategorisindedir…
Sevgili Peygamberimiz de hadisi şeriflerinde bu konuda buyurmuşlardır ki: “Dinimizde iyi bir çığır açana, bunun sevabı ile bununla amel edenlerin sevabı verilir, o çığırda [o yolda] gidenlerin sevabından da hiçbir şey eksilmez. Dinimizde kötü bir çığır açana da, bunun günahı ile bununla amel edenlerin günahı verilir, o kötü yolda gidenlerin günahından da hiçbir şey eksilmez.”
Hasan Hüseyin Uslu.
